Fruittelers willen niet langer financieel bloeden voor strafmaatregelen tegen Rusland. Het is 5 jaar geleden dat het land daarom een handelsboycot met het Westen afkondigde. De Nederlandse Fruittelers Organisatie roept op de sancties te stoppen.

Een van hen is perenteler Erik Appelman. Hij heeft de afgelopen jaren de prijs van zijn peren flink zien dalen. Bovendien moest hij op zoek naar een nieuwe afzetmarkt. "Van de totale productie ging 20 tot 30 procent naar Rusland. Die markt hebben we heel lang opgebouwd en in één keer is het dan weg. Dan schrik je wel." De Nederlandse Fruittelers Organisatie (NFO) wil dat telers zoals Appelman worden gecompenseerd als de EU weigert om de sancties te herzien.

Strafmaatregelen tegen Rusland

In de zomer van 2014, deze week precies 5 jaar geleden, besluit de Europese Unie om tal van economische sancties op te leggen aan Rusland. De strafmaatregelen worden opgelegd nadat Rusland de Krim annexeert en zich mengt in het conflict in het oosten van Oekraïne.

Als tegenreactie komt Rusland op 7 augustus 2014 met een boycot op Europees fruit, groenten, vlees, vis, melk en zuivelproducten. De boycot raakt de export van agrarische producten direct. In 2013, het jaar voor de sancties, exporteerde Nederland voor 1,8 miljard euro aan agrarische producten naar Rusland. In 2015, een jaar na het invoeren van de sancties, is de exportwaarde bijna gehalveerd naar 940 miljoen euro.

'Geen resultaat, dan net zo goed stoppen'

Fruitteler Appelman snapt dat de sancties een politiek besluit zijn, maar vraagt zich ook af of ze wel echt effect hebben. "Het heeft niet gebracht wat we hadden gehoopt. De Krim is nog steeds geannexeerd. Dus dan kan je net zo goed stoppen. Maar ik snap ook dat de MH17 heel moeilijk ligt in Nederland."

Bron: EenVandaag

CDA-kamerlid Martijn van Helvert begrijpt de situatie van de fruitteler, maar vindt toch dat sancties van kracht moeten blijven. "Rusland schendt op meerder fronten het internationaal recht. Dan moet je ze niet gaan belonen door met de sancties te stoppen. Je moet dezelfde harde taal als Poetin spreken."

Van Helvert (CDA): 'Onderzoek andere markten'

Van Helvert raadt de telers aan om andere markten te onderzoeken, zoals die van Mexico. En: "Eigen fruit eerst. We moeten zelf ook meer Nederlands fruit gaan eten. We eten te vaak appeltjes uit Nieuw Zeeland."

Volgens Rusland-kenner Helga Salemon wordt Rusland wel degelijk hard getroffen door de sancties. "Per saldo is de Russische burger echt slechter af. Mensen betalen 50 procent meer voor hun producten dan voor 2014." Ze ziet de bevolking morren, maar denkt niet dat Poetin zich daar iets van aan zal trekken. "Het is een illusie om te denken dat Poetin ook maar een centimeter in beweging zal komen."

'Diplomatie is geen frietkraam'

Kamerlid Martijn van Helvert geeft toe dat de sancties tot nu toe nog weinig concrete opbrengsten hebben opgeleverd. "Maar de diplomatie is geen frietkraam. Dat je iets besteld, betaalt en het dan meteen krijgt. Het gaat om de lange adem. Bij de fruitteelt kan je elk jaar oogsten, bij de diplomatie niet."

Iran en de Verenigde Staten zitten vandaag om de tafel in Oman om een nieuw atoomakkoord af te sluiten. President Donald Trump stapte in 2018 uit het vorige akkoord, waarom zijn de landen nu weer in gesprek? "Alternatief is bombardementen."

Iran-deskundige en analist bij het Haagsche Instituut Geopolitiek Damon Golriz verwacht dat beide landen heel positief de gesprekken van vandaag ingaan. "En dat er ook eigenlijk een rail wordt gelegd voor de bewegingen die meer richting diplomatie gaan in plaats van oorlogsretoriek."

'Amerika wel kernwapens tegenhouden'

De gesprekken gaan dus over een nieuw atoomakkoord tussen Iran en de VS, waarin de landen afspraken maken over het nucleaire programma van Iran en wat ze met die technologie doen. "Het heeft alleen maar een politiek besluit nodig om zometeen kernwapens te maken. En dat wil Amerika tegenhouden."

De reden dat de VS toenadering zoekt heeft volgens Golriz te maken met de rivaliteit tussen de VS en China, waar het Midden-Oosten tussen zit. "Het is een veld waarin energie en logistiek een belangrijke rol spelen", legt hij uit. "En wat Iran wil is eigenlijk minder sancties, omdat de Amerikanen heel veel sancties hebben opgelegd de afgelopen paar jaar. En natuurlijk ook dat er geen oorlog komt."

De vorige 'Iran-deal'

Dit is niet de eerste keer dat Iran en de VS praten over kernprogramma's. In 2015 waren de landen het al eens geworden over het Iraanse kernprogramma. Iran zou volgens dit plan afzien van het maken van kernwapens. In ruil daarvoor beloofde landen zoals de Verenigde Staten en Europese landen om economische sancties tegen Iran op te heffen.

Toen Donald Trump in 2018 begon aan zijn eerste termijn als Amerikaanse president stapte hij uit het akkoord, ook kondigde hij nieuwe sancties aan op Iran. Sindsdien houdt Iran zich ook steeds minder aan de afspraken uit het akkoord.

'Iran moet gesprek aangaan'

Volgens de Iran-deskundige is dit het juiste moment om te praten over een nieuw akkoord. "Iran is ontzettend verzwakt na 7 oktober door de aanvallen van Israël op bijvoorbeeld Hezbollah, Hamas en de Houthis." Dat zijn allemaal groepen die militair gesteund worden door Iran.

"Er is ook een militaire opbouw in de regio door Amerika die ongekend is in de afgelopen 20 jaar", vertelt Golriz. "Dat samen zorgt ervoor dat Iran het gesprek moet aangaan, omdat het alternatief bombardementen is."

'Regime wordt niet gedragen door bevolking'

Volgens Golriz heeft Iran nu ook te maken met veel interne problemen, wat een belangrijke reden is om in gesprek te gaan. Zo waren er de afgelopen jaren veel demonstraties voor vrouwenrechten. "Het regime wordt niet gedragen door de bevolking. Jonge mensen willen meer vrijheid, een westerse manier van leven. Dit regime kan dat niet geven."

"Economisch gaat het ook heel slecht", gaat hij verder. "Het land is gesanctioneerd op allerlei manieren. Je kan hier bijvoorbeeld geen geld over maken naar Iran als je familieleden hebt." Ook mogen veel bedrijven niet handelen met Iran, hierdoor is het land economisch grotendeels afgesloten van de rest van de wereld.

'Trump wil voor vrede zorgen'

De reden dat de VS het gesprek opnieuw aangaat, heeft volgens Golriz vooral te maken met president Trump zelf. "Hij wil een deal sluiten omdat hij de president wil zijn die voor vrede zorgt", legt hij uit.

President Trump wil volgens de Iran-deskundige het land naar zich toetrekken, om meer invloed te krijgen in het Midden-Oosten. "Waar dus energie en logistiek een belangrijke rol spelen. En dat samen zorgt ervoor dat er voldoende politieke wil is om deze bijeenkomst te laten slagen."

Het aantal meldingen van frauduleuze belletjes is enorm gestegen. Volgens expert Dave Maasland zijn de daders vaak Nederlandse jongeren die door bendes hiervoor geronseld worden. ”Het lijkt steeds meer op georganiseerde misdaad.”

Steeds meer criminelen proberen via de telefoon geld af te troggelen bij niets vermoedende slachtoffers. Dat blijkt uit recente cijfers van de fraudehelpdesk. In de eerste drie maanden van dit jaar kwamen er 9.793 meldingen binnen bij het anti-fraude instituut. In 2024 lag dit aantal in dezelfde periode nog op 3.031 meldingen.

Grote criminele bendes

Cybercrime-expert Dave Maasland is niet verbaasd over deze toename. "Deze vorm van misdaad begint echt de vorm aan te nemen van georganiseerde misdaad", legt hij uit.

Er zitten volgens hem steeds vaker grote criminele bendes achter deze vorm van oplichting. "Die weten hoeveel geld hiermee te verdienen valt."

'We zijn gewend alles online te delen'

Daarnaast maakt nieuwe technologie als AI het stuk makkelijker voor deze criminelen om hun slag te slaan, zegt Maasland. "De opkomst van kunstmatige intelligentie speelt zeker een rol en die versnelt deze opmars alleen maar. Je hebt nu voor het klonen van een Nederlandse stem, nog maar 10 seconden nodig van de oorspronkelijke stem", legt hij uit. "Dus dat wordt steeds beter en makkelijker."

"Maar dat is zeker niet de enige factor", benadrukt de expert. Ons eigen online gedrag speelt oplichters ook vaak behoorlijk in de kaart. "We zijn zo gewend om alles online te delen, omdat we elkaar vertrouwen. Deze gegevens lekken ook vaak uit. Maar dat zorgt er wel voor dat criminelen heel geloofwaardig deze telefoontjes kunnen plegen."

'Kan iedereen overkomen'

"Ze zijn echt zo geraffineerd deze oplichters", gaat Maasland verder. "Ze bellen je dus op en gebruiken in zo'n telefoontje allemaal gegevens van jou. Ze weten je naam, je adres en soms zelfs ook je banksaldo. Dan wordt het zo geloofwaardig allemaal."

Maasland heeft zelf van dichtbij gezien hoe deze criminelen te werk gaan. "Ik heb wel eens telefoontjes van de politie mogen mee luisteren. De manier waarop deze oplichters dat doen, is echt zo extreem gehaaid en geloofwaardig", vertelt hij. "Zo klantvriendelijk ook. Ik me voorstellen dat iedereen hier in mee zou kunnen gaan. Het kan dus echt iedereen overkomen."

Geronselde jongeren hebben 'geen idee'

Wat Maasland ook zorgen baart, is de leeftijd van de daders die zich met deze vorm van oplichting bezig houden. "Het zijn vooral veel jongeren ook die geronseld worden door deze bendes, helaas ook in vriendengroepen. Want veel van deze fraudeurs zitten gewoon in Nederland. Daar waarschuwt de politie voor."

"Ze vertellen deze jongeren niet dat ze geld stelen van ene mevrouw Jansen, maar dat ze stelen van de verzekering of van de bank", gaat hij verder. "In de rechtszaal komen ze er soms pas achter dat mevrouw Jansen het slachtoffer is en haar hele pensioenpotje weg is. Ze hebben echt geen idee."

'Let op urgentie'

De expert heeft tot slot nog een gouden tip hoe je kunt voorkomen dat je in de val van deze oplichters loopt. "Let op urgentie, dat komt bij al deze vormen van oplichting voor, of ze nou kunstmatige intelligentie gebruiken of niet."

"Ze roepen altijd hun slachtoffer op om direct iets te doen, meteen iets over te maken", legt hij Maasland uit. "Want anders verlies je je geld of je telefoon. Als je wordt opgedragen direct te handelen, moeten alle alarmbellen afgaan."