'Een helm voor voetballers met hersenschudding is geen oplossing'

Nordin Amrabat, speler van het Marokkaanse elftal, kampt sinds een week met een hersenschudding. Na een harde val in de wedstrijd tegen Iran was hij even niet bij bewustzijn en wankelde op zijn benen. Desondanks speelt Amrabat gewoon zijn volgende wedstrijd tegen Portugal. Dit doet hij met een speciale helm op.

Over die helm heeft Maxim Hartman een duidelijke mening. In het programma 'VI Oranje Blijft Thuis' maakt Hartman korte metten met de werking van zo'n helm. "Ik vind het heel raar dat je als je een hersenschudding hebt je blijkbaar met een hoofddeksel wel mag voetballen. Ik heb gebokst en ik ben ook wel eens knock out gegaan. Dan mag je één of twee weken totaal niet sporten. Dus als hij echt een hersenschudding heeft gehad dan gaat het echt niet helpen om zo'n helm op te zetten."

Het punt van Hartman is helder: een helm gaat niet helpen, je kunt beter rust nemen. Maar heeft hij daar ook gelijk in?

Mogelijk blijvend letsel

De uitspraak wordt ondersteund door Laura Rigter van de Hersenstichting: "Een helm is een goede preventieve maatregel om een hersenschudding te voorkomen. Maar als er al sprake van een hersenschudding dan is een helm niet voldoende. Er kan alsnog een klap op het hoofd komen. En zeker de eerste twee weken na de hersenschudding dan kan dat tot extra blijvend letsel leiden."

De behandeling van Amrabat kreeg vorige week veel kritiek. Nadat de voetballer eerst zijn bewustzijn verloor op het veld, kreeg hij van de verzorger een paar klappen en wat water in het gezicht. Daarna trainde de aanvaller weer gewoon mee met de selectie.

'Speler tegen zichzelf in bescherming nemen'

Deze behandeling zal bij het Nederlands Elftal niet snel voorkomen, zo zegt de chef-arts van de KNVB, Edwin Goedhart. De voetbalbond hanteert een internationale regel. Voetballers die te maken krijgen met een hersenschudding moeten zes fases doorlopen. De sporter moet eerst klachtenvrij zijn en daarna worden de oefeningen steeds verder uitgebreid. Pas daarna kan de sporter fit verklaard worden. "Je hebt tenminste zes dagen nodig om het programma door te lopen. Praktisch gezien: In het weekend een hersenschudding betekent op z'n vroegst een week later weer spelen."    

Goedhart en zijn medische staf sturen de spelers zeker niet te snel weer het voetbalveld op. "We zijn daarin heel zorgvuldig, omdat je toch iets vertraagd kunt zijn in je reactietijd. Risico op een tweede letsel is toegenomen. Het brein is nog wat extra kwetsbaar. De tweede klap geeft vaak meer en sneller klachten dan de eerste. Dat betekent vaak dat je een speler tegen zichzelf in bescherming moet nemen", aldus Goedhart. 

'Had ik maar vijf dagen rust gehouden'

Rianne Schorel weet als geen ander hoe belangrijk het is dat deskundigen een sporter in bescherming nemen. Zo'n tien jaar geleden kreeg Schorel als speelster van ADO Den Haag een bal tegen haar hoofd met een hersenschudding en een whiplash als gevolg. Desondanks ging ze toch direct het veld weer in na het incident. "Op het moment dat een trainer zegt dat je weer mag spelen dan wil je weer terug het veld in. Je denkt niet over de gevolgen na. Een speler wil altijd doorgaan. Iemand moet dan op de rem trappen. Dan zul je boos zijn, omdat je niks weer van hoofdblessures. Je zal denken; wat een onzin. Daar kom je pas achter als je meemaakt dat je brein niks meer wil. Dan denk je; verdorie, had ik maar vijf dagen rust gehouden."

Schorel werd gedwongen te stoppen als topsporter en een lange zoektocht begon. Ze had geen idee waar al die klachten vandaan kwamen. Uiteindelijk bleek het allemaal herleidbaar te zijn naar dat ene incident, het incident waar ze een hersenschudding aan over hield. Schorel adviseert daarom ook iedereen om voldoende rust te nemen als een hersenschudding geconstateerd wordt. 

Uit de deskundige woorden blijkt dus duidelijk dat het dragen van een helm of cap niet helpt als je al een hersenschudding hebt. Het beschermt onvoldoende tegen die tweede klap die mogelijk veel grotere gevolgen kan hebben. Voldoende rust nemen is het 'keyword'.