Hoe verlaag je de energierekening? Volgens CDA kan het door passagiers die vrijgesteld zijn van de vliegtaks ook te belasten, zoals passagiers van privéjets. Dat moet zo'n 240 miljoen euro opleveren, al zorgt dat geld niet per se voor een lagere rekening.

Woensdag zal het CDA tijdens de Algemene Beschouwingen na Prinsjesdag voorstellen om belasting op privé- en transfervluchten in te stellen. Op het eerste oog een eerlijk idee. Toch moet je volgens luchtvaartjournalist Yteke de Jong oppassen. "Henri Bontenbal rekent zich al rijk", zegt ze over de CDA-lijsttrekker.

Concurrentie

"In die zin dat hij lijkt te denken dat Schiphol de enige luchthaven ter wereld is", voegt ze toe. Daarmee doelt ze op de concurrerende luchthavens zoals Parijs, Londen en Frankfurt.

"Hij treft eigenlijk een maatregel waarbij mensen makkelijk kunnen uitwijken." Je kan jezelf er dus ook mee in de vingers snijden. "Het is dus maar de vraag of hij uiteindelijk dat geld wel ophaalt."

Meer begrip

Passagiers die overstappen op Schiphol of met een privéjet vliegen, hoeven op dit moment geen vliegbelasting te betalen. Wie vliegt vanuit Nederland moet dat wel. Het gaat om een bedrag van 26,43 euro, dat je sinds 1 januari 2021 op iedere vlucht moet betalen.

Het is niet de eerste keer dat er zo'n belasting op vluchten bestaat. In 2008 werd een soortgelijke taks ingevoerd, die overigens een jaar later door verzet vanuit Nederlandse luchthavens alweer werd afgeschaft.

Verzet tegen vliegbelasting

"Misschien dat een dergelijk verzet tegen de vliegbelasting nu wel minder wordt", zegt luchtvaarteconoom Eric Pels. "Je zet nu dat zowel in Den Haag als in de bredere maatschappij meer begrip lijkt te bestaan voor het idee dat Schiphol misschien moet gaan krimpen."

Het CDA richt z'n pijlen op overstappers en passagiers van privévluchten. Het is oneerlijk dat zij geen belasting betalen, vindt de partij. Door de vliegbelasting voor iedere passagier gelijk te trekken voor iedere vlucht, wil het CDA de energierekening voor alle Nederlandse huishoudens met een aantal tientjes te verlagen.

'Korting' op de energierekening

Vorig jaar stapten er ongeveer 10 miljoen mensen over op Schiphol, plus de 66.000 passagiers die met een privéjet vlogen. Wanneer dat bedrag wordt vermenigvuldigd met de vliegtax (26,43 euro), is de uitkomst iets meer dan 266 miljoen.

Aan het begin van dit jaar waren er in Nederland 8,3 miljoen huishoudens, blijkt uit cijfers van het CBS. Wanneer de volledige opbrengst uit de extra vliegbelastingen wordt uitgesmeerd over de huishoudens, zou dat betekenen dat zij jaarlijks 32 euro 'korting' krijgen op de energierekening.

Effectievere manier

Maar of dat lukt is een tweede. "Het is natuurlijk maar een marginaal deel van alle vliegbewegingen", zegt luchtvaartjournalist De Jong over privévluchten. "Je ziet de laatste tijd dat er echt om wordt geroepen dat de privéjets aangepakt moeten worden", geeft ze aan.

Zelf weet ze niet of vliegbelasting voor privéjets wel de beste oplossing is. "Ik denk dat hogere havengelden een effectievere manier is om geld binnen te halen dan om het via passagiers te doen. Want als je uitgaat van zo'n 25 euro per persoon, haal je via privéjets niet meer dan een paar miljoen binnen."

De druk van China op Taiwan wordt steeds groter. Met grootschalige militaire oefeningen rondom het eiland groeit de vrees voor een invasie. Gaat China nu echt proberen Taiwan zich opnieuw toe te eigenen? "Dit moeten we zien als het nieuwe normaal."

'Eenheid van kabinetsbeleid': voor en tijdens het Kamerdebat over de lintjesaffaire gaat het er veel over. Meerdere politici vinden dat minister Marjolein Faber aan deze eenheid morrelt. Maar wat betekent het precies? "Ze moeten met één mond spreken."

Afgelopen weekend werd duidelijk dat minister Marjolein Faber van de Asiel en Migratie weigert te tekenen voor koninklijke onderscheidingen voor vrijwilligers die zich hebben ingezet voor vluchtelingen en asielzoekers. Als oplossing zullen premier Dick Schoof en minister van Binnenlandse Zaken Judith Uitermark hun handtekening zetten. Maar volgens critici staat de 'eenheid van kabinetsbeleid' hierdoor op het spel.

Met één mond spreken

Het kabinet moet met één mond spreken, legt politiek commentator Joost Vullings uit. Dat is volgens hem een van de kernwaarden van het Nederlands staatsbestel. "Je moet het eigenlijk zo voor je zien: je mag als minister best je eigen mening hebben, maar die bespreek je dan alleen in de ministerraad met alle ministers achter gesloten deuren."

"Maar als er dan uiteindelijk een besluit wordt genomen, dan sta je daar met z'n allen achter en draag je dat ook uit", gaat hij verder. "Want anders heb je als kabinet natuurlijk buitengewoon weinig gezag als vervolgens iedere minister alsnog zijn eigen mening gaat geven. En dat is dus hier het geval."

Niet de eerste keer

Toch is het niet voor het eerst dat een minister uitspreekt dat hij of zij het niet eens is met de rest van het kabinet. Zo keerde Mona Keijzer, toen nog staatssecretaris van Economische Zaken, zich in 2021 tegen een in de ministerraad genomen besluit over het coronatoegangsbewijs. Zij stapte uiteindelijk niet zelf op, maar werd ontslagen door toenmalig premier Mark Rutte: een uitzonderlijk besluit.

Het Kamerdebat vandaag gaat dan ook niet alleen om een eventueel excuses van minister Faber, maar ook om leiderschap van premier Schoof, vertelt Vullings. "Het is de bedoeling dat hij tegen zijn minister zegt: 'Luister, wij willen dat deze lintjes worden uitgedeeld aan die mensen. En we willen ook dat iedereen dat uitdraagt en er niet één iemand zegt het er niet mee eens te zijn.'"

'Kabinet is als voetbalteam'

Partijleider Mirjam Bikker van de ChristenUnie vergelijkt het kabinet met een voetbalteam. "Als je gaat spelen in verschillende stijlen, wordt het geen wedstrijd. En een belangrijke regel is: het kabinet regeert, en gaat als het goed is aan de slag met wetsvoorstellen, en de Kamer controleert."

"Maar als de ene minister zegt 'ik vind het een goede wet' en de andere 'ik vind het een slechte wet', dan kan de Kamer dat niet meer controleren", benadrukt ze over het belang van 'eenheid van kabinetsbeleid'. "Wat je persoonlijk op een verjaardag vindt, is tot daaraan toe. Maar als minister spreek je dezelfde woorden als je collega's, want je bent het met elkaar eens."

'Niet alleen excuses, ook tekenen'

Ook GroenLinks-PvdA-leider Frans Timmermans is niet te spreken over de huidige situatie. Volgens hem is eenheid juist nu nodig. "Kijk eens in wat voor tijd we leven: op 2 uur vliegen is er een oorlog gaande, vandaag kondigt Trump handelsmaatregelen aan die Nederland hard kunnen raken", somt hij op. "Dan moet je een eensgezind landsbestuur hebben en dat hebben we niet, ze maken alleen maar ruzie."

Het is volgens hem dan ook belangrijk dat Faber niet alleen haar excuses aanbiedt, maar ook zelf de aanvragen voor de lintjes ondertekent. "Dat moet ze beloven, want dat is dan eenheid van kabinetsbeleid. En dat ze iedere volgende aanvraag - die ongetwijfeld zal komen - ook zal tekenen. Daarmee herstel je het vertrouwen in het decoratiestelsel."

Herhaling voorkomen

Chris Stoffer van de SGP sluit zich hierbij aan en benadrukt hoe belangrijk die eenheid is. "Het is altijd zo geweest en zie in wat voor rommeltje we nu terechtkomen." Daarom vindt hij het ook belangrijk dat premier Schoof uiteindelijk toch aanwezig is bij het Kamerdebat. "Het gaat nu over het hele kabinet", zegt Stoffer. "Hij moet ingrijpen en zorgen dat het niet nog een keer gebeurt."

Ook Vullings ziet dat alle ogen nu op de premier gericht zijn, zegt de politiek commentator tot slot. "Vijf lintjes zijn misschien een kleine kwestie, maar als je nu niet optreedt, dan kan het nog een keer gebeuren."