Waarom moest de 56-jarige elektromonteur Ali Motamed dood? Ulyse Ellian, de Almeerse fractievoorzitter van de VVD en met Iraanse roots, vindt het niet ondenkbaar dat Iran achter de liquidatie van Motamed zit. Hoe onwerkelijk dit misschien ook klinkt, het is niet ondenkbaar dat dit de waarheid is.

Anouar A.B. en Moreo M., verdacht van het plegen van de moord, stonden vandaag voor de rechter. Volgens het Openbaar Ministerie liquideerden zij Ali Motamed, aangestuurd door het criminele kopstuk Naoufel F., alias ‘Noffel’. 

Politieke opheldering

Ulyse Ellian maakt zich grote zorgen over het regime dat volgens hem in staat is om politieke tegenstanders in het buitenland te vermoorden. 

Hij vraagt de Nederlandse overheid duidelijk te verschaffen over de achtergronden van de moord. “Het lijkt erop alsof Iran nu gewoon in het wildeweg alle dissidenten in Europa vogelvrij verklaart. Dat zou je niet moeten accepteren. Daarvan zou je al Tweede Kamer, als regering maar misschien ook als lokale overheid moeten zeggen: ‘tot hier en niet verder’. Als je dat niet uitspreekt zeg je feitelijk eigenlijk: ga uw gang maar.” 

Onopvallend bestaan

Ali Motamed leeft een onopvallend bestaan in een wijk in Almere, samen met zijn vrouw en 17-jarige zoon. De 56-jarige elektromonteur blijkt echter al enkele dagen te worden gevolgd door mannen in een gestolen BMW. Op de vroege ochtend van 15 december 2015 slaan de daders toe als Motamed in zijn busje stapt om aan het werk te gaan. Hij wordt van dichtbij door zijn hoofd geschoten. Hij overleeft deze aanslag op zijn leven niet. De BMW wordt later die dag brandend gevonden. De politie tast in het duister, een strafblad heeft Motamed niet. Ook is hij niet bekend in politiesystemen. 

Veroordeelde aanslagpleger

Misdaadjournalist Paul Vugts ontdekte dat Ali Motamed in werkelijkheid de Iraanse ter dood veroordeelde aanslagpleger Mohammad Reza Kolahi Samadi is. In zijn thuisland Iran werd deze Kolahi bij verstek veroordeeld voor de ‘Hafte Tir’-aanslag in 1981 waarbij 73 doden vielen, waaronder een hoog aantal regeringsfunctionarissen. Het wordt de grootste aanslag in de politieke geschiedenis van Iran genoemd.

Motamed leefde al sinds de jaren negentig in Nederland onder een schuilnaam. Hij werd internationaal gezocht, zijn foto werd veelvuldig in Iraanse media gedeeld. 
Volgens Het Parool wist zelfs zijn gezin niet van zijn werkelijke identiteit. Het Openbaar Ministerie wilde vandaag overigens niet bevestigen dat Motamed daadwerkelijk Kolahi zou zijn.

‘Waarom hij moet slapen weet ik niet’

Er is lange tijd weinig ontwikkeling in Motamed’s zaak. Tot het Openbaar Ministerie berichten inziet van de versleutelde telefoons van Naofel F., een Amsterdamse crimineel die in april veroordeeld werd tot 18 jaar cel voor een mislukte moordaanslag. In deze berichten is te lezen hoe hij met Randall D. spreekt over de moord op Motamed.

Uit de berichten, ingezien door Het Parool, blijkt dat Motamed al enige tijd in de gaten werd gehouden. 'Bro, een Turk hij werkt gewoon alles electro shit of zo hij rijd witte busje met eneco er op waar (waarom) hij moet slapen weet ik niet en wil niet eens weten hahahah simpele mannetje in de 40 gezin gewoon alles'.

Diplomaten uitgezet na ‘sterke aanwijzingen’

Behalve Ali Motamed, werd eind 2017 ook de Iraniër Ahmad Mola Nissi doodgeschoten, op klaarlichte dag voor de deur van zijn huis. Nissi, die een Iraanse afscheidingsbeweging leidde, was in 2006 naar Nederland gevlucht. Volgens zijn gezin voelde Nissi zich bedreigd. Ook in andere Europese landen zijn Iraanse dissidenten vermoord.

In juni werden twee medewerkers van de Iraanse ambassade het land uitgezet. Paul Vugts zegt dat de overheid helemaal niets wil zeggen over deze zaak en de achtergronden. “Maar er is wel bevestigd dat de AIVD met Iran hierover heeft gesproken voorafgaand aan de uitzetting van de twee diplomaten. Het uitzetten is een zeer vergaande stap dat bijna niet wordt genomen.” 

Bovendien is ook in een regeringsgetrouwe krant gepubliceerd over de uitzetting. Vugts: “in de staatkrant in Iran is beschreven dat de AIVD heeft gemeld dat er sterke aanwijzingen zijn dat Iran achter deze twee achter deze twee moorden in Nederland zat en dat ze daarom zijn uitgezet".

Het geplande topoverleg in Londen tussen de Verenigde Staten, het Verenigd Koninkrijk, Frankrijk en Oekraïne over het beëindigen van de oorlog tussen Oekraïne en Rusland is tot op het laatste moment uitgesteld.

Het overleg van vandaag ging wel door, maar zonder de ministers van Buitenlandse Zaken van de meeste landen. De Oekraïense ministers van Buitenlandse Zaken en Defensie namen wél deel aan de gesprekken. Zij reisden af naar Londen om zich, volgens presidentieel stafchef Andriy Jermak, in te zetten voor 'een compleet en onvoorwaardelijk staakt-het-vuren als eerste stap op weg naar een oplossing'.

Wat betekent dit voor Oekraïne?

"Eigenlijk is dit weer een stap in een behoorlijk schimmig proces waarin Oekraïne en Rusland beide proberen te doen alsof ze echt vrede willen om op die manier de Amerikanen aan boord te houden", zegt Oost-Europa expert van Instituut Clingendael Bob Deen.

De onderhandelingen vinden plaats terwijl Rusland recent, ook tijdens het paasbestand, meerdere drone-aanvallen uitvoerde. "Ze zijn erg bezig met naar elkaar te wijzen. De Oekraïners zeggen: de Russen willen helemaal geen vrede, die blijven gewoon aanvallen, zelfs tijdens het staakt-het-vuren. En de Russen proberen zo redelijk mogelijk over te komen naar de Amerikanen met allemaal eisen die voor Oekraïne eigenlijk onbespreekbaar zijn."

'Diefstal van Oekraïnes grondgebied'

Een van de eisen van Rusland is dat Oekraïne de Krim 'inlevert'. En dat is vernederend, zegt Deen. "Het moeten opgeven van de Krim is eigenlijk voor geen enkele Oekraïense president acceptabel. Dat kan je ook niet aan de Oekraïense bevolking uitleggen. Het lijkt alsof deze deal bewust geformuleerd is zodat Zelensky het er mee eens moet zijn."

"Wat er nu op tafel ligt is een 'typisch Russische geste', waarin je eigenlijk onredelijk veel claimt en daarna redelijk probeert over te komen door te zeggen dat je alleen maar wilt houden wat je al bezet hebt", gaat de expert verder. "Maar eigenlijk blijft het nog steeds diefstal van Oekraïens grondgebied."

Amerika gefrustreerd

Niet alleen met de deal, maar ook met hun afwezigheid wil vooral de Verenigde Staten een statement maken. Zo benadrukt Amerika-verslaggever Tom van 't Einde het belang van de afwezigheid van de Amerikaans minister van Buitenlandse Zaken, Marco Rubio.

"De Amerikanen zijn echt ontzettend gefrustreerd dat er zo weinig ontwikkeling in de onderhandelingen zitten, president Trump voorop", zegt Van 't Einde. "Hiermee willen ze een duidelijk statement naar Oekraïne afgeven. Ze verwachten veel meer beweging vanaf hun kant."

Onredelijke verwachtingen van Trump

President Trump voerde sinds het begin van zijn presidentschap zware druk op het vredesproces. Tijdens zijn campagne zei hij binnen 24 uur een einde aan deze oorlog te willen maken, later stelde hij dit bij naar 100 dagen. "Het was onredelijk om te verwachten dat hij het in 24 uur of 100 dagen zou kunnen beëindigen en daar loopt Trump nu tegenaan", merkt Deen op over de tijdsruk die de president op de onderhandelingen zet.

Van 't Einde vult aan: "Hij wil laten zien aan zijn kiezers dat hij deze oorlog tot een goed einde kan brengen. Of hij daar nou een stuk Oekraïne voor moet opofferen of niet, dat maakt voor hem eigenlijk niet veel uit."

Hoop op beweging

Toch is dit overleg niet geheel zinloos. "Er zit echter wel degelijk beweging in", zegt Deen. "Het is niet alleen maar nep. De Amerikaanse gezant Steve Witkoff is vorige week uit Rusland gekomen met een aantal ideeën waar hij Trump van heeft weten te overtuigen. Die zijn vorige week al aan de Oekraïners en Europeanen gepresenteerd."

"Een staakt-het-vuren zou in het voordeel van Oekraïne zijn. Ze weten dat ze het niet heel lang meer vol kunnen houden, zeker als de Amerikaanse wapenleveringen stoppen", aldus Deen.

Serieuze bedreiging

Van een stop in wapenlevering heeft Oekraïne al eerder last gehad, weet Van 't Einde.

"We moeten het dreigement van Trump dat hij de onderhandelingstafel verlaat heel serieus nemen. Hij heeft al eerder alle steun aan Oekraïne 10 dagen lang stilgezet."

'Beide partijen staan onder druk'

Wat is er dan echt nodig om een einde te maken aan deze oorlog? "De Russen hopen dat ze dit conflict op militaire wijze kunnen beslechten en willen dus iets terug voor een staakt-het-vuren", antwoordt Deen.

"Beide partijen staan onder druk om toch een beetje te bewegen, maar ze zijn nog niet echt klaar voor een duurzame oplossing. Het lijkt er dus op dat ze er deze week niet definitief uit zullen komen", zegt de expert tot slot.

Het pgb-systeem is enorm fraudegevoelig. Jaarlijks verdwijnt zo'n 500 miljoen euro belastinggeld in de zakken van mensen met andere belangen. Deskundigen willen dat de politiek ingrijpt: bescherm zorgverleners en patiënten tegen fraudeurs.