Het publieke debat over de vraag of Nederland zich na augustus 2010 wel of niet volledig moet terugtrekken uit Afghanistan wordt momenteel beheerst door een scala aan emoties en misverstanden.

De overheersende mening is dat de laatste militair met een Nederlands paspoort eind volgend jaar Afghanistan moet hebben verlaten. De Tweede Kamer heeft bovendien een motie aangenomen waarbij de regering eigenlijk geen andere keus wordt gelaten. Deze motie heeft de regering overigens over zichzelf afgeroepen door niet tijdig een onderbouwd regeringsstandpunt aan de Kamer voor te leggen over de Nederlandse aanwezigheid in Afghanistan na augustus volgend jaar. Als dit wel was gebeurd, dan was het debat over het juiste onderwerp gegaan.

Nu was het meer een debat over de verwarrende uitspraken van diverse bewindslieden over dit onderwerp.

Het uitgangspunt voor iedere beslissing over het inzetten van de Nederlandse krijgsmacht hoort artikel 97 van de Grondwet te zijn, waarin staat dat we een krijgsmacht hebben om de Nederlandse belangen te beschermen.

Het conflict in Afghanistan en het daarmee verbonden conflict in Pakistan, vormt op dit moment de belangrijkste bedreiging van de wereldvrede en dus van de Nederlandse vitale belangen.

Pakistan is een fragiele staat, maar ook een nucleaire mogendheid. Als de Pakistaanse Taliban, die nauwe banden heeft met de Afghaanse Taliban en Al Qaida, de overhand krijgt in het conflict, dan is de kans dat de atoomwapens van Pakistan in handen vallen van de Taliban en Al Qaida levensgroot aanwezig. India, eveneens een nucleaire mogendheid en een aartsvijand van Pakistan, zal dan niet afwachten maar onmiddellijk militair reageren. Er ontstaat dan een levensgroot regionaal conflict met een nucleaire bijsmaak.

De kans is groot dat ook Iran zich dan stort op het kadaver van de Pakistaanse staat. Al was het alleen maar omdat de Pakistaanse regio Baluchistan wordt bewoond door etnische Perzen en daar al jaren een door Iran gesteunde afscheidingsbeweging actief is.

Het Shiitische Iran stookt ook in het Shiitische Zuid-Irak en leeft voorts op zeer gespannen voet met Israel. Israel is ook een nucleaire mogendheid en er bestaan verontrustend veel aanwijzingen dat Iran werkt aan het verkrijgen van atoomwapens. Als Iran betrokken raakt bij het conflict en die kans is aanzienlijk, dan breidt het conflict zich uit over de gehele “Greater Middle East”. Dit is een gebied van vitaal belang, niet alleen voor Europa en de NAVO-landen, maar ook voor de rest van de wereld.

Als wordt uitgegaan van het Nederlandse belang, dan is er geen twijfel over mogelijk dat Nederland ook een militaire bijdrage naar draagkracht moet blijven leveren aan de inspanningen van de internationale gemeenschap om Afghanistan te stabiliseren. De krijgsmacht kan dat ook; daar zijn meerdere opties voor.

Dat laat onverlet dat het besluit dat Nederland de rol van “Lead nation” in Uruzghan na 4 jaar moet overdragen, een terecht besluit is. Immers, de krijgsmacht is niet in staat om deze loodzware rol nog langer voort te zetten. Om dit besluit echter door te vertalen naar de positie dat Nederland dus geen enkele militaire bijdrage meer levert is onterecht, onnodig en in strijd met het Nederlands belang.

Frank van Kappen is politicus en was generaal-majoor bij de Nederlandse strijdmacht. Als militair adviseur was hij ook enkele jaren werkzaam bij de VN. Vanaf 1999 is Van Kappen lid van de VVD en sinds 2007 zit hij voor deze partij in de Eerste Kamer. Daarnaast is hij adviseur van de NAVO en van het Haagse Centrum voor Strategische Studies.

Na een urenlang spoedoverleg tussen de coalitiepartijen en premier Dick Schoof gisterenavond, gingen de overleggen vandaag verder. En daarbij worden de ergernissen tussen de partijen steeds groter, ziet ook politiek commentator Joost Vullings.

De Russische president Vladimir Poetin is voorstander van een bestand met Oekraïne, mits het leidt tot duurzame vrede. Dat liet hij weten tijdens een persconferentie. Toch houdt Ruslandkenner Helga Salemon een slag om de arm: "Poetin zal blijven stoken".

Eerder deze week bereikte de Verenigde Staten met Oekraïne een akkoord voor een wapenstilstand van dertig dagen. En nu lijkt Rusland voorzichtig de deur open te doen naar onderhandelingen. Maar dat kan alleen als er sprake is van een duurzame vrede. Of dat kan met het Amerikaanse voorstel, is volgens de Russische president nog niet duidelijk.

Staatstelevisie benadrukt Russische successen

Opvallend is dat de Russische staatstelevisie vooral de successen benadrukt, zoals het bezoek van Poetin aan Koersk en de Russische troepen die daar terrein terugwinnen. De vredesonderhandelingen zijn nauwelijks aan bod gekomen.

Volgens Salemon wil Poetin daarmee laten zien: we zijn aan de winnende hand. "Dus daar gaat het de hele week over in de journaals."

Geschiedenisboeken

Bovendien lijkt Poetin niet uit te zijn op vrede als er niet aan zijn eisen wordt voldaan. "Het lijkt alsof hij bedacht heeft dat hij de geschiedenisboeken in wil als de man die Oekraïne weer in de Russische invloedssfeer bracht. Hij is natuurlijk ook al een oude man", vertelt Salemon.

"Als je het volk in dit land rijp wil maken voor een vrede, dan praat je niet zoveel over oorlog. Als het al over onderhandelingen ging, was het vanuit het oogpunt dat Oekraïne zich toch niet aan afspraken zou houden."

Oorlogseconomie

Rusland wordt sinds de start van de oorlog met Oekraïne aan allerlei sancties onderworpen, door zowel de Europese Unie als de Amerikanen. "Eigenlijk draait de economie daar nu op oorlog. Dus als die oorlog ophoudt, dan stort de economie in."

Ook daarom acht Salemon de kans op vrede klein. "Poetin weet dat in vredestijd het land economisch niet gezond kan worden. Met een vrede wint hij daarom helemaal niet."

Eisen

Het land lijkt alleen akkoord te willen gaan met vredesonderhandeling of een staakt-het-vuren als aan al haar eisen wordt voldaan. "Ze willen bijvoorbeeld geen gebieden teruggeven. Geen internationale troepen op Oekraïens grondgebied."

En dat dat een flinke eisenlijst is, weten ze. "Poetin weet dat Oekraïne nooit akkoord kan gaan met alle eisen, dat is voor hen een breekijzer. In ieder scenario is voor Poetin oorlog voordeliger dan vrede."

Trump

Ook de Amerikaanse president Donald Trump zal daarin weinig verschil maken. "Ook als Trump zou zeggen: de Russen houden zich niet aan afspraken, ik steun Oekraïne weer voluit... Dan heeft Rusland gewoon de oude vijand terug. En dat zie je ook op televisie: in de propaganda wordt rekening gehouden dat de VS zich ook kan afzetten tegen Rusland."

"Wat je dan ook hoort: als de VS weer die vijandige houding aanneemt, is het beter om door te vechten." Bovendien zou ook als er wel een akkoord komt, Poetin niet meer te vertrouwen zijn. "Hij heeft vaker laten zien: aan afspraken houdt hij zich niet. Poetin houdt in feite Trump aan het lijntje."