tv LIVE
meer NPO start

Een Kruisvaart tegen het Rookverbod

Een Kruisvaart tegen het Rookverbod

Sinds half juni dit jaar ben ik met mijn bijzondere boot op pad. Nou ja, pad. De paden die ik bewandel zijn rivieren. En aan die rivieren liggen steden. En in die steden zijn horecabedrijven die bedreigd worden. En wij delen daar handtekeningenlijsten uit tegen het rookverbod. Voor de klanten om te tekenen. De eerste handtekening is meestal van de eigenaar.

Met name café's zullen het moeilijk krijgen volgend jaar, als in juli de plannen van Minister Klink doorgaan om een rookverbod in te stellen in de horeca. De objectieve statistische overheidsinstanties in de landen die ons voorgingen laten het zien: na een rookverbod blijft de horeca 20 tot 40% achter in

economische ontwikkeling vergeleken met andere sectoren van de economie. 1000 pubs moeten gaan sluiten volgens een recent onderzoek van de Britse Sunday Mirror. In Schotland moest 34% van de pubs personeel ontslaan na de invoering van het rookverbod. In Ierland daalt sinds 2004, het jaar van de invoering van het rookverbod, de omzet in bier met 7% per jaar.

Geloof de cijfers van die anti-rokenorganisaties maar niet. Of zelfs van de overheden die hun beleid willen verdedigen. Die zijn belanghebbend en niet objectief.

Twee weken geleden werden de exacte plannen bekend doordat de wijzigingen van de tabakswet werden gepubliceerd. Als je ze leest krab je, net als de Sint Bernard pup in de video, je eens goed achter de oren. Dit is puur overheidsextremisme! Geen compromissen maar keihard toeslaan, slachtoffers worden als 'collateral damage' gezien. Ze horen nou eenmaal bij een oorlog. De oorlog tegen het roken deze keer. Of beter: tegen rokers?

Afijn, de naam Kruisvaart is niet zomaar gekozen. Ik ben helemaal niet religieus. Maar Minister Klink wel. En daar wilde ik aan apelleren: in de historie van het christendom is vaker tegen onderdrukking gestreden, de kruistochten getuigen daarvan. En met de naamgeving van onze bijzondere actie wil ik de minister herinneren aan de vroege tijden van de aanhangers van zijn geloof: rokers zijn als de christenen in het verleden.

Onze Kruisvaart heeft me in veel steden in Nederland gebracht. En ik heb met vele tientallen caféeigenaren gesproken.

Op het moment dat je zegt je te verzetten tegen het naderende onheil, het rookverbod, klaren de gezichten op en zeggen ze dolgraag bereid te zijn om mee te werken aan de handtekeningenactie tegen dat rookverbod. Niet ongewoon is dat ze je tracteren op een drankje: "Geweldig dat jullie dit doen! Neem er eentje op de zaak!". En de klanten, ook die willen meteen tekenen. Niet zelden is de handtekeningenlijst al half gevuld als we het pand verlaten. Of ze vragen lijsten bij: "Die twee zijn vanavond al vol!".

De tocht voerde langs de binnensteden van plaatsen als Nijmegen, Zwolle, Sneek, Urk, Lemmer, Harderwijk, Nijkerk en Amsterdam. De laatste week waren we actief in het zuiden: Maastricht, Roermond en Venlo werden aangedaan. En we plannen nog richting Rotterdam te gaan.

Tijdens de tocht hadden we volop belangstelling van de media. Een artikel (met foto) in de Telegraaf, de Volkskrant, Hart van Nederland en 4 in het Land (TV), diverse regionale en lokale omroepen (radio en TV), bijna de gehele voorpagina van het Brabants Dagblad (met foto) en een uitgebreid artikel in De Limburger. En dat is misschien nog belangrijker dan de handtekeningen. Rokers hadden nooit een stem en werden ook niet geraadpleegd bij het opstellen van deze wet, hoewel er drie organisaties in Nederland op dit gebied actief zijn. Keer op keer hebben we onderweg ons verhaal kunnen doen, voor TV, radio en krant. En, getuige de reacties van de mensen die we spraken, het spreekt aan. Eindelijk begrip!

En overal hetzelfde beeld in die steden: 95% van de caféeigenaren en gasten haalt ons met open armen binnen. En je krijgt verhalen te horen. Bijvoorbeeld die van een eigenaresse in Roermond die vertelt dat veel van haar collega's overdekte en verwarmde terrassen aan het aanleggen zijn. Als ik vertel dat de wet ook onder een parasol of overdekt terras roken verbiedt kijkt ze me ongelovig aan:in Ierland kon dat toch ook? Ja, maar de Nederlandse wet is extremer, zeg ik. En je mag niet eens kaarten, darten of drinken in de rookruimte als je daar vertoeft. Áls die al met veel geld wordt ingericht.

Deze wet is gewoon 'rokertje pesten', om de rokersstatistieken van Nederland wat op te peppen. De wet is te extreem. Te extreem om te kunnen werken. De 'Blauwe Knoop' voor tabak. En, zoals ik vaak onderweg gehoord heb, hij is on-Nederlands. Wij Nederlanders houden niet van zwart-wit. Wij willen ieder het zijne gunnen. Dat horen we niet alleen van rokers maar ook van niet-rokers. En zelfs van ex-rokers, waarvan gezegd wordt dat ze meestal nog extremer zijn dan nooit-rokers. Volgens onze enquête in Maastricht is 80% tegen een totaal rookverbod, cijfers die we ook in Oss en Amsterdam vonden.

Ik voorspel dat de wet binnen een half jaar aangepast moet worden. Omdat hij aan alle kanten ontdoken zal worden. Bovendien, een wet die je niet met redelijke argumenten kan verdedigen en/of die niet te handhaven valt, moet je niet uitvaardigen. En die redelijke argumenten zijn er niet. De minister (of zijn beleidsambtenaren?) jokt om de extreme wetgeving goed te praten. En de politici, die in hun programma's hier nooit over hebben gerept, volgen het jokken en plegen hierdoor kiezersbedrog.

Maar de gewone Nederlander snapt het allemaal niet meer. Zoals vandaag een oudere, pas gestopte roker die ons hielp bij het aanmeren in de jachthaven van Mook tegen me zei: "Ik voel me er lekker bij. Maar ik blijf het graag ruiken". En zijn vrouw, 30 jaar geleden al gestopt: "Wat een hetze zeg, je gelooft het toch niet meer? Dit kan gewoon niet.".

Vragen? Stel ze!

Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.

Hoe een zonnige dag in Scheveningen uitliep tot gewelddadige rellen onder honderden jongeren: 'Het wordt elk jaar erger'

Het is nog niet duidelijk hoe het gisteravond uit de hand heeft kunnen lopen in Scheveningen. Honderden jongeren raakten in gevecht met elkaar en keerden zich tegen de politie toen die ingreep.

Vragen? Stel ze!

Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.

Waarom nieuwe statiegeldwinkels niet de oplossing zijn voor rondzwervende blikjes en flesjes

Waarom nieuwe statiegeldwinkels niet de oplossing zijn voor rondzwervende blikjes en flesjes
Ter illustratie: Statiegeldmachine bij de ingang van een supermarkt
Bron: ANP

Statiegeld Nederland opent deze maand twee winkels waar mensen hun blikjes en flessen kunnen inleveren. De winkels moeten het makkelijker maken om de lege verpakkingen weg te brengen. Dat gaat met het huidige systeem in grote steden niet altijd goed.

Vooral in supermarkten staan nog lange wachtrijen voor statiegeldmachines. Dit zorgt soms voor irritaties tussen klanten en 'statiegeldverzamelaars'. De twee winkels in Rotterdam en Amsterdam moeten het begin zijn van een oplossing voor dit probleem. Maar hoe realistisch is die?

'Niet genoeg'

"Die twee statiegeldwinkels zijn een mooie service voor de supermarkten. Die worden zo ontlast. Maar verder lossen ze helemaal niks op van het probleem waar we nu mee zitten", zegt Dirk Groot, die met zijn stichting Zwerfinator zwerfafval probeert te verminderen. Hij vindt de nieuwe winkels een 'stap in de juiste richting', maar merkt op dat er nog veel moet gebeuren.

Volgens hem zijn er vooral in de grote steden te weinig inleverpunten. En dat is hét grote probleem. "Je kunt overal blikjes en flesjes kopen, maar je kunt ze bijna nergens inleveren. En voor een zo'n winkel ga je niet van Amsterdam-West naar het centrum lopen om je blikje in te leveren", denkt hij.

Bekijk ook

Geen innameplicht

Het kleine aantal innamepunten waar hij zo kritisch over is, zou vooral komen doordat er geen innameplicht is. Mensen zijn het namelijk niet verplicht om gebruikte blikjes, flesjes en kratten in te leveren. Het wordt niet gestimuleerd, zegt Groot.

"De verhouding tussen statiegeld en het product dat je koopt is helemaal zoek. Heel veel mensen vinden het gewoon niet de moeite waard." Juist doordat die stimulans uitblijft, wordt er weinig gedaan om meer innamepunten te creëren. En de drukte echt onder controle te krijgen.

'Hoe slechter ze het doen, hoe meer ze verdienen'

Bedrijven als Statiegeld Nederland maken winst op elk blikje en flesje dat niet wordt ingeleverd, legt Groot uit. "Ze doen niet meer dan nodig is. Ze verdienen er juist aan als er minder wordt ingeleverd."

"Al die miljoenen aan statiegeld die niet worden ingeleverd, dat blijft gewoon bij statiegeld Nederland", vervolgt hij. "Ze zeggen dat ze investeren in allerlei nieuwe innamepunten, verbetering van het systeem, enzovoort, maar daar zien we weinig van. Hoe slechter ze het doen, hoe beter ze verdienen."

Overlast en ongedierten

Een gevolg van dit systeem is dus dat de groep mensen die niet in een lange rij in de supermarkt wil staan, de statiegeldproducten in een normale prullenbak in huis of op straat gooit.

Bij dat laatste komen vervolgens 'verzamelaars' of 'jagers' kijken, die de afvalbakken op straat niet altijd even netjes achterlaten wanneer ze klaar zijn, volgens Groot. In grote steden zoals Rotterdam en Amsterdam zorgt dat voor overlast en soms ongedierten.

Bekijk ook

Wettelijk verplichten

Ook stevige hulp van de politiek om dit probleem op te lossen blijft uit, zegt Groot. Hij vindt dat er meer kan worden gedaan. "Een statiegeldplicht en innameplicht, dat kun je gewoon wettelijk afdwingen. In Duitsland doen ze dat ook. Daar hebben ze het zelfs op zuivelverpakkingen."

"Er worden steeds redenen verzonnen waarom het niet kan", gaat hij verder. "Maar dat is als je iets niet wil. Als je iets wel wil, dan zoek je naar oplossingen."

'Ze hebben de kennis niet'

Wat zouden de bedrijven zelf dan moeten doen om dit op te lossen? "Meer inleverpunten", herhaalt Groot. "Maar ook moet het statiegeldbedrag omhoog en moeten platte blikjes en flessen zonder etiket worden geaccepteerd. Die mag je nu niet inleveren."

Groot roept dit vanuit zijn expertise al langer, maar volgens hem is dit nog niet doorgevoerd omdat er vaak aan de verkeerde knoppen wordt gedraaid. "Ze hebben niet de kennis van de straat, maar alleen de kennis van kantoor."

In Rotterdam en Amsterdam openen binnenkort statiegeldwinkels, waar je lege blikjes en flessen kunt inleveren

Vragen? Stel ze!

Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.

Ook interessant