Excuus en Crisis

Nederlanders hebben een dubieuze reputatie als het gaat om het maken van excuses. Terwijl we altijd als domineeslandje klaar staan om andere landen op hun fouten te wijzen, komt voor het eigen wangedrag amper een ‘sorry’ over de lippen. Onze oosterburen moeten ook na bijna 70 jaar na WO II als het aan de Nederlanders ligt, nog altijd deemoedig het hoofd buigen. Maar zelf kostte het de grootste moeite om onze excuses aan te bieden aan Indonesië voor een misdadige koloniale oorlog tegen een volk dat net als Nederland voor zijn vrijheid vocht. Of, recenter, om excuses aan te bieden aan de Bosnische moslims voor de genocide in 1995 in Srebrenica. Laat staan om als grootmoedig gebaar een schadevergoeding aan te bieden aan de slachtoffers. De Duitse bondskanselier Willy Brandt maakte ooit in 1970 grote indruk door te knielen voor het gettomonument in Warschau, ik zie het een Nederlandse politicus niet snel doen.

Ik heb dan ook weinig verwachtingen over excuses van Nederlandse bankiers, bestuurders en politici voor hun gedrag tijdens de Crisis. De voortekenen beloven weinig goeds. Tot nu toe zijn bestuursvoorzitter Floris Deckers van Van Landschot Bankiers en oud-ING bankier Cees Maas schaarse witte raven in een volière, die nog altijd voornamelijk bestaat uit aasgieren.

Aasgieren, die helaas ook in het bedrijfsleven en zelfs bij de branchevereniging van woningcorporaties vrolijk rondcirkelen. Het lijkt wel of ze in een andere wereld leven, waar zoals George Orwell in Animal Farm ooit schreef ‘Alle dieren gelijk zijn, maar sommige dieren meer gelijk dan anderen’. Orwell gebruikte bij die gelegenheid varkens om de communisten te typeren, maar in deze tijd is het eveneens een rake typering voor mensen als vertrekkend voorzitter Willem van Leeuwen van Aedes, de branchevereniging van woningcorporaties. Hij heeft in tijden dat iedereen de broekriem moet aanhalen, geen problemen met een vertrekpremie van 1 miljoen euro. Of neem Hans Alders, oud-PvdA politicus, die als voorzitter van de Raad van Commissarissen van Aedes probeert het onmogelijk toch goed te praten.

Zowel van Van Leeuwen als van Alders bieden geen excuses aan voor hun stuitende gedrag. Regels, gemaakte afspraken, ze zijn blijkbaar belangrijker dan maatschappelijk draagvlak. De gewone man moet de gevolgen van de Crisis aan den lijve ondervinden en mag zelfs probleemloos ontslagen worden. De bestuurder daarentegen mag ook in crisistijden zijn buitensporige bonus incasseren. Bankiers en bonussen, het bekt niet lekker, zei PvdA-voorman Wouter Bos enkele weken geleden. Bij bestuurders en bonussen gaat het bekken al niet veel beter.

En IJsselstein dan? Zijn daar ooit excuses gemaakt door verantwoordelijke politici in college en raad, die enkele jaren geleden de financiën zo uit de klauwen lieten lopen, dat provinciaal toezicht nodig werd? Ik heb ze nog niet gelezen. Wel verantwoordelijkheid nemen voor successen, niet een kerel durven te zijn wanneer er zaken misgaan. Excuus maken is blijkbaar ook in IJsselstein een kunst, die slechts weinigen beheersen. Of waar slechts weinigen de moed voor kunnen opbrengen. In IJsselstein geldt helaas net als in de rest van Nederland het aloude gezegde: “Het succes heeft vele vaders, de mislukking is een eenzame wees.”