Ex-president Puigdemont: 'Onafhankelijkheid Catalonië dichterbij dan ooit'

“Ik ben niet bang om nog jaren buiten Catalonië te leven, en elke dag als ik wakker word denk ik: dit is mijn laatste dag in ballingschap", aldus Carles Puigdemont in een interview met EenVandaag. De voormalige regiopresident van Catalonië zwerft nu al bijna een jaar door Europa om uit de Spaanse cel te blijven. Intussen zoekt hij Europese steun voor zijn onafhankelijkheidsstreven.

We spreken de Catalaanse leider in ballingschap in Brussel waar hij momenteel verblijft. Enkele dagen nadat het Catalaanse parlement vorig jaar op 27 oktober eenzijdig de onafhankelijkheid uitriep, vluchtte Puigdemont het land uit. Acht van zijn kompanen werden wel opgepakt. Zij komen binnenkort voor de rechter voor rebellie tegen de Spaanse staat. Toch voelt Puigdemont zich niet schuldig. “In de gevangenis zou ik niks kunnen doen. Maar sinds mijn eerste dag hier werk ik hard om de Catalaanse kwestie op de kaart te zetten. Als ik stil was gebleven, in de schaduw. Dan had ik me schuldig gevoeld.”

Geboren onder dictator Franco

Carles Puigdemont werd geboren als Carlos. “Ik ben geboren in de dictatuur van Franco. Het Catalaans was toen verboden, dus mijn familie mocht mijn Catalaanse naam, Carles, niet registreren.” Op zijn negende werd zijn naam alsnog veranderd, maar voor Puigdemont staat het gegeven symbool voor hoe zijn regio al decennia onderdrukt werd. Volgens hem is dat na de dood van de Spaanse oud-dictator Franco in de jaren ‘70 niet gestopt. “Sinds we in 1978 de Spaanse grondwet goedkeurden hebben we de Spaanse overheid gesteund. We hebben zo vaak voorgesteld om te onderhandelen over onafhankelijkheid, het antwoord was altijd nee. Jullie Catalanen beslissen niet wat voor Spanjaarden jullie willen zijn, kregen we te horen.”

Referendum

In juni 2017 leidde de frustratie hierover tot het uitroepen van een referendum. Ondanks dat de Spaanse regering het referendum verbood, werd het op 1 oktober 2017 toch gehouden. 42% van de stemgerechtigden kwam opdagen, 90% stemde voor afscheiding. Omdat het Spaanse grondwettelijk hof het houden van het referendum ongeldig verklaarde, zette de Spaanse regering geweld in om Catalanen er van te weerhouden om te gaan stemmen. Meer dan 700 mensen raakten gewond door politiegeweld.

Dat was het moment dat Puigdemont teleurgesteld raakte in de EU. “Als Europees politicus ben ik teleurgesteld dat het vanuit Brussel, geconfronteerd met het schenden van fundamentele rechten in Catalonië, zo stil bleef.  We verwachtten iets van de EU te horen over het geweld tegen vreedzame mensen die probeerden hun stem uit te brengen. In al die strubbelingen is het geweld alleen van de Spaanse kant gekomen. Ons protest is vreedzaam gebleven.”

Strijd voor onafhankelijkheid

Ondanks alles gelooft de Catalaan nog steeds dat onafhankelijkheid mogelijk is. “Ik stel voor dat Spanje met ons een referendum organiseert en dat we dan bepalen welke meerderheid er nodig is om te beslissen over onafhankelijkheid.” Mariano Rajoy, de voormalige Spaanse president waarmee Puigdemont zo vaak botste, wees dat resoluut af.

Met zijn opvolger Pedro Sánchez praten de Catalanen nu in ieder geval weer. Sánchez staat open voor een referendum over meer zelfbestuur voor de Catalanen. Dat is voor Puigdemont niet genoeg, Catalonië had tot vorig jaar al een zekere mate van autonomie. Toch denkt hij dat het de goede kant op gaat. “Ik kan de datum niet noemen waarop Catalonië erkend zal worden als onafhankelijke staat, maar die dag is dichterbij dan ooit.”