radio LIVE tv LIVE
meer NPO start

Een hogere hypotheekrente heeft voor- en nadelen: dit zijn de gevolgen voor starters en huiseigenaren

Een hogere hypotheekrente heeft voor- en nadelen: dit zijn de gevolgen voor starters en huiseigenaren
Een etalage van een makelaar
Bron: ANP

Als je het nieuws een beetje volgt, zal het je de afgelopen tijd niet zijn ontgaan: de stijging van de hypotheekrente. Inmiddels lijkt die voorbij en daalt de rente zelfs iets. Maar volgens hypotheekdeskundigen heeft die lichte daling nog weinig effect.

"Dit heeft nog niet zoveel impact op de maandlasten en de maximale hypotheek. Je betaalt dus maar iets minder per maand", zegt hypotheekdeskundige Marga Lankreijer van Independer.

Minder overbieden

"Op een hypotheek scheelt een hoge hypotheekrente al gauw", vertelt econoom bij de Rabobank Nic Vrieselaar. "Je bent in je maandelijkse betalingen duurder uit. Als de rente 1 procent stijgt ben je 10 procent duurder uit. Dat is flink."

Mensen zullen met een hogere hypotheekrente ook niet zo snel meer 20 procent overbieden, denkt Vrieselaar. "Dus de impact is best groot."

Meeste impact op starters

Voor jonge starters is volgens hypotheekdeskundige Lankreijer de impact het grootst: "Zij hebben de meeste last van de hoge rente. Ze hebben het al moeilijk vanwege de hoge huizenprijzen, moeten daarom al veel eigen geld inbrengen. Het is al lastig voor ze om ertussen te komen en hogere maandlasten maken het voor hen nog lastiger."

Doorstromers voelen minder van de hoge rente: "Die hebben al fors eigen geld omdat ze een hoge overwaarde hebben op hun huis. De doorstromers kunnen zoveel eigen geld in hun nieuwe huis steken dat de hoge rente dan wel meevalt."

Bekijk ook

Rente vastgezet

Volgens econoom Vrieselaar is er nog een groep die weinig merkt van de schommelingen van de hypotheekrente, namelijk de mensen die hun rente voor een langere tijd hebben vastgezet.

"Veel Nederlanders hebben hun rente vaak 20 jaar of langer vastgezet. Dan weten ze voor een langere tijd waar ze aan toe zijn en daarom zal het wel meevallen hoeveel zij met die schommelingen te maken hebben."

'Mensen schrikken enorm'

Jonge starters zijn dus in het nadeel, maar er zijn ook nadelen voor mensen die bijvoorbeeld in januari bij de hypotheekadviseur zijn geweest en het 3 of 4 maanden later is gelukt een huis te kopen: "Die mensen krijgen nu ineens veel hogere maandlasten op hun dak omdat de rente zo is gestegen. Mensen schrikken daar enorm van", zegt Lankreijer.

"Vanwege die hogere lasten voor kopers kunnen deze mensen vaak ook een lagere maximale hypotheek krijgen", vertelt Lankreijer. "De hypotheek wordt namelijk berekend op basis van de hoogte van de rente, en daardoor moeten mensen veel meer eigen geld inbrengen."

Wat er moet gebeuren zodat jij een huis kunt kopen

Ook voordelen

Toch zitten er ook kleine voordelen aan de hoge hypotheekrente, volgens Lankreijer: "Als je bijvoorbeeld je hypotheek hebt overgesloten met een lagere rente, krijg je een boete. Maar bij een stijgende rente kan jouw boete verdampen. Dan kun je dus baat hebben bij een stijgende rente."

Daarnaast is volgens de hypotheekadviseur de hogere hypotheekrente de belangrijkste reden dat de huizenmarkt afkoelt: "Veel kopers haken af bij een hogere rente. En verkopers die verhuisplannen hebben, zetten hun huis eerder in de verkoop." Het is volgens haar de reden dat het aantal te koop aangeboden huizen sinds januari bijna is verdubbeld. Daarnaast slinkt het aantal bezichtigen en biedingen per woning, waardoor jonge starters meer kans maken op een huis.

Tussen wal en schip

Dat de rente nu weer een beetje daalt is niet per definitie goed nieuws voor jonge starters, zegt Lankreijer van Independer: "Wanneer de rente weer daalt, komen jonge starters er wel iets makkelijker tussen. Maar met een lage rente gaan de huizenprijzen binnenkort weer ontzettend omhoog."

Jonge starters vallen dus tussen wal en schip, zegt de hypotheekadviseur. De overheid kan volgens Lankreijer niet veel aan de rentes doen, maar ze kunnen starters bijvoorbeeld wel helpen bij nieuwe plannen voor huizen: "Meer huisaanbod zou fijner zijn en daarin zou de overheid starters wel kunnen helpen."

Bekijk ook

Meer huizen bouwen

Econoom Vrieselaar denkt ook dat meer huizen bouwen een oplossing kan zijn, in plaats van bijvoorbeeld een subsidie voor starters: "Als je mensen meer geld gaat geven, is het alsof je een stoelendans speelt: je gaat meer mensen uitnodigen, maar je zet er niet meer stoelen bij. En dat is op de huizenmarkt hetzelfde." De oplossing zou volgens hem zijn om meer stoelen erbij te zetten en dus het aanbod te vergroten: "En daarbij moet je opletten dat je bepaalde groepen iets meer voorrang geeft, zonder de vraag naar huizen op te blazen."

Wat de hypotheekrente de komende tijd gaat doen, is volgens Lankreijer moeilijk te voorspellen: "Kijk naar de oorlog, de hoge energieprijzen, daarom is het heel lastig om te zeggen wat de toekomst gaat brengen. Voor hetzelfde geld gebeurt er morgen iets waardoor de banken de rente weer omhoog gooien."

Vragen? Stel ze!

Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.

Gemeenten staan voor lastige keuzes: woonlasten laten stijgen of bezuinigen op zaken als zwembaden en jeugdhonken

Gemeenten staan voor lastige keuzes: woonlasten laten stijgen of bezuinigen op zaken als zwembaden en jeugdhonken
Kinderen tijdens een zwemles
Bron: ANP

Nu de overheid 2,3 miljard gaat bezuinigen op het gemeentefonds, wordt ook steeds meer duidelijk dat inwoners dit het meest gaan voelen in hun portemonnee. Bij een vijfde van de gemeentes gaat de onroerendezaakbelasting met meer dan tien procent omhoog

Gemeenten hopen zo een gat te dichten in de begroting om de bezuinigingen van aankomend en volgend jaar alvast op te vangen. Dit blijkt uit onderzoek van Vereniging Eigen Huis.

Compenseren

"Sommige gemeenten geven aan die verhoging te willen compenseren met bijvoorbeeld een iets lagere riool- of afvalstoffenheffing", zegt woordvoerder van Vereniging Eigen Huis Hans André de la Porte. "Maar die ozb is niet na één jaar weg en gaat er op lange termijn dus echt wel inhakken, ondanks die compensatie."

De woonlasten zullen dus voor veel mensen oplopen. Daarbij bestaat er ook een misvatting over wat woningeigenaren financieel aan zouden kunnen zegt De la Porte. "Huiseigenaar zijn zegt helemaal niets over je bankrekening. Als je bijvoorbeeld een klein pensioen hebt, dan is een aanslag van meer dan duizend euro heel veel. Zeker als je bedenkt dat in sommige gemeenten er wel 200 euro bij komt dit jaar."

info

Wat is ozb?

De onroerendezaakbelasting (ozb) is een belasting die huiseigenaren en bedrijven aan de gemeente betalen. Hoe duurder je huis of pand, hoe hoger de ozb. Gemeenten gebruiken dit geld voor bijvoorbeeld wegen, straatverlichting en afval. Of de woonlasten in jouw gemeenten stijgen, kun je hier bekijken.

Bekijk ook

Geen bibliotheek

Een andere optie om de cijfers voor gemeenten niet in het rood te laten lopen, is het schrappen van publieke voorzieningen. Dat zijn bijvoorbeeld bibliotheken, de buurtbus, sportfaciliteiten, of ontmoetingsplekken voor jongeren.

Miriam de Boer heeft een aantal jaar geleden zo'n ontmoetingsplek in Wormerveer opgezet. Iedere dag kunnen jongeren daar in de middag terecht om te poolen, spelletjes te spelen, met elkaar muziek te luisteren of om met één van de vrijwilligers te praten over problemen thuis of op school.

Onduidelijke toekomst

Maar de toekomst van deze plek is nu onduidelijk.

"Dit jaar en al helemaal volgend jaar gaat financieel heel spannend worden. Ondanks dat mensen bij de gemeente Zaanstad hebben gezegd dat wat wij doen heel belangrijk is én niet heel duur."

Bekijk ook

Brandbrief VVD

Het maken van dit soort keuzes is moeilijk geeft ook wethouder in Zaanstad Stephanie Onclin aan. Zij verstuurde samen met 46 andere VVD-wethouders afgelopen weekend een brandbrief aan de landelijke VVD.

De wethouders uiten hierin hun zorgen over de dreigende bezuinigingen voor gemeenten in 2026, ook wel het 'ravijnjaar' genoemd. Ze stellen dat het door deze bezuinigingen niet langer lukt 'om te staan voor onze inwoners en ondernemers', waardoor het werken hen onmogelijk wordt gemaakt.

Keuzes maken

"Twee derde van onze taken worden bepaald door wettelijke regelingen. Eigenlijk krijgen we daar al te weinig geld voor. Maar dat betekent dat er maar een klein stukje overblijft waar wij echt zelf keuzes kunnen maken", zegt wethouder Onclin.

Ze gaat verder: "En dat is juist het stukje wat inwoners écht belangrijk vinden: de openbare ruimte, veiligheid, sport."

Bekijk ook

Hulp voor jongeren of toch het zwembad?

Maar ook het zwembad valt onder de publieke voorzieningen waarop bezuinigd kan worden. De gemeente Zaanstad heeft nu drie zwembaden. "Maar", zegt de wethouder, "als we teruggaan naar twee, dan kan de wachtlijst voor de zwemles van je kind alleen maar verder toenemen."

Of de ontmoetingsplek voor jongeren van Miriam de Boer open kan blijven is een voorbeeld van hoe moeilijk de keuzes zijn die gemeenten moeten maken.

Hulp voor jongeren of toch het zwembad? Gemeenten staan voor lastige keuzes om te bezuinigen nu woonlasten stijgen
Hulp voor jongeren of toch het zwembad? Gemeenten staan voor lastige keuzes om te bezuinigen nu woonlasten stijgen

Vragen? Stel ze!

Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.

Waarom Vladimir Poetin het interessant vindt om met Donald Trump te onderhandelen over vrede in Oekraïne

Waarom Vladimir Poetin het interessant vindt om met Donald Trump te onderhandelen over vrede in Oekraïne
De Amerikaanse president Donald Trump en Russische president Vladimir Poetin tijdens een ontmoeting in 2018
Bron: EPA

Nadat Europese leiders gisteren in Parijs samenkwamen voor spoedoverleg, zitten vandaag delegaties van zowel Rusland als de VS bij elkaar in Saoedi-Arabië. Ze praten daar verder over het beëindigen van de oorlog in Oekraïne.

De laatste dagen heerst er een crisissfeer in Europa. Sinds het telefoontje tussen de Amerikaanse president Donald Trump en de Russische president Vladimir Poetin is duidelijk geworden dat Europa steeds verder buitenspel wordt gezet. Waarom ziet Poetin in Amerika een interessante onderhandelingspartner?

Geen NAVO-lid en bezet grondgebied opgeven

Dat heeft met een aantal punten te maken, begint correspondent Joost Bosman. Daarvoor moeten we eerst even terug naar de eisen waar de Russische president mee is gekomen. Zo wil Poetin niet dat Oekraïne lid wordt van de NAVO. En daarnaast willen ze geen grondgebied inleveren.

Amerika heeft al toegezegd dat Oekraïne is uitgesloten van het NAVO-lidmaatschap. En Amerikaanse defensieminister Pete Hegseth kondigde eerder aan dat door Oekraïne bezet grondgebied moet worden teruggegeven aan Rusland.

'We doen er weer toe'

Maar dat is niet de enige reden waarom Rusland met de VS onderhandelt, legt Bosman uit. "Het is belangrijk voor het Kremlin om weer met Amerika te onderhandelen. Nu is de nieuwe president van het machtigste land ter wereld bereid om met hem persoonlijk te gaan praten over Oekraïne. En dat is ook voor Poetin heel belangrijk."

Hij zet daarmee Oekraïne en Zelensky buitenspel, gaat Bosman verder. "Daarnaast kan hij ook aan aan zijn eigen burgers tonen: 'kijk, we doen er weer toe. Zelfs de machtigste man ter wereld wil met ons praten.'" Voor Poetin is het dus ook op diplomatiek gebied van belang.

Bekijk ook

Economie

Het heeft ook te maken met de economische gevolgen die Rusland heeft ondervonden van de oorlog. Zo melden Russische media de mogelijke terugkeer van Visa en Mastercard in het land.

"Het geeft ook iets aan over de moeite die de Russen de afgelopen 3 jaar hebben gehad, dat ze zo verstoken zijn gebleven van die bedrijven. En niet meer geld konden sturen naar het buitenland", zegt Bosman.

Tegenslagen voor Rusland

Bosman ziet dat de getroffen economie een belangrijke reden is voor Rusland om Amerika actief te betrekken bij de vredesonderhandelingen. De materiële tekorten is iets waar het Kremlin zich zorgen om maakt. Zo is het defensiebudget bijna de helft van het hele budget.

"Het budget voor defensie is dit jaar opgeschroefd tot 40 procent. Dat is ontzettend veel. Dat betekent dus dat het ook heel veel geld kost. Rusland is bezig met nieuwe wapens maken, nieuwe artilleriegranaten, nieuwe tanks. Maar dat gaat gewoon te langzaam. Rusland kan de verliezen niet bijhouden. Het is gewoon niet te compenseren omdat de verliezen veel te hard gaan."

Bekijk ook

Inflatie en tekort arbeiders

Er zit dus ook haast achter voor Rusland om de oorlog met Oekraïne snel tot een einde te brengen. "Het is duidelijk dat Rusland toch redelijk op apegapen ligt en een adempauze nodig heeft."

Daarnaast ziet de correspondent dat Rusland kampt met meerdere economische problemen, zoals de inflatie en het tekort aan arbeiders. "Er zijn veel duizenden mannen naar het front gegaan. Honderduizenden zijn naar het buitenland gevlucht vanwege de mobilisatie 3 jaar geleden. Dat betekent dus dat er veel mensen te kort zijn die in de fabrieken kunnen werken, daardoor stijgen de lonen en gaat ook de inflatie weer omhoog."

Afwachten wat Trump zegt

Door aan de onderhandelingstafel te zitten kan er ook voorzichtig worden gekeken naar de terugkeer van westerse bedrijven, zoals nu al mogelijk met Visa en Mastercard. "Dat zal toch een verlichting zijn voor de economische malaise die er heerst in Rusland."

Toch houdt Bosman nog een slag om de arm. Het is eerst afwachten wat de Amerikaanse president Donald Trump gaat doen. "Wat hij nu zegt is het één, namelijk: Oekraïne kan maar beter geen lid worden van de NAVO. Maar of dat uiteindelijk ook zo gaat uitpakken, dat moeten we nog maar gaan zien. Als dat zo is, dan heeft Poetin natuurlijk duidelijk op dat punt gewonnen."

Waarom Vladimir Poetin het interessant vindt om met Donald Trump te onderhandelen over vrede in Oekraïne
Waarom Vladimir Poetin het interessant vindt om met Donald Trump te onderhandelen over vrede in Oekraïne

Vragen? Stel ze!

Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.

Ook interessant