Gapen en neuspeuteren achter de webcam, veel raadsleden moeten nog wennen aan online vergaderen: 'Het is dan ook een noodoplossing'

Digitaal vergaderen in gemeenteraden: sinds kort mag het, en het levert een hoop nieuwe dilemma's op. Mag je bijvoorbeelden roken en drinken als je vanuit huis vergadert?

Sinds kort mogen gemeenteraden digitaal vergaderen en dat loopt lang niet overal op rolletjes. Roderik van Grieken is debatexpert en heeft al veel online vergaderingen gezien. "Wat het vaakst misgaat, is dat mensen zich niet realiseren dat ze continu in beeld zijn. Je ziet ze regelmatig gapen en neuspeuteren." En misschien nog wel belangrijker: "Je mist de spanning, je moet elkaar in de ogen kunnen kijken, ruiken, voelen, om elkaar te begrijpen en om je punt overtuigend te brengen."

Roken en drinken, mag dat?

Digitaal vergaderen levert een hoop nieuwe dilemma's op. In de gemeenten Fryske Marren en Den Haag zaten raadsleden bijvoorbeeld te roken achter de webcam. Mag dat? Volgens Arjen van der Lugt, griffier van de gemeente Oudewater, staat dat nergens. "Wij raden onze raadsleden aan om het niet te doen, want je bent constant in beeld en de beelden zijn openbaar."

De meest uitzonderlijke situatie deed zich voor in de gemeente West Betuwe. Daar werd de niet beveiligde online raadsvergadering verstoord door iemand die hakenkruizen en porno in beeld bracht bij de raadsleden en racistische taal gebruikte.

Creatief met vlaggen

In raadszalen hangen bewust nooit posters van politieke partijen om te voorkomen dat de vergadering een grote campagnespot wordt. Nu raadsleden thuiszitten, gaan ze daar creatiever mee om. Regelmatig hangen ze partijvlaggen achter zich op, of doen ze een partijbutton op.

Roderik: "Aan de ene kant maakt het voor de kijker veel duidelijker van welke partij een spreker is, maar het schetst ook een verwarrend beeld. Idealiter heeft iedereen dezelfde achtergrond zodat het eerlijk en rustig is." En een poster van Lenin of Che Guevarra in de achtergrond? "Dat zou storend zijn, dat is niet de bedoeling."

'Het is een noodoplossing'

Doet digitaal vergaderen af aan de kwaliteit van het debat? Volgens burgemeester Wim Groeneweg van de gemeente Oudewater wel. "Het is een noodoplossing, zo moeten we het ook blijven zien."

Ook Marleen Remmers, GroenLinks-fractievoorzitter in Hilversum merkt het. "Maar we kunnen ook niet alle belangrijke onderwerpen uitstellen, de stad moet bestuurd worden, dus we moeten wel."

Snel evalueren

Het ministerie van Binnenlandse Zaken wil het digitaal debatteren in gemeenteraden, provincies en waterschappen snel evalueren. Eind deze maand zijn de eerste resultaten bekend.

De Wet Digitale Besluitvorming, die er onder andere voor zorgt dat digitale raadsvergaderingen mogen plaatsvinden, geldt in principe tot september dit jaar. Daarna zouden gemeenteraden gewoon weer moeten debatteren in de raadszaal. Als dat kan, natuurlijk.