Financiële sector wil dat overheid regie pakt bij waterschade, 'anders wordt verzekeren onbetaalbaar'

Nederland moet wennen aan meer en hevigere regenbuien, zeespiegelstijging en hogere waterstanden van rivieren. Dat betekent meer overlast en meer schade door water. De financiële sector maakt zich zorgen en wil dat de overheid meer doet.

De overheid moet meer anticiperen op toekomstige ernstige wateroverlast, bijvoorbeeld door beter te kijken waar wel en waar niet veilig gebouwd kan worden. Voor gevoelige plekken waar al huizen staan moet een plan komen om toekomstige schade te voorkomen of in ieder geval te beperken. Dat vindt de werkgroep Klimaatadaptatie Financiële Sector, een breed verbond van financiële instellingen zoals banken, verzekeraars en pensioenfondsen.

'Label voor kwetsbaarheid wateroverlast'

"Samen kijken we naar de potentiële gevolgen van klimaatverandering", legt Gijs Kloek uit. Hij is voorzitter van de werkgroep en senior manager klimaatverandering bij verzekeringsconcern Achmea. "De consequenties kunnen heel groot zijn. We denken daarom dat de overheid duidelijkere kaders moet scheppen wat het verzekeren van wateroverlast betreft."

Kloek licht toe: "Huizen moeten een klimaatlabel krijgen, waaruit ook blijkt hoe kwetsbaar ze zijn voor wateroverlast. En als je bouwt in gebieden met overstromingsrisico, wees dan slim. Dat kan heel concreet zijn: leg stopcontacten hoog aan en plaats geen houten vloeren."

Hard getroffen

Maike en Raymond Vaessen hebben een camping in het Limburgse Geuldal. In de zomer van 2021 werden ze hard getroffen door de watersnood. De schade op hun camping liep op tot een half miljoen euro. "Een deel daarvan, bijna 200.000 euro, hebben we vrij snel gekregen", vertelt Raymond. "Dat kwam uit een noodfonds van der overheid."

Maar het stel wist niet dat ze niet goed verzekerd waren tegen watersnood. "Bijvoorbeeld voor de omzetverlies bleken we achteraf onderverzekerd te zijn. Of dan zijn er weer bepaalde schades die we hebben ingediend, die niet corresponderen met wat de verzekeringen betalen. Het is nog altijd een enorm gedoe."

'Gesteggel om aansprakelijkheid moet stoppen'

Bij de watersnood in Limburg moest de overheid in 2021 dus bijspringen, dat ging via de Wet tegemoetkoming schade bij rampen (Wts). Ook Raymond en Maike Vaessen kregen een bijdrage uit deze pot om een deel van de schade op hun camping te herstellen.

Kloek vindt het een goede zaak dat dit extra geld van de overheid er is, maar hij plaats ook kanttekeningen. "Er wordt na een ramp nu vaak gesteggeld of er wel of niet aanspraak kan worden gemaakt op de Wts. Wij willen juist dat dit aan de voorkant duidelijk wordt geregeld: wanneer is iets een zaak voor de verzekeringsmaatschappij, en wanneer kan er een beroep worden gedaan op de Wts?"

'We kunnen moeilijk hele wijken verplaatsen'

Er zijn heel veel locaties in Nederland die - net zoals de camping van Maike en Raymond - op een kwetsbare locatie liggen. De vraag is hoe mogelijk ernstige waterschade in dat soort risicogebieden in de toekomst verzekerd kan worden.

Moeten de verzekeringspremies voor mensen die daar wonen flink omhoog? Kloek vindt dat geen goede oplossing: "Ik denk dat het solidariteitsprincipe belangrijk is. Sommige gebieden hebben gewoon meer risico dan andere, we kunnen moeilijk hele wijken en steden verplaatsen. Uiteindelijk moet het wel voor iedereen betaalbaar blijven, en moeten we de risico's gezamenlijk dragen."

'Waar moeten we heen?'

Raymond en Maike maken zich wel zorgen: "We zijn zeker nog bang, de waterstanden in Nederland blijven hoog. Maar hier is het sinds 2021 rustig en we hebben wel maatregelen klaarliggen. We hebben ook een nooddijk aangelegd, want we liggen in de uiterwaarden."

Ergens anders heen te gaan is geen reële optie voor het stel: "De camping is een familiebedrijf, het bestaat al meer dan 80 jaar. En waar moeten we anders heen? Er is niet zomaar een andere locatie te vinden."