De politie in Brabant maakt zich grote zorgen over de toename van drugsafval dat wordt gedumpt. Volgens de politie draaien de drugslaboratoria nu overuren, omdat er XTC pillen gedraaid moeten worden voor dancefestivals. Criminelen dumpen de giftige resten van de synthetische drugs gewoon in de natuur. In drie weken tijd waren er in heel Brabant maar liefst twintig van dit soort dumpingen.

Freek Pecht is coördinator synthetische drugs bij de politie in Brabant: “Het rijst echt de pan uit. De afgelopen drie weken hebben we in heel de provincie Brabant twintig dumpingen van drugsafval gehad. Een van de oorzaken is toch wel het festivalseizoen dat er nu aan zit te komen. Dan krijgen we uit criminele inlichtingen de tip: die en die pillenboer gaat nu z’n pillen draaien voor dat en dat festival. Dan zie je dat vraag en aanbod echt verband houdt met festivals.”

De productie en handel van hard drugs zoals XTC is al langer een doorn in het oog van de politie. Het is het werkterrein van keiharde drugsorganisaties die niet aarzelen om opdrachten te geven voor liquidaties in de openbare ruimte. En naast de handel in synthetische drugs investeert de Brabantse maffia haar crimineel verdiende geld ook in de bovenwereld. Bovendien veroorzaakt de pillenindustrie aanzienlijke schade aan het landschap door giftige stoffen te dumpen in natuurgebieden. Pecht: “Het is natuurlijk heel gevaarlijk als je hier met je hond wandelt of met kleine kinderen. Wanneer dit in contact komt met de neus van een hond of met je huid dan gaat het er dwars doorheen. Hartstikke gevaarlijk dus voor mens en dier. En ook voor het milieu: de grond raakt vervuild. Dat kost heel veel geld. Het moet weer afgegraven worden. Je kunt niet zomaar die vaten laten liggen.”

Wie gebruikt de drugs?

Nederland is, samen met België, de Europese productieschuur van XTC, zo bleek uit een recent Europese drugsrapport van  de EMCDDA. De meeste pillen gaan naar het buitenland, zegt de politie: “Uit cijfers blijkt dat 80% naar het buitenland gaat, maar ook daar vinden ze hun weg naar festivals en evenementen.”  Maar dat betekent niet dat Nederlandse gebruikers niet belangrijk zijn voor de drugscriminelen. Integendeel, Nederlandse jongeren zijn grootverbruikers. Nederlandse jongeren (15-34 jaar) staan bovenin de Europese lijstjes drugsgebruik. Zo snuiven ze bijna twee keer zoveel cocaïne als de gemiddelde Europese jongere  (3.6% versus 1.9%). En nergens wordt meer XTC geslikt dan in ons land. 1,8% van de Europese jongeren gebruikte in 2017 XTC. Hier lag dat percentage op maar liefst 6,6 %. 

'Gebruiker is verantwoordelijk voor drugscriminaliteit'

Freek Pecht doet een moreel appèl op de gebruiker. Die moet meer gaan beseffen dat hij medeverantwoordelijk is voor het instandhouden van de meedogenloze drugscriminaliteit. “Ze zijn zeker verantwoordelijk voor het in standhouden van het probleem.  Ze zijn daarmee ook medeverantwoordelijk voor de giftige dumpingen, maar ook dat er doden kunnen vallen bij drugslaboratoria. Iedereen die een snuif neemt of pil slikt, houdt de vraag in stand en zonder vraag geen aanbod.” Dat moreel appèl van Pecht staat niet op zichzelf.  Afgelopen maand richt de top van politie en justitie haar pijlen voor het eerst direct  op de gebruiker. Die zou medeverantwoordelijk zijn voor het geweld en misstanden van de drugshandel. Zo zei korpschef Erik Akerboom van de Nationale Politie recent dat drugsgebruikers niet in de gaten hebben dat ze een systeem instandhouden, dat wordt gekenmerkt door het gebruik van extreem geweld. 

"Je ziet nu veel twintigers en dertigers die doordeweeks erg gezond leven met yoga, smoothies en fitness. Maar in het weekend nemen ze cocaïne en pillen. Op deze manier wordt drugsgebruik genormaliseerd. Van dat imago moeten we af.”

Een beetje hypocriet, zegt hoogleraar verslavingszorg Wim van den Brink. Want het is niet de gebruiker die de criminaliteit veroorzaakt, maar ons drugsbeleid. “Ik zou zeggen: het is eigenlijk heel fraai als mensen een normaal leven leiden en af en toe biertje drinken, pilletje nemen of zelfs een snuif coke – terwijl er geen echte problemen door ontstaan. In de zin van: wij zien geen toename in het gebruik van XTC en eerder een afname in het aantal verslaafden. Kortom, ja: wat is daar nu zo dramatisch aan?”

Gebruik drugs niet stafbaar

Het is de Nederlandse wet die XTC als harddrug kwalificeert, stelt Van den Brink. Door drugs te verbieden ontstaat er georganiseerde criminaliteit. Maar tegelijkertijd heeft Nederland het gebruik ervan nooit strafbaar gemaakt. We kijken daarbij in eerste instantie naar de gezondheid van de gebruiker. Hoe hou je het gebruik veilig? Van den Brink: “We hebben juist geprobeerd om drugsgebruik te ontmoedigen en tegelijkertijd niet te criminaliseren. Nou, dat gaat eigenlijk heel goed hier. Je hoeft hier dus niet de gevangenis in als je drugs gebruikt. Zo’n oproep aan de drugsgebruiker vind ik daarmee toch een hypocriete benadering van de politie.” Van den Brink denkt overigens niet dat de drugscriminaliteit afneemt als Nederlandse jongeren massaal stoppen met gebruiken van XTC. Het leeuwendeel van de pillen heeft als bestemming het buitenland. Bovendien verwacht hij ook niet dat de gebruiker er gehoor aan zal geven. Van den Brink: “Deze oproep heeft geen enkele zin, geen enkele gebruiker gaat hierdoor minder XTC slikken. En dat weet Akerboom zelf ook wel, denk ik.”

ChristenUnie: Drugsgebruikers veel harder aanpakken

Regeringspartij ChristenUnie vindt dat de gebruiker juist wel hard aangesproken moet worden op zijn verantwoordelijkheid. Tweede-kamerlid, Stieneke van der Graaf:

“Drugs zijn verslavend, gaan gepaard met criminaliteit en grote maatschappelijke kosten. Daarom is het belangrijk dat het besef groeit dat drugs niet normaal en niet onschuldig zijn.”

Daarom staat van der Graaf vierkant achter de morele oproep van de politietop aan de gebruikers. "Drugsproductie, handel en de dumpingen van drugsafval zijn een groot probleem. De koper van drugs houdt dit mede in stand.”

Als het aan de ChristenUnie ligt moet dan ook de gebruiker met een paar pillen op zak bij de kraag gegrepen worden. "Wat ons betreft wordt dus óók opgetreden als het ‘maar’ om kleine hoeveelheden harddrugs gaat.”
 

Met grote zedenzaken voor de rechter wordt er meer over seksueel misbruik gesproken. Van Gisèle Pelicot tot de vrouwen in de zaak-Ali B, waarin het hoger beroep start. "Het feit dat zij opstaan, inspireert mensen", zegt ervaringsdeskundige Mandy Sleijpen.

Met haar stichting Wij zijn M wil Sleijpen het taboe rond seksueel misbruik doorbreken. Ze ziet dat de afgelopen jaren meer gesproken wordt over het onderwerp, maar er moet volgens haar ook nog veel gebeuren. "We moeten het debat blijven voeren en het blijven bespreken, omdat het ook heel gemakkelijk weer kan wegzakken."

Gisèle Pelicot als voorbeeld

Het delen van verhalen over misbruik kan anderen vooruit helpen. Ze noemt als voorbeeld de zaak rond Gisèle Pelicot, de Franse vrouw die gedrogeerd door zeventig mannen misbruikt werd. Hoe Pelicot in de rechtszaal stond werd wereldwijd geroemd.

"Zij stond daar en zei: 'Ik hoef me niet te schamen'", vertelt Sleijpen. Volgens haar een krachtig voorbeeld: "Als zij zo durft te staan, durven anderen ook te gaan denken van: misschien was het dan ook wel niet mijn schuld."

'Bevriezen is logische reactie'

Eerder deze maand kwamen uitspraken van strafrechtadvocaat Gerard Spong in het nieuws. In een documentaire over seksueel geweld zei hij dat hij denkt dat 'een goed weerbare vrouw het aantal verkrachtingen drastisch doet afnemen'.

Dat terwijl de meest logische reactie op seksueel geweld 'bevriezen' is: niets kunnen doen en het ondergaan, legt Sleijpen uit. "Ik dacht: misschien moeten we meneer Spong een keer op een stoel zetten en dat uitleggen, want de meest voorkomende reactie is freeze."

'Nog lange weg te gaan'

"We hebben nog een lange weg te gaan om dit te veranderen", bedacht ze na de uitspraken van Spong. "En aan de andere kant ben ik ook bang dat er altijd mensen zijn die zo denken." Met haar stichting reist Sleijpen het hele land door om misbruik bespreekbaar te maken. Want dat gebeurt volgens haar vaker dan wij denken. Seksueel misbruik kan iedereen overkomen, benadrukt ze.

Sleijpen wordt gedreven door haar eigen ervaring na jaren te zijn misbruikt door haar opa. Ze was doodsbang om over het misbruik te vertellen, maar deed het uiteindelijk toch. Haar opa bekende alles en werd veroordeeld. Toch kreeg ook zij met victim blaming te maken. "Hij zei: 'Ja maar goed, ze kwam zelf op schoot zitten", vertelt ze. "We moeten ervan af dat het te maken heeft met dat vrouwen weerbaar moeten worden."

Hoger beroep in zaak-Ali B

Komende week speelt de rechtszaak tegen mediapersoonlijkheid en rapper Ali B in hoger beroep. Afgelopen zomer werd hij veroordeeld tot 2 jaar cel voor verkrachting en poging tot verkrachting. Volgens de rechter had Ali B een grote inbreuk gemaakt op de lichamelijke integriteit van de slachtoffers en liet hij zich leiden door zijn eigen seksuele behoeftes.

De rechter noemde Ali B 'een dwingend persoon', die 'geen 'nee' accepteert, weinig inlevingsvermogen toont en uitgaat van zijn eigen visie op zaken'. Zowel de rapper zelf als het Openbaar Ministerie gingen tegen de uitspraak in hoger beroep. Ali B zegt onschuldig te zijn en nooit signalen te hebben opgepikt. Hij zal donderdag niet bij de eerste zitting aanwezig zijn.

Rechtszaak maakt veel los

De rechtszaak maakte vorig jaar ontzettend veel negatieve reacties los. De vrouwen zouden het over zichzelf afgeroepen hebben of 'sletten' zijn. "Als je alleen maar negatieve reacties leest, dan denk je als slachtoffer: ik ga niets meer delen", zegt Sleijpen over de impact. Haar stichting kreeg 'heel veel' reacties binnen naar aanleiding van de zaak.

Er zitten bovendien mensen tussen die na alle negatieve aandacht niet meer naar buiten durven te treden met hun misbruikverhaal: "Die zeggen: 'Ik ga het niet delen, want kijk naar de reacties. Als ik dit ooit ga vertellen, krijg ik ook hele negatieve reacties.' Zij zijn daar heel erg bang voor." Al zijn de slachtoffers in de zaak volgens haar ook inspirerend: "Het feit dat zij opstaan, dat inspireert mensen."

'Schadelijke' reacties

De rechtszaak tegen Ali B kon door cameraploegen van showbizzprogramma's én andere media stap voor stap worden gevolgd. Sleijpen heeft een dubbel gevoel bij deze openheid, vertelt ze. "Aan de ene kant is het goed, want zo komt er meer openheid over en wordt ook gezien dat het - helaas - veel gebeurt."

"Aan de andere kant is het heel ingewikkeld nu met alle social media en iedereen die er wat van vindt", zegt ze erbij. Al denkt Sleijpen dat mensen die zich schuldig maken aan victim blaming het vooral ongemakkelijk vinden. "Mensen doen dat ook om het een soort van weg te houden van zichzelf", zegt ze. "Als zij sletten zijn, dan wordt het al iets meer op afstand. Dat maakt dat mensen dat doen, maar het is heel schadelijk voor de slachtoffers."

'Erover blijven praten'

Ondanks de schijnwerpers die er op zo'n rechtszaak staan hoopt Sleijpen dat nieuwe slachtoffers naar buiten durven te treden. Daarvoor is het nodig dat we er samen over blijven praten. "Dat we laten zien, met een hele groep: we vinden het niet jullie schuld."

Volgens haar moeten we inzien dat seksueel geweld heel vaak gebeurt. "Dus ook bij mensen die we kennen", benadrukt ze. "Nu gaat het over Ali B, maar er zijn ook heel veel kinderen die ook iedere dag misbruikt worden."

Keuze altijd respecteren

Slachtoffers die naar buiten zijn getreden met hun misbruikverhaal wil Sleijpen tot slot een hart onder de riem steken: "Ik vind het onwijs knap dat ze het verteld hebben."

En wat wil ze zeggen tegen slachtoffers die deze stap (nog) niet gezet hebben? Ze legt uit dat het van belang is om te respecteren dat 'zij daar dus nog niet aan toe zijn'. Maar, voegt ze daaraan toe: "Het is ook belangrijk dat ze wel voelen dat het nooit hun schuld is geweest. Nooit."

Voor grote investeringen in defensie, technologie en energie moet er een Nederlandse overheidsbank komen. Dat is de oproep van vijftig prominenten uit het bestuurs- en bedrijfsleven. Dit is waarom Nederland volgens deskundigen zo'n bank nodig heeft.

Een bank waar de overheid vermogen in stopt en waarmee die bank vervolgens extra geld kan aantrekken op de kapitaalmarkt. Geld waarmee investeringen gedaan kunnen worden, die goed zijn voor Nederland. Dat is volgens econoom aan Tilburg University Harald Benink de bedoeling van een 'nationale investeringsbank'.

'Niet doen via lopende uitgaven'

Benink vindt het een slim plan. "We weten allemaal dat we massaal moeten investeren in de economie, in veiligheid. Dat moet je niet gaan doen via de lopende overheidsuitgaven."

Dat beaamt oud-minister van Financiën Jeroen Dijsselbloem. Hij is een van de prominenten die de oproep van een nationale investeringsbank heeft ondertekend. "Je ziet op dit moment dat er veel te weinig geld is in Den Haag. En moeilijke discussies over de voorjaarsnota. Onze stelling is eigenlijk: trek nou je uitgaven voor de zorg en inkomensondersteuning los van investeringen die nodig zijn."

Strijd om belastinggeld

Het gaat om investeringen in de energietransitie, grote veranderingen in de landbouw die nodig zijn, in defensie en bijvoorbeeld de uitbreiding van het electriciteitsnet. "Die investeringen kunnen we namelijk niet uitstellen."

De lopende overheidsbegroting lostrekken van grootschalige investeringen is volgens Dijsselbloem hard nodig om de jaarlijkse strijd om belastinggeld te voorkomen. "Er zit heel veel druk op de dagelijkse overheidsuitgaven. Dus hoe vind je nu ruimte om op korte termijn grote investeringen te doen die Nederland er in deze lastige tijd doorheen sleept? Onze staatsschuld is laag, dus daar zit echt ruimte om extra investeringen te doen."

Meer betalen aan de NAVO

Het is volgens econoom Benink echt een investering in de toekomstige stabiliteit en economische concurrentiekracht van Nederland. "We zien allemaal dat op het gebied van defensie, dat president Trump in ieder geval wil dat Europa meer gaat betalen voor zijn eigen functie binnen de NAVO."

"Europa moet verder gaan investeren in de concurrentiekracht, in nieuwe technologieën, in chips, in digitalisering. Vooral ook omdat China en Amerika dat ook doen. Anders zou Europa daar ook achterblijven."

Financieringen tot 100 miljard

Voor de start van de bank is zo'n 10 miljard euro nodig. Dat bedrag zou dan weer andere investeerders aantrekken. "Het is echt een bank, en een bank kan financiering aantrekken. Je moet natuurlijk wel zorgen dat die bank in staat is om op basis van het rendement die leningen op termijn terug te betalen."

En met een startkapitaal, kan de bank weer extra geld aantrekken, zegt Dijsselbloem. "Met een impuls van een eigen vermogen in de bank van 10 miljard kan de bank financieringen aangaan tot 100 miljard op de grote thema's en uitdagingen van dit moment. En daarmee haal je dus een grote investering naar voren, zonder dat het de uitgaven op de zorg of het onderwijs of inkomensondersteuning wegdrukt."

Duitsland en Frankrijk doen het al

Die 100 miljard euro komt uit de financiële markt, zegt Dijsselbloem. "Nederland is natuurlijk zeer kredietwaardig. Een overheidsbank zou dus ook zeer kredietwaardig zijn. Eigenlijk doen we gewoon wat Duitsland en Frankrijk al veel langer doen. Die hebben hele grote overheidsbanken", legt hij uit.

"Nationale investeringsbanken werken daarnaast veel samen met de Europese Investeringsbank, dus dat is ook nog een voordeel. Je kunt ook nog Europese middelen bijtrekken om mee te investeren."

Te risicovol

Kunnen gewone banken die investeringen niet doen? Die zouden zich volgens Benink kunnen aansluiten, maar zouden dat nooit alleen doen, omdat het te risicovol is.

"En als zo'n 'nationale investeringsbank' richting geeft en zegt: 'Dit gaan we doen, wij als overheid committeren ons daaraan. En wij dragen ook een deel van het risico.' Dan gaan daarmee ook andere banken meedoen. Wat niet het geval zou zijn op het moment dat de overheid die rol niet zou vervullen."

'Veel meer power'

In Nederland bestaat ook Invest-NL en het Nationale Groeifonds, beide zijn investeringsmaatschappijen van de overheid. Dijsselbloem wil dat die samengevoegd worden met deze nog op te richten 'nationale investeringsbank'.

"Door ze samen te voegen, te vergroten, geef je ze veel meer power. We hebben al goede stapjes gezet, maar het heeft nog lang niet de power die bijvoorbeeld die grote investeringsbanken in Duitsland en Frankrijk hebben. Nederland blijft daarin achter, dus laten we nu gewoon die grote stap zetten."