'Effect van miljoenen aan ontwikkelingshulp moet beter worden onderzocht'

Wat minister Kaag ook probeert om ontwikkelingshulp aan landen in de Sahel te verdedigen, steeds krijgt ze een lading kritiek. Niet zo gek, vindt emeritus hoogleraar Paul Hoebink. Volgens hem moet het effect van de hulp beter worden onderzocht.

Eind juni was de minister van Ontwikkelingssamenwerking in Mali en Burkina Faso. Een paar maanden daarvoor was ze in Niger, een van de armste landen ter wereld. Nederland steekt daar de komende 4 jaar 100 miljoen euro in duurzame projecten en onderwijs voor meisjes. Ook helpt Nederland bij projecten tegen terreur en mensenhandel.

Video's op social media

Minister Kaag zegt dat ze vooral jongeren in Niger en andere Afrikaanse landen enig perspectief wil bieden: "We doen iets aan de achterliggende oorzaken van armoede en ongelijkheid." Via filmpjes op social media probeert ze dat uit te leggen. Dat deed ze ook na haar bezoek aan Burkina Faso en Mali, afgelopen week.

Kritiek

De filmpjes van de minister blijven niet onopgemerkt, dat is het goede nieuws voor de derde wereld. Maar de honderden reacties op de filmpjes zijn over het algemeen fel en negatief.

'Afvoerputje'

Minister Kaag ziet de negatieve reacties, vertelt ze, maar doet daar verder weinig mee.

Gebrek aan kennis

Er komt niet alleen kritiek via social media. Emeritus hoogleraar Paul Hoebink van de Radboud Universiteit in Nijmegen noemt het 'absurd en stupide' om geld aan Niger te geven. Jarenlang adviseerde hij ministeries op het gebied van ontwikkelingssamenwerking. Nederland heeft volgens hem veel te weinig ervaring met dat soort projecten.

"Europa, de Wereldbank en ook de Verenigde Staten investeren al veel geld in Niger. De miljoenen van Nederland zijn een druppel op een gloeiende plaat", zegt Hoebink. De initiatieven in Niger zijn onder meer bedoeld om migratie tegen te gaan, maar volgens Hoebink kwamen er de afgelopen jaren amper Nigerijnen naar Nederland en vertrokken er zelfs meer.

Corruptie

Afgelopen week moest minister Kaag de Tweede Kamer nog uitleggen hoe een deel van het Nederlandse ontwikkelingsgeld voor Mali in verkeerde zakken is beland. De minister bekijkt of ze stappen kan ondernemen, maar zegt ook dat die fraude juist naar voren kwam door zorgvuldige controle.

Het is misgegaan onder een van haar voorgangers en met een werkwijze die het ministerie inmiddels niet meer gebruikt. "Dat is geen garantie dat het nooit meer gebeurt, corruptie is van alle tijden. Maar we houden echt scherp in de gaten waar het geld naartoe gaat en dat is ook voor de volgers op Twitter online na te zoeken."

Meetbaar

Toch ziet Hoebink vooral problemen door het gebrek aan transparantie en het nauwelijks onderzoeken of de doelen die men wil bereiken met de hulp ook gehaald worden. "Ik ben niet tegen ontwikkelingssamenwerking maar de resultaten moeten meetbaar zijn. Doe maar eens onderzoek naar resultaten van de afgelopen jaren."

"Ik begrijp prima dat mensen kritiek hebben", reageert minister Kaag. "Maar in Niger investeren doen we niet zomaar, daar zit beleid achter." En de minister houdt vast aan dat beleid. "We gaan de mensen er daar op afrekenen en dat mogen mensen hier ook doen."