​​In 2030 moet iedereen toegang hebben tot schoon drinkwater. Als iemand dat klimaatdoel steunt dan is het Li An Phoa wel. In 12 dagen liepen zij en haar wandelpartner langs de IJssel om aandacht te vragen voor drinkbare rivieren.

"In 2005 heb ik voor het eerst een drinkbare rivier ervaren, in de wildernis van Canada", vertelt Phoa. "Daar kon je het water rechtstreeks uit de rivier drinken, zo schoon was het." En dat wat ze in Canada zag, wil ze ook in Nederland.

Rivier is bepalend voor leven

Want dat water een spiegel is voor de gezondheid van het leven eromheen, bleek wel toen ze 3 jaar later op dezelfde plek in Canada terugkwam. De rivier bleek er sterk vervuild. "De vissen waren dood en mensen werden ziek. Ook zat er kwik in het water."

"Omdat een rivier vaak het laagste punt is van het land, zie je hierin terug wat wij als mensen gebruiken en hoe we leven", legt ze uit. "En uiteindelijk is onze gezondheid en kwaliteit van leven weer afhankelijk van schoon water."

Drinkable Rivers

Met haar project Drinkable Rivers heeft Phoa als missie om het water van een rivier als de IJssel zo schoon te krijgen, dat we het kunnen drinken. En dat binnen 30 jaar. "Ik wil een beweging in gang zetten."

Om dat te bereiken, wandelt ze kilometers langs rivieren om zo aandacht te vragen voor schoner water. Dat doet ze door onderweg mensen te mobiliseren en hen te leren wat problematisch is voor het water. Daarbij leert ze hen hoe er wel goed voor de rivier kan worden gezorgd.

Stroomgebied denken

Eerder, in 2018, liep Phoa de hele Maas al af om 'stroomgebied denken' in werking te zetten. "Dat betekent dat je begrijpt dat het rivierwater fungeert als een spiegel; dat het aangeeft hoe gezond de bodem in het hele stroomgebied is."

"Wat boeren bijvoorbeeld op hun gewassen spuiten, komt via de bodem weer in het water terecht", legt ze uit. "Dus om dat te voorkomen, moeten we met z'n allen samenwerken voor een betere waterkwaliteit."

Iedereen mag mee

Nu loopt ze langs de IJssel. Samen met wandelpartner Maarten van der Schaaf leggen ze een tocht van 127 kilometer af, in maar 12 dagen. Voor deze wandeling geldt een open uitnodiging: iedereen mag mee. Bekenden én onbekenden hebben zich al bij de twee aangesloten.

Onderweg heeft het duo gesprekken met biologische boeren, wethouders uit verschillende Hanzesteden en doen ze met klassen van de basisschool proefjes om te kijken welk zwerfafval het meest in de rivier te vinden is en welke bacteriën in het water leven. "Zelf kijken, voelen en ontdekken geeft een echte natuurbeleving", vertelt Phoa.

IJsselmanifest

Onderweg moedigt ze mensen aan om het IJsselmanifest te ondertekenen, een initiatief van Phoa en wel twintig andere lokale organisaties die zich inzetten voor het IJsselstroomgebied.

Met het maniferst hoopt ze een zo'n groot mogelijke groep mensen te verzamelen die samen met haar meewerken aan een drinkbare rivier. Ze heeft tijdens haar tocht al honderden handtekeningen verzameld.

2030 als mijlpaal

"2030 is zo dichtbij en we hebben de klimaatdoelen die we dan willen bereiken nog lang niet gehaald", zegt Phoa. "In een paar jaar is niet alles veranderd. Dus laten we dat jaar als mijlpaal nemen om er nu elke dag iets aan te doen, zodat we steeds meer stappen in de goede richting zetten. Vraag jezelf dan ook elke dag af: helpt wat ik nu doe voor een schonere rivier?"

Haar wandelpartner is in ieder geval hoopvol. "Zwemmen in een rivier leek kort na de Tweede Wereldoorlog van de zotte en dat vinden we nu ook heel normaal. Dus dit kan ook echt."

Het was lang een discussiepunt in Den Haag, maar nu komt het er hoogstwaarschijnlijk toch: een vuurwerkverbod. Voor vuurwerkhandelaren is het een grote klap, zo ook voor Hans Schram uit Castricum. "Ik dacht dat ik veilig zat voor de komende jaren."