Hij verdween voor jaren achter de tralies voor het gooien van een handgranaat. Lang wilde voormalig jihadist Jason Walters als martelaar sterven. Maar in de gevangenis deradicaliseerde hij. "Ik wil met mijn ervaringen mijn verleden rechtzetten."

Als hij foto's terugziet van vroeger, uit de tijd dat hij nog diepgelovig was, kan hij zich amper voorstellen dat het om hem gaat, zegt hij. "Het is alsof het iemand anders is, waar je geen directe relatie meer mee hebt. Ik weet dat ik het ben, maar snap eigenlijk niks meer van die jongen van toen." Jason Walters was als 18-jarige lid van de extremistische Hofstadgroep, waar ook de latere moordenaar van Theo van Gogh Mohammed Bouyeri toe behoorde.

Handgranaat op arrestatieteam

Bij een urenlange belegering van zijn woning in het Haagse Laakkwartier gooide hij een granaat door de deuropening, waarbij drie agenten zwaar gewond raakten. Poging tot moord, oordeelde de rechter later. "Ik wilde daar echt sterven als martelaar. Ik daagde de agenten letterlijk uit om op mij te schieten", vertelt Jason. Overgeven aan de ongelovigen, dat was geen optie. Dat zag hij als lafheid. "Ik had ook geen angst om te sterven, want ik geloofde niet in de dood. Het paradijs wachtte op me."

Tijdens zijn lange detentie op de speciale terreurafdeling in Vught gebeurde er iets wat niemand voor mogelijk had gehouden. Jason ging zich verdiepen in de wetenschap en viel langzaam van zijn geloof. "In het begin werd ik tegengehouden door angst. Als ik hiermee doorga, verval ik misschien in ketterij en ga ik naar de hel, dacht ik. Er stond veel op het spel."

Nieuw leven

Inmiddels is Jason jaren verder en weer een vrij man. Hij heeft definitief met het geloof gebroken, studeerde in Leiden en werkt nu als radicaliseringsexpert voor het bedrijf Blue Water. Via internetfora probeert hij in contact te komen met radicaliserende jongeren. "Ik spreek de taal en snap als geen ander wat er in hun hoofden omgaat. Het voelt alsof ik iets goeds kan doen, mijn verleden een beetje rechtzetten."

Maar Syriëgangers en andere jihadisten echt deradicaliseren is heel lastig, vindt hij. "Bij mij was het uiteindelijk een persoonlijke keuze. Het moet echt uit jezelf komen en het is niet ongevaarlijk. Je maakt er vijanden mee en komt in een sociaal isolement terecht. Dat is behoorlijk eenzaam in het begin."

'Op afvalligheid staat de doodstraf'

Tot op de dag van vandaag plukt Jason de wrange vruchten van de keuze zijn oude leven vaarwel te zeggen. Vanuit radicale kringen wordt hij nog altijd met de dood bedreigd.

"Ik ben in het verleden vaak bedreigd en soms gebeurt dat nog. Sommige jihadisten zien mij als die afvallige. En daar staat de doodstraf op, punt. Bij die radicale types zaten ook echt serieuze gasten, die later naar Syrië zijn vertrokken. Je weet nooit of iemand de daad bij het woord voegt natuurlijk. Maar je kunt je identiteit maar één keer prijsgeven, daarom kies ik nu voor anonimiteit."

Broer overleden

Van heel dichtbij maakte hij mee welke invloed het jihadisme kan hebben. Een aantal jaren terug reisde zijn broer Jermaine naar Syrië, met zijn vrouw en kinderen. "Het leek alsof ze hals over kop waren vertrokken. Er lag nog eten op de snijplank. Ze waren van het ene op het andere moment verdwenen. Ik had mijn gevoel moeten volgen, dan hadden we ze misschien nog aan de grens kunnen tegenhouden. Nu waren we te laat."

In 2017 kwam zijn broer om het leven bij een bomaanslag in het Syrische Raqa. Naast heel verdrietig, is Jason ook boos op Jermaine. "Wat heeft hij zijn kinderen aangedaan? Ze zijn totaal kapot en getraumatiseerd voor het leven. Dat heeft hij veroorzaakt met zijn keuze om naar Syrië te vertrekken. En het gaat hier om een volwassen man. Ik was amper 18, toen ik radicaliseerde, dat is echt een andere verhaal."

Goede vader

Het bizarre is dat volgens hem zijn broer altijd wel een goede vader was. "Zijn kinderen waren heel goed opgevoed, ze waren echt een soort modelouders totdat ze vertrokken. Dat is wat ideologie met mensen kan doen", zegt hij.

"Het gaat hier om het absolute kwaad, maar mijn broer en zijn vrouw zagen dit als het enige juiste om te doen. Je kunt dus met zogenaamde goede intenties zeer kwaadaardige dingen doen. Dat is het tragische van het menselijke bestaan."

'Eindelijk iets positiefs doen'

Zelf is Jason heel blij dat hij uiteindelijk uit het jihadisme is gestapt. Hij heeft het idee dat hij aan nieuw leven is begonnen. Veel last van vooroordelen heeft hij niet. "Ik heb echt het gevoel dat ik een tweede kans heb gekregen. Natuurlijk zijn er altijd mensen die niet geloven dat je tot inkeer bent gekomen en je blijven zien als 'die rare jihadist'.

Maar dat is volgens Jason echt de minderheid. "Verreweg de meeste mensen beoordelen je gewoon op je daden. Daar ben ik heel blij mee. En het voelt goed dat ik met mijn kennis van vroeger iets kan doen. Ik kan eindelijk iets positiefs doen."

In 2024 kozen bijna 10.000 Nederlanders voor euthanasie, 10 procent meer dan in een jaar eerder. Toch zitten er strenge voorwaarden aan verbonden. In deze video leggen we uit hoe het proces precies werkt en waarom veel verzoeken afgewezen worden.

Na de arrestatie van de vermoedelijke Rotterdamse serieschutter, Sendric S., reageerde de buurt opgelucht. Toch voelen sommige wijkbewoners zich na de 3 moorden nog altijd angstig, ziet de stadsmarinier. "Dat gevoel van onveiligheid gaat nog lang door."

Door 3 fatale schietpartijen in nog geen 2 weken tijd stond eind december het leven in het Rotterdamse stadsdeel IJsselmonde even stil. Uit het niets werden 3 mannen op straat neergeschoten. Het zorgde voor een uitzonderlijk advies: 'Ga bij voorkeur niet alleen naar buiten, vermijd donkere plekken.'

Meer ernstige incidenten

Stadsmarinier Wieke van de Haterd was betrokken bij het opstellen van dat advies. Een stadsmarinier is een ambtenaar die vanuit de gemeente werkt aan de veiligheid in de buurt. Van Haterd's werkterrein is IJsselmonde, waar de schietpartijen waren. Een wijk waar de afgelopen jaren het aantal ernstige incidenten is toegenomen, zegt ze.

Na de eerste schietpartij, was nog helemaal niet duidelijk wat er aan de hand was. "Wat maakt dat deze man specifiek is uitgekozen of is het toevallig?" Er werd tegelijkertijd ook onderzoek gedaan naar het wapen. "Toen is ook het tweede slachtoffer gevallen", vertelt ze. Er werden beelden vrijgegeven, maar het leidde nog niet tot de schutter. Het derde slachtoffer viel opnieuw in hetzelfde gebied. "Toen is de link gelegd: het gaat om dezelfde dader."

'Er was echt gevaar'

De politie schaalde volgens Van de Haterd snel op waardoor alle capaciteit beschikbaar was om de schutter snel te pakken. "Omdat er echt gevaar was dat hij weer zou toeslaan." De gemeente en politie kwamen samen tot het advies niet alleen naar buiten te gaan. "Daar hebben we lang over getwijfeld", zegt ze. "Want uiteindelijk gaat het ook uit van een maakbaarheid dat het niet kan gebeuren."

Maar de situatie was uitzonderlijk. "Het was duidelijk wat zich in IJsselmonde afspeelde, er leek echt een verband", legt ze uit. En veel was ook onzeker. Er was veel politie, zichtbaar en onzichtbaar in de wijk. Ook was er veel aandacht voor. "Wat doet dat met zo'n verdachte? Escaleert het meer, wordt de situatie gevaarlijker? Daar moet je toch rekening mee houden."

Bewoners ondersteunen

Na het derde slachtoffer gaat het ineens snel. Er wordt een duidelijke foto vrijgegeven en na een klopjacht kan de politie hem inrekenen. Beelden van de inval circuleren al snel via social media, het gaat om een flat in de buurt van de schietpartijen. De 24-jarige Sendric S. werd er aangehouden, die niet officieel woont in het gebouw. De opluchting is groot. "Omdat je echt bang bent dat er nog andere slachtoffers gaan vallen."

De strafzaak tegen S. begint, over een motief is niets bekend. Wijkmarinier Van de Haterd is nog erg bezig met het organiseren van de nazorg in de wijk. "Het effect van dat gevoel van onveiligheid dat gaat heel lang door", vertelt ze. "We zijn met z'n allen druk bezig om te kijken wat we kunnen doen om de bewoners hierin te ondersteunen".