radio LIVE tv LIVE
meer NPO start

Gaan we weer langer douchen als de gasprijzen dalen? 'Onze gewoontes zijn aangepast'

Gaan we weer langer douchen als de gasprijzen dalen? 'Onze gewoontes zijn aangepast'
Bron: ANP

Nederlanders hebben in 2022 een kwart minder gas gebruikt. Zowel huishoudens als industriële bedrijven droegen daaraan bij. Nu de prijzen dalen en de markt stabiliseert, zullen we niet direct de thermostaat omhoog draaien, verwachten experts.

Het is heel erg moeilijk om het gedrag van mensen aan te passen, zegt gedragsdeskundige Cecilia Keuchenius van Motivaction. "Meestal is dat niet rationeel gestuurd, maar door emoties en gewoonten. Dat is moeilijk te doorbreken."

Thermostaat niet omhoog

Nu is dat toch veel Nederlanders gelukt, waarschijnlijk omdat de hoge energieprijzen sommigen geen keuze gaf. "Als je mensen vraagt naar energiebesparing, vinden ze dat allemaal belangrijk vanwege het klimaat en milieu. Maar voor verreweg de meeste mensen is dat onvoldoende een prikkel om de daad bij het woord te voegen. Dat ze nu hard in de portemonnee werden geraakt, was dat wel."

Betekenen de lagere prijzen dat we gelijk de thermostaat weer hoger draaien? Keuchenius denkt van niet. "We zijn gewend geraakt aan nieuwe omstandigheden en over die drempel heen gestapt om de kachel lager te zetten. Dan is het makkelijker om vol te houden."

Bekijk ook

Onzekerheid over energieprijzen

Daarbij benadrukt Keuchenius dat veel mensen zich hebben verdiept in energiebesparende maatregelen. "Sommigen hebben een warmtepomp of zonnepanelen laten installeren, anderen hebben iets simpels gedaan zoals een dekentje gekocht voor op de bank 's avonds."

Het is dus niet zo dat we daar nu opeens mee stoppen, zegt de gedragsdeskundige. "Ook omdat de onzekerheid over energieprijzen nog wel even aanhoudt."

We vroegen op straat hoe mensen nu met hun gasgebruik omgaan.

'Er komt rust op de energiemarkt'

Of de prijzen daadwerkelijk laag blijven, hangt ook af van het gebruik, benadrukt Rene Peters van TNO. "Consumenten zijn zich misschien wel bewuster geworden, maar voor bedrijven gelden andere afwegingen. Als het gebruik weer omhoog schiet, creëer je vanzelf weer nieuwe tekorten en gaat de prijs omhoog."

"Voor de consument kan een vast contract uitkomst bieden als je zekerheid wil. Je ziet dat leveranciers nu weer die contracten gaan aanbieden, of dat aankondigen. Ik denk dat ze de winter nog even door willen komen, want voor hetzelfde geld wordt het nog heel koud. Maar het is wel duidelijk dat de tarieven vanaf 1 april gaan dalen. Er lijkt wat rust en stabiliteit op de energiemarkt te komen."

Vragen? Stel ze!

Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.

Waarom ze in Frankrijk waarschuwen voor soja, maar in Nederland (nog) niet

Waarom ze in Frankrijk waarschuwen voor soja, maar in Nederland (nog) niet
Plantaardige producten, waaronder soja
Bron: ANP

Schoolkantines en bedrijfsrestaurants in Frankrijk zouden niet langer soja-producten moeten serveren. Dat is het advies van Anses, het Franse RIVM. Te veel soja zou een negatief effect kunnen hebben op de vruchtbaarheid.

Soja wordt veel gebruikt als plantaardig alternatief voor bijvoorbeeld vlees- of melkproducten.

Lager oestrogeen

Driekwart van de Franse kinderen tussen de 3 en 5 jaar, en bijna de helft van de volwassen Franse vrouwen die soja eten, krijgen volgens Anses te veel soja binnen. En dat kan slecht zijn voor de gezondheid, zegt de Franse organisatie, met name voor de vruchtbaarheid.

De boosdoeners in soja zijn isoflavonen. Universitair hoofddocent Katja Teerds legt uit hoe isoflavonen werken: "Ze binden aan de receptor voor oestrogeen, het vrouwelijk geslachtshormoon. Een piek in oestrogeen zorgt voor de eisprong." In theorie kunnen heel grote hoeveelheden isoflavonen dus zorgen voor een lager oestrogeen en daarmee de eisprong dwarszitten.

'Effect verwaarloosbaar'

"Maar onderzoek heeft aangetoond dat dit effect verwaarloosbaar is", gaat Teerds verder. Ook bij emeritus hoogleraar Voeding en Gezondheid Jaap Seidell zijn de risico's niet bekend. "In Azië wordt veel soja gegeten. Daar zijn ook veel onderzoeken gehouden, waaruit blijkt dat de menstruatiecyclus van vrouwen soms een dag langer wordt door hoge sojaconsumptie, maar negatieve effecten op de vruchtbaarheid zijn niet bekend."

Het Nederlandse adviesorgaan voor voeding is het Voedingscentrum. Zij hanteert alleen een advies voor zwangere vrouwen als het gaat om soja-inname. "Uit dierstudies blijkt dat het mogelijk effect heeft op de ontwikkeling van de geslachtsorganen bij het kindje als je heel veel isoflavonen binnenkrijgt tijdens de zwangerschap", vertelt gezondheidsexpert bij het Voedingscentrum Marije Verwijs.

Bekijk ook

Advies Voedingscentrum

"Wij adviseren daarom om tijdens de zwangerschap de soja-inname beperkt te houden, tot bijvoorbeeld vier glazen sojadrink per dag en daarnaast nog twee vleesvervangers op basis van soja per week", gaat ze verder. Overigens zitten in dierlijke producten ook isoflavonen. "In koemelk zelfs meer dan in sojamelk", zegt Teerds. "Dat komt omdat koeien soja door hun voeding krijgen."

Het voedingscentrum hoopt zich binnenkort samen met het RIVM en de Gezondheidsraad te kunnen buigen over het Franse rapport. "Indien nodig zullen we ons advies aanpassen."

Vragen? Stel ze!

Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.

Minister wil snel puntenrijbewijs voor alle automobilisten in Nederland: 'Drie keer de fout in, dan ben je 'm kwijt'

Minister wil snel puntenrijbewijs voor alle automobilisten in Nederland: 'Drie keer de fout in, dan ben je 'm kwijt'
Minister Madlener wil een puntenrijbewijs voor iedereen in Nederland
Bron: EenVandaag/Pexels

Nederland moet snel een puntenrijbewijs voor alle bestuurders invoeren. Dat zegt minister Madlener van Infrastructuur en Waterstaat tegen EenVandaag. "Ik denk aan een puntenrijbewijs voor iedereen, waarbij we de echte veelplegers hard kunnen aanpakken."

Minister Madlener van Infrastructuur en Waterschap wil snel werk maken van een puntenrijbewijs: "Als je dronken in je auto stapt of een zware verkeersovertreding begaat, dan is het 'three strikes and you're out', dan ben je je rijbewijs kwijt. Daar maak ik echt werk van."

Strafpunten voor verkeershufters

Heel veel landen om ons heen hebben al zo'n puntensysteem, onder meer Duitsland, Spanje, Groot-Brittanië, Frankrijk en Italië. In het ene land heeft elke chauffeur punten en kan deze kwijtraken. In het andere land verzamelen overtreders juist strafpunten en moeten ze bij een bepaalde hoeveelheid hun rijbewijs inleveren.

Zo kent men in Duitsland de beroemd-beruchte 'Punkte in Flensburg', punten dus die in deze Noord-Duitse stad worden bijgehouden, en die je liever niet wil verzamelen als bestuurder.

'Gevaarlijk rijgedrag verminderen'

Ook Nederland kent het principe al in de vorm van het zogeheten beginnersrijbewijs, in het leven geroepen om ongelukken en gevaarlijk rijgedrag door onervaren bestuurders te verminderen.

Het achterliggende idee is dat nieuwe of jonge automobilisten die meerdere keren ernstige verkeersovertredingen begaan, tijdelijk hun rijbewijs kwijtraken of een herexamen moeten doen. Ook voor bestuurders die twee keer in korte tijd met drank op zijn betrapt geldt zo'n systeem. De minister wil dit nu uitbreiden voor alle chauffeurs in Nederland. "We zijn aan het onderzoeken hoe andere landen het doen en hoe we dit kunnen incorporeren in ons systeem."

Bekijk ook

Bumperkleven met hoge snelheid

"Als je een aantal keren een ernstig verkeersdelict pleegt, dan is er voor jou geen plek op de weg", vindt Madlener. Ernstige verkeersdelicten, dat zijn onder meer: bumperkleven met hoge snelheid, grove snelheidsovertredingen en het veroorzaken van gevaar of hinder in het verkeer. Daarnaast zijn het veroorzaken van schade, een ongeluk met dodelijk gevolg of met zwaar letsel uiteraard ook ernstige verkeersdelicten.

Verkeerspsycholoog Gerard Tertoolen vindt het puntenrijbewijs een goed idee, maar plaatst ook kanttekeningen: "We weten uit het buitenland dat zo'n puntenrijbewijs effect heeft, maar de resultaten zijn niet altijd even duidelijk te becijferen."

Huidig systeem te weinig afschrikkend

Tertoolen ziet wel dat het systeem zoals het in Nederland gehandhaafd wordt onvoldoende afschrikkend is voor verkeershufters. "Je krijgt een boete voor een overtreding, die betaal je dan. Maar een volgende boete wordt niet hoger, het heeft geen optellend effect. En je mag daarna gewoon doorrijden, ook al ben je een enorme hufter in het verkeer."

De angst om je rijbewijs kwijt te raken is daarentegen veel groter, vertelt Tertoolen. "Want voor veel mensen is het superbelangrijk om te kunnen rijden. En de auto instappen zonder rijbewijs is gewoon een misdrijf."

Bekijk ook

Grote pakkans is cruciaal

Tertoolen denkt dat handhaving, en dus een grote pakkans, cruciaal is om een puntenrijbewijs effectief te maken. "Dat geldt eigenlijk voor iedere maatregel, je ziet het ook met appen op de fiets. Dat is verboden maar wordt niet gehandhaafd, dus dan doet iedereen het gewoon weer." Hij gaat verder: "Een ander groot probleem is dat boetes nu op kenteken staan, het is heel ingewikkeld om het persoonsgebonden te doen. Dus bij een puntensysteem zou je wel heel goed erover na moeten denken aan wie je de auto uitleent."

Verschillende sectororganisaties geven aan niet op de hoogte te zijn van concrete plannen van de minister. Net zoals Tertoolen verwachten ze dat er verregaande aanpassingen moeten worden gedaan voordat een puntenrijbewijs realiseerbaar is.

Minister wil snel puntenrijbewijs voor alle automobilisten in Nederland

Vragen? Stel ze!

Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.

Ook interessant