Het aantal klachten over het persoonsgebonden budget is sinds 2018 meer dan verdubbeld. Dat blijkt uit cijfers van de Stichting Klachten en Geschillen Zorgverzekeringen (SKGZ), opgevraagd door EenVandaag.

In 2020 stapten 269 mensen met een klacht over hun zorgverzekeraar naar de SKGZ, een ruime verdubbeling ten opzichte van 2018. Alle klachten gaan over het persoonsgeboden budget (pgb). Met dit budget kunnen mensen die zorg nodig hebben, dit zelf inkopen.

'Topje van de ijsberg'

Ook belangenvereniging Per Saldo, voor mensen met een persoonsgebonden budget, ziet de ontevredenheid over zorgverzekeraars groeien. In een recent uitgevoerde peiling onder leden zegt 70 procent van de mensen die klagen onterecht gekort te zijn op het aantal zorguren door de zorgverzekeraar.

Volgens directeur Aline Molenaar van Per Saldo is dit 'nog maar het topje van de ijsberg'. "Veel mensen klagen niet eens omdat ze langdurig ziek zijn en geen puf hebben om tegen de zorgverzekeraars in te gaan." Ook verschillende advocaten, die gespecialiseerd zijn in pgb-geschillen, zien een toename in het aantal civiele rechtszaken tegen zorgverzekeraars, omdat die plotseling minder vergoeden.

Van 5 naar 2 jaar

Dat er nu veel klachten binnenkomen, heeft ermee te maken dat er in 2020 veel indicaties voor pgb's afliepen, stelt een woordvoerder van Zorgverzekeraars Nederland in een reactie.

"Dat komt doordat tot 2015, toen wijkverpleging onderdeel werd van de Zorgverzekeringswet, veel indicaties werden vastgesteld voor een periode van 5 jaar. Nu is dat maximaal 2 jaar. Bij een herindicatie bekijkt de wijkverpleegkundige opnieuw hoeveel zorg iemand nodig heeft."

SKGZ bekender

Wijkverpleegkundigen hebben volgens Zorgverzekeraars Nederland in de afgelopen 5 jaar "veel ervaring opgedaan met indicaties voor pgb's. Zij zijn daarbij meer eenduidig gaan werken, onder andere doordat zij zich steeds meer zijn gaan baseren op praktische richtlijnen van hun beroepsgroep. Hierdoor kunnen zij nu tot een andere inschatting komen."

Deze ontwikkelingen verklaren, zo zegt de woordvoerder, samen met de toegenomen bekendheid van de SKGZ bij pgb-houders, de recente toename van het aantal verschillen van inzicht tussen zorgverzekeraars en verzekerden.

Fulltime verpleger

Willeke en Ron Lindeman uit Almere zijn twee van de mensen die bij SKGZ een klacht indienen over de zorgverzekeraar, in dit geval Zilveren Kruis. Willeke heeft onder andere artrose, artritis en COPD en is daardoor afhankelijk van een rolstoel.

Ze heeft hulp nodig bij uit bed komen, douchen, naar het toilet gaan, eten maken; eigenlijk bij alles. Sinds 2016 krijgt ze een persoonsgebonden budget, waarvan ze haar man Ron betaalt. Hij is fulltime verpleger voor Willeke en kan daardoor niet buitenshuis werken. Het geld hebben ze dus hard nodig. Het pgb-budget werd toentertijd vastgesteld door een wijkverpleegkundige van Zorggroep Almere en goedgekeurd door zorgverzekeraar Zilveren Kruis.

Bron: EenVandaag

Zorguren

Het ging 5 jaar goed, totdat Willekes zorgverzekeraar haar pgb-budget opnieuw liet berekenen. Weer werd een wijkverpleegkundige van Zorggroep Almere ingeschakeld om het aantal 'zorguren' per maand te bepalen.

Denk daarbij aan de tijd die Ron kwijt is aan het kloppen van de rug na een forse hoestaanval, het aanreiken van medicijnen en helpen bij een toiletbezoek. De hoeveelheid zorguren bepaalt de hoogte van het persoonsgebonden budget. De wijkverpleegkundige kwam op ongeveer 171 zorguren, meer nog dan in 2016, toen er 160 zorguren per maand werden vastgesteld.

Juist meer nodig

Maar afgelopen februari kregen Willeke en Ron een e-mail van het bedrijf Argonaut Advies, dat werkt in opdracht van zorgverzekeraar Zilveren Kruis. Dat ze in maart een huisbezoek zouden krijgen, stond erin. De verpleegkundige die namens het bedrijf bij het echtpaar op bezoek kwam, besliste dat de pgb-indicatie die de wijkverpleegkundige had gegeven 'wat hoog' was en halveerde het aantal zorguren naar 84.

Volgens het echtpaar zonder duidelijke uitleg en dat vinden ze 'geheel onterecht en schandalig'. Willeke en Ron komen hierdoor in grote financiële problemen. Bovendien gaat Willekes gezondheid juist verder achteruit. Daarom heeft ze eerder meer, dan minder zorg nodig. Toen het echtpaar contact opnam met Zorggroep Almere, was de persoon aan de andere kant van de lijn niet verbaasd. "'Dit gebeurt veel vaker', zei de wijkverpleegkundige die ik aan de lijn kreeg", vertelt Ron.

'Uren klopten niet'

Zorgverzekeraar Zilveren Kruis stelt in een reactie dat het aantal zorguren van Willeke Lindeman niet klopte en in overleg met de wijkverpleegkundige is aangepast. "Mevrouw Lindeman kreeg een vergoeding voor bijvoorbeeld het snijden van eten en het in een auto helpen", zegt een woordvoerder.

"Dit is zorg die redelijkerwijs van een partner verwacht mag worden en niet voor vergoeding in aanmerking komt. Daarover hebben wij ook contact gehad met de betreffende wijkverpleegkundige." Ron en Willeke zijn het hier niet mee eens en hebben daarom een klacht ingediend bij de SKGZ.

Aanstaande zondag zijn er landelijke verkiezingen in Duitsland. Gelsenkirchen, een stad in het Ruhrgebied, was decennialang een links bolwerk maar kan nu een van de eerste steden in West-Duitsland worden met de radicaal rechtse AfD als grootste partij.

Onze verslaggevers waren in Gelsenkirchen, en spraken naast lokale bewoners ook met de lokale lijsttrekkers van de sociaaldemocratische partij SPD en de radicaal-rechtse partij Alternative für Deutschland (AfD).

Voormalig industriegebied

Gelsenkirchen, een stad met 250.000 inwoners, staat bekend als de armste van Duitsland met hoge criminaliteitscijfers. De verloedering is overal zichtbaar: talloze leegstaande huizen zijn dichtgetimmerd of bedekt met graffiti, terwijl afvalbergen met matrassen en koelkasten op vrijwel elke straathoek te vinden zijn.

De SPD was de afgelopen 75 jaar onafgebroken de grootste partij in Gelsenkirchen. Ze kwamen op voor de vele arbeiders in de staalindustrie en de mijnbouw. Maar die tijden zijn door het sluiten van de mijnen allang voorbij. De partij lijkt haar greep te verliezen wat kiezers écht bezighoudt.

Verloedering

In Ückendorf, een wijk in het zuiden van Gelsenkirchen, ontmoeten we SPD-lijsttrekker Markus Töns. Volgens hem is het grootste probleem van Gelsenkirchen dat de gemeente te weinig geld ter beschikking heeft.

Hij legt uit: "Straten worden niet opgeknapt, afval wordt te laat opgehaald, we hebben te weinig plekken in de kinderopvang en niet genoeg sociaal werkers. Dat zorgt voor onvrede onder de bevolking."

Oost-Europese migranten

Als tweede punt noemt hij migratie. "Gelsenkirchen kampt met de uitdaging van economische migratie uit Zuidoost-Europa." Lopend door de wijk vertelt hij dat de goedkope arbeiderswoningen in dit stadsdeel vooral Roemenen en Bulgaren aantrekken. Sinds 10 jaar mogen zij zonder vergunning in Duitsland komen werken.

"In de praktijk maken ze vooral gebruik van uitkeringen omdat ze vaak geen opleiding en diploma's hebben", voegt hij toe. "En dat zorgt voor veel problemen."

Aanslagen

De solidariteit van de mijnwerkers heeft in Gelsenkirchen plaatsgemaakt voor wantrouwen richting migranten en asielzoekers. De jonge partij AfD voelt deze onvrede feilloos aan.

Enxhi Seli-Zacharias heeft een Albanese achtergrond en is sinds 5 jaar lid van de AfD. In een koffietentje haalt ze de recente aanslagen in Duitsland aan. "Mensen voelen zich niet langer veilig in hun eigen land. Ik vind het onwijs zorgwekkend dat politici hier geen oog voor lijken te hebben."

'Remigration'

Het doel van de AfD is helder. Enxhi Seli-Zacharias: "We moeten de grenzen sluiten, met de 'remigration' beginnen en migranten met een strafblad die hier illegaal wonen terug naar hun land van herkomst sturen." Deze boodschap slaat ook bij mensen met een migratieachtergrond aan. Dit lijkt op het eerste gezicht tegenstrijdig, maar volgens Exhi, die dus zelf een migratieachtergrond heeft, is het dat niet.

De naturalisatie in Duitsland verloopt op dit moment veel te makkelijk, beargumenteert ze: "Ik vind het oneerlijk tegenover migranten die jaren geleden wel aan alle eisen hebben voldaan. Ook ik voel me ongelijk behandeld."

'We zijn allemaal Europees'

Het sluiten van de grenzen is volgens SPD'er Markus Töns geen oplossing. "Wij moeten deze groep mensen juist helpen om aan werk te komen door ze op te leiden." Ook de uitvoering is een probleem: er zijn in Duitsland, net als in Nederland, niet genoeg politie-agenten om de grensposten weer te bemensen.

Het plan van de AfD om migranten terug te sturen slaat volgens hem nergens op. "Wie moet er dan terug? Hoe maak je een onderscheid tussen Roemenen, Bulgaren, Fransen en Nederlanders? Wij zijn allemaal Europees."

Debat over partijverbod

De Duitse rechter heeft sommige afdelingen van de AfD als 'rechts-extremistisch' en 'antidemocratisch' bestempeld. Onzin, zegt Enxhi. Zij vindt dat het debat over een verbod op de partij juist ondemocratisch is. Volgens de na-oorlogse Duitse grondwet kan een partij die een bedreiging vormt voor de democratie worden verboden.

Töns ziet ook dat de AfD steeds sterker wordt in West-Duitsland. In het Oosten is het al hard op weg de grootste te worden. Maar hij heeft de strijd nog niet opgegeven. "Ik blijf me samen met de demokraten inzetten voor een betere toekomst in Gelsenkirchen."

'Durf 's avonds niet alleen over straat'

Ook op straat horen we het telkens weer: de onvrede is groot. Gelsenkirchen was ooit een fijne plek om te wonen, maar dat is het niet meer. Veel inwoners voelen zich onveilig, maar ze zijn ook teleurgesteld in de politiek.

Een vrouw van in de 60 legt op de lokale markt haar onvrede tegen ons uit. "Ik durf 's avonds niet alleen op straat te lopen. Ik heb echt het gevoel dat politici in een andere wereld leven. Ik voel me echt in de steek gelaten." Ze weet nog niet zeker op wie ze gaat stemmen. "Sowieso geen SPD. Ik ben nog aan het twijfelen, maar het zou zomaar AfD kunnen worden."