Statiegeld op blikjes is nog niet ingevoerd, of er wordt al opgeroepen om het bedrag te verhogen. Milieuorganisatie RNB is bang dat 15 cent niet genoeg is. Uit navraag bij experts blijkt dat méér statiegeld inderdaad kan helpen.

Overmorgen gaat het er statiegeld op blikjes in: de hoop is dat het ervoor zorgt dat mensen hun blikjes inleveren. Milieuorganisatie Recycling Network Benelux (RNB) denkt dus dat hoger statiegeld beter zou helpen om mensen hun blikjes te laten recyclen: "Mensen zullen dit vaker doen als ze 20 tot 25 cent statiegeld krijgen per verpakking."

Verschillende groepen

Klopt dat ook? Volgens hoogleraar duurzaamheid aan de Wageningen Universiteit Arjen Wals kan het vooral bij bepaalde groepen effect hebben. "Voor mensen die zich vanuit intrinsieke motivatie al zorgen maken over duurzaamheid zal het verschil in prijs niet veel uitmaken."

"Maar voor mensen die vooral gemotiveerd worden door het besparen van geld, kan het wel degelijk een verschil maken. Die zijn er natuurlijk ook."

Mensen worden voorzichtiger

Volgens marketingexpert Erwin Wijman zorgt een hogere prijs ervoor dat een product meer waarde krijgt. "Hoe hoger je het statiegeld maakt, hoe hoger de waarde van het blikje wordt. Daardoor springen mensen er ook voorzichtiger mee om en zullen ze ervoor zorgen dat het onbeschadigd bij de winkel terechtkomt."

"15 cent of 10 cent is voor veel mensen weinig geld: dat is niet echt een 'driver' om een blikje in te leveren. Bij 25 cent wordt dat al sterker en bij 50 cent zou het dat helemaal worden."

Louis Vuitton of Chanel

Dat een product duurder wordt kan twee verschillende effecten hebben, legt Wijman uit. "Als je iets duurder maakt, wordt het in principe voor minder mensen bereikbaar."

"Aan de andere kant zie je bij tassen van Louis Vuitton of parfums van Chanel dat die hoge prijs iets juist aantrekkelijker en begeerlijker maakt. Dan kun je laten zien dat jij je zoiets duurs kunt veroorloven."

Irritatie

Supermarktdeskundige Erik Hemmes denkt dat het feit dat blikjes nu duurder worden ook irritatie kan veroorzaken. "Zeker mensen die krap bij kas zitten, moeten dan een bedrag investeren dat als een hoog bedrag wordt gezien."

"Daar komt bij dat er producten zijn, zoals een flesje water, die hooguit 20 cent hoeven te kosten. Dan betaal je met 25 cent meer statiegeld dan de waarde van het product zelf. Dat is natuurlijk absurd." Hemmes ziet zelf daarom meer in voorlichtingscampagnes dan in statiegeld.

Inleverpercentages

Toch zal over 2 dagen een blikje wat duurder zijn. Geert Warringa van onderzoeksbureau CE Delft deed onderzoek naar het verschil tussen een bedrag van 10 of van 25 cent statiegeld op blikjes en vertelt dat het wel degelijk uitmaakt.

"De inleverpercentages bij 25 cent zijn iets hoger dan bij 10 cent, al zijn de verschillen niet heel erg groot." Hij verwacht dat er ook bij 15 of 25 cent verschillen zullen zijn, zoals ook milieuorganisatie RNB beweerde.

President Donald Trump kondigde het gisteravond aan: Amerika gaat een importheffing van 20 procent op alle producten uit de Europese Unie doorvoeren. Wereldwijd waarschuwen economen dat dit een slecht idee is, vooral voor de VS zelf. Toch zet Trump door.

Voor Nederlandse ondernemingen met veel export naar de Verenigde Staten breken spannende tijden aan. Door de extra belasting van 20 procent worden hun producten voor de Amerikaanse consument een stuk duurder. "Dit betekent heel veel onzekerheid."

"Dit valt wel rauw op ons dak", zegt Willem Hulsebosch. Samen met zijn vrouw en zoons runt hij al jaren een bloembollenbedrijf in Julianadorp.

Andere markten

"We doen al decennialang zaken met Amerika en hebben in de loop der jaren echt een goede band opgebouwd met onze klanten in de VS", gaat Hulsebosch verder. "Die willen we graag houden. Maar als het moet, dan gaan we ons op andere markten richten."

Want de familie beseft wel dat Amerikanen zullen afhaken als bloemen door de heffing te duur worden. "Tulpen zijn geen eerste levensbehoefte. Aan het eind van je rondje supermarkt staat er een bosje bloemen. Als dat ineens 20 procent duurder is, dan denk je wel twee keer na."

'We begrijpen zijn visie'

De familie Hulsebosch is flink verweven met de Verenigde Staten. "Onze moeder is Amerikaans, we hebben familie overzee en komen er vaak", vertelt zoon Roy.

"We houden van het land en zijn zelfs pro-Trumpers. Dat klinkt misschien tegenstrijdig, maar we begrijpen zijn visie wel. Hij maakt waar wat hij zegt. Dat vinden wij ergens ook wel bewonderenswaardig. Hij zet zijn volk op één, dat is duidelijk. Daar kunnen wij in Europa nog wat van leren. Alleen dit plan, dat maakt het voor ons wel lastig."

Niet volledig afhankelijk

Toch blijft Hulsebosch positief: "We zijn gelukkig niet volledig afhankelijk van Amerika. We exporteren ook naar Engeland, China, Rusland en Kazachstan. En we hebben een uniek product. Bollen kun je maar op één plek in de wereld telen, en dat is hier, in Nederland. Door het klimaat, de bodem, de omstandigheden. Dat kan niet zomaar ergens anders. Daar hebben ze ons gewoon voor nodig.

Er zijn dus genoeg opties. "Als de ene markt moeilijk doet, dan vinden wij onze weg wel via een andere. We hebben al vaker met onzekerheden te maken gehad. Als het even tegenzit, dan nemen we genoegen met wat minder marge en stellen we investeringen gewoon even uit."

'Kennis en ervaring zit in Nederland'

"Trump ziet ons het liefst naar Amerika vertrekken", legt directeur van TTA-ISO Martin Maasland uit. Het Nederlandse bedrijf maakt landbouwmachines en heeft een grote afzetmarkt in de Verenigde Staten.

TTA-ISO heeft zelfs een kantoor in de VS zitten. "Maar de kennis en ervaring op het gebied van high-techsystemen in de tuinbouw zit hier in Nederland. Die gekwalificeerde mensen kun je niet oppakken en in Amerika neerzetten."

Prijs verlagen

Bang voor Amerikaanse concurrenten is Maasland niet. "In ons geval zijn er weinig of eigenlijk geen partijen in de Verenigde Staten die hetzelfde kunnen bieden als wij. We zien onszelf daardoor niet genoodzaakt om de winstgevendheid op onze machines te verlagen."

Maar als de prijs vanwege de invoerheffingen te hoog wordt, dan bestaat er volgens Maasland wel een kans dat de markt afneemt of zelfs helemaal stilvalt. "Dan kunnen we overwegen of we bereid zijn iets van onze marges op te geven, maar we moeten ook de salarissen van onze medewerkers kunnen betalen."

Tegenactie

Over eventuele eigen tarieven die de EU als tegenactie kan invoeren, maakt Maasland zich geen zorgen. "De grootste impact zijn uiteindelijk toch de hoge tarieven van Amerika richting Europa, omdat wij in Europa produceren."

"En andersom importeren wij weinig vanuit Amerika", gaat hij verder. "Dus als Europa hoge handelstarieven gaat invoeren, verwachten wij niet dat dat veel impact op ons heeft."

Minder groei maar geen crisis

Hoofdeconomoom van de ING Marieke Blom begrijpt de zorgen van Nederlandse ondernemers die veel exporteren naar de Verenigde Staten. "Door Trumps nieuwe invoertarieven, gemiddeld 25 procent, en zelfs 54 procent voor China krijgt ook de Europese Unie een tarief van 20 procent opgelegd. Dat leidt naar verwachting tot een exportdaling van zo'n 15 procent richting de VS. Voor Nederland betekent dat een krimp van ongeveer 0,2 procent van het BBP."

Toch is dit volgens Blom geen nieuwe economische crisis in wording. "Dit is niet te vergelijken met corona of de energiecrisis. Het is vooral een rem op de groei."

Niet terugslaan met eigen tarief

Blom verwacht dat Europa met eigen tarieven zal reageren. "Maar hoe dat uitpakt is onduidelijk, omdat we niet zeker weten hoe Trump reageert. Een handelsoorlog moeten we zien te voorkomen."

"We kunnen beter gerichte steun bieden aan getroffen sectoren. Ook kan er veel winst worden geboekt door de interne markt beter te laten werken. En er liggen veel kansen in het versterken van handelsrelaties met landen als India en Zuid-Amerika. Als we dit moment grijpen, kan Europa uiteindelijk sterker en minder afhankelijk van de VS worden. Ook voor Nederland liggen hier echte kansen."