Slachtoffers van seksuele intimidatie op de werkvloer worden vaak gedwongen te zwijgen over wat ze meemaakten. Bedrijven kopen de slachtoffers in ruil voor geheimhouding af. Werknemersorganisatie FNV wil dat zo'n geheimhouding ongeldig wordt verklaard.

"In feite is zo'n geheimhoudingsclausule een aanmoediging voor mannen in het bedrijf om hun gang te gaan, want als de vrouw vertrekt, krijgt ze toch zwijgplicht," zegt Kitty Jong, vice-voorzitter van vakbond FNV. "Het is echt bizar dat zwijgen over seksuele intimidatie onderdeel kan zijn van een geheimhoudingsverklaring. Je bent niet alleen seksueel geïntimideerd op je werk, maar wordt ook nog eens gemuilkorfd."

'Duveltje uit een doosje'

Advocaat arbeidsrecht Mirjam Decoz heeft tientallen slachtoffers van seksuele intimidatie bijgestaan. Zij komt dit soort geheimhoudingsverklaringen vaak tegen. "Slachtoffers voelen zich vaak niet meer veilig op de werkvloer en willen vertrekken."

"De werkgever biedt dan vaak een vaststellingsovereenkomst aan waarin de ontbinding van het arbeidscontract wordt geregeld", zegt ze. "Daarin staat bijna standaard een geheimhoudingsclausule. Voor slachtoffers komt dat als een duveltje uit een doosje."

Bekijk ook

Onder druk gezet

Antropoloog Marijke Naezer sprak met slachtoffers die een geheimhoudingsclausule tekenden toen ze onderzoek deed naar seksuele intimidatie in de academische wereld. "Mensen zien vaak geen andere uitweg dan tekenen."

"Ze worden daarin ook onder druk gezet", vertelt ze. "Dan zegt de werkgever 'teken nou maar, dan kunnen we beiden verder'. Maar vaak hebben slachtoffers achteraf spijt."

Grote bedragen

De gevolgen zijn volgens Naezer groot. "Slachtoffers kunnen niet op zoek naar andere slachtoffers. Ze kunnen daardoor niet samen een klacht indienen. En dat is zo belangrijk bij seksuele intimidatie, omdat daar vaak geen bewijs van is. Je wordt monddood gemaakt met zo'n geheimhouding."

Voor zo'n geheimhouding hebben bedrijven veel geld over. "Vaak wel meer dan 50.000 euro, soms zelfs meer dan een ton", zegt advocaat Decoz. "Terwijl ze volgens de gewone transitieregeling maar recht zouden hebben op 5.000 à 10.000 euro. Dat er zulke grote bedragen worden betaald laat wel zien hoe graag een bedrijf het in de doofpot wil stoppen."

Bekijk ook

Nietig verklaren

Slachtoffers kunnen er dus flink wat geld voor krijgen om een mond te houden. "Maar geld is helemaal niet het belangrijkste voor slachtoffers", vertelt Naezer. "Zij willen erkenning, hun baan behouden en dat de dader wordt aangepakt. Dat is voor slachtoffers veel belangrijker dan geld."

Als het aan haar ligt worden geheimhoudingsclausules vanwege seksuele intimidatie nietig verklaard. "Als ik zie wat voor effect geheimhouding heeft op slachtoffer, organsisaties en de samenleving, dan moeten we er vanaf. Zolang alles in de doofpot wordt gestopt, verandert er niets."

Boetes voor bedrijven

Ook de FNV wil dat alle getekende geheimhoudingsbedingen nietig worden verklaard als ze betrekking hebben op seksuele intimidatie.

"Daarnaast willen wij dat er een verbod komt op deze geheimhoudingsbedingen, en boetes voor bedrijven die ze toch hanteren", zegt vice-voorzitter Jong.

Bekijk ook

Rechter kan een afweging maken

Maar minister Karien van Gennip van Sociale Zaken zegt dat dit niet zomaar kan. "Het is zeer onwenselijk als bedrijven een beroep doen op een dergelijke geheimhoudingsclausule bij seksuele of andere intimidatie op de werkvloer", zegt zij.

"Slachtoffers kunnen naar de rechter stappen. Die kan de afweging maken: wat weegt zwaarder? De misstand of de geheimhoudingsverklaring?" vertelt ze. "Maar ik kan als minister niet contracten nietig laten verklaren. Wel ga ik in gesprek met werkgevers en vakbonden over in welke situaties een geheimhoudingsverklaring gewenst is en in welke situaties niet."

Vragen? Stel ze!

Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.