Een digitale euro, wat moeten we daarmee? 'EU wil dat iedereen in Europa op dezelfde manier kan betalen'

Niet betalen met biljetten of je bankpas, maar met de digitale euro: vandaag presenteert de Europese Commissie een wetsvoorstel over de invoering ervan. Voor EenVandaag Vraagt vroegen we om jullie vragen hierover. ING-econoom Teunis Brosens legt uit.

De digitale euro is een elektronisch betaalmiddel voor iedereen in Europa. De kans dat we daar vanaf 2027 mee zullen betalen acht ING-econoom Teunis Brosens vrij groot: "Het is geen vervanging van de munten en biljetten, maar een extra betaalmiddel."

'Extra' rekening in bankieren-app

Hoe het gebruik van de digitale euro er precies uit komt te zien - of je met een pinpas kunt betalen en of dat je daadwerkelijk digitale munten ziet - is nog allemaal niet besloten, weet Brosens. "Waarschijnlijk zullen banken het gaan aanbieden met hun app."

Als je nu je bankieren-app opent, zie je waarschijnlijk je betaalrekening en een spaarrekening. Als de digitale euro wordt ingevoerd, dan krijg je er nog een rekening bij, legt de econoom uit. Die laat zien hoeveel digitale euro's je hebt.

Bekijk ook

• 

  Mogen ambtenaren koningin Máxima vragen minder over digitale euro te praten? 'Het is in elk geval niet chic'

  • 14-04-2023

Verschil met normale rekening

Toch is er volgens Brosens wel degelijk een verschil. Het belangrijkste onderscheid is dat de digitale euro wordt uitgegeven door een centrale bank en niet door een commerciële bank, zoals ING, ABN Amro of Rabobank.

Ondanks dat je de digitale euro-rekening dus in je bankieren-app kunt zien, staat dat geld dus gestald bij een overheidsinstelling, zoals De Nederlandse Bank (DNB) of de Europese Centrale Bank (ECB). In de praktijk kun je er dezelfde betalingen mee doen als met een normale rekening, zegt Brosens.

Gebruik digitale euro gratis

Een ander verschil is dat het gebruik van de digitale euro gratis moet worden voor particulieren, vertelt de econoom. "Daarmee bedoel ik geld pinnen, geld overschrijven en het hebben van een bankrekening." Voor dat soort zaken worden bij de digitale euro's geen kosten gerekend, 'terwijl dat bij commerciële banken vaak wel het geval is'.

"Een onderdeel van het wetsvoorstel is dat winkeliers verplicht worden om digitale euro-betalingen te accepteren", weet hij. "Er zullen hoogstwaarschijnlijk wel wat uitzonderingen zijn voor hele kleine winkels. Maar bij grotere winkels waar je nu al met je pinpas kan betalen, zoals supermarkten en kledingwinkels, wordt dat zeker mogelijk."

Bron: Privéfoto

Als reactie op 'Big Tech'

De aanleiding voor de Europese Commissie om de digitale euro in te willen voeren zijn de grote techbedrijven, legt Brosens uit. "Toen Facebook in 2019 aankondigde dat ze met hun eigen munt kwamen, de Libra, zeiden veel centrale bankiers en ministers van Financiën: 'Dat willen we niet'."

De overheden en centrale banken kwamen volgens hem tot de conclusie dat ze daarom zelf met een alternatief moesten komen en dat werd uiteindelijk de digitale euro. De econoom heeft alleen wel zo zijn vraagtekens bij de noodzaak ervan: "Er zijn ook andere manieren om Big Tech-bedrijven in toom te houden met hun eigen munten. Dus daarmee rechtvaardig je die invoering van digitale euro niet."

Eén Europees betaalmiddel

Waarom is de Europese Commissie er dan toch zo gebrand op om de digitale euro in te voeren? "Omdat de ECB het belangrijk vindt dat je in heel Europa op dezelfde, betrouwbare manier kan betalen en dat is nu nog niet het geval", zegt Brosens.

"Wij Nederlanders zijn gewend dat we in alle eurolanden gratis kunnen betalen en pinnen", vervolgt hij. "Maar andere Europeanen moeten soms extra betalen als ze in een ander euroland hun pinpas gebruiken. Soms zelfs al als ze een geldautomaat van een andere bank in eigen land gebruiken."

Bekijk ook

• 

  Waarom willen banken steeds meer zaken digitaliseren? En 7 andere van jullie vragen beantwoord

  • 07-02-2023

Onafhankelijk zijn

De digitale euro kan ook bijdragen aan de onafhankelijkheid van Europa, denkt de econoom. Hij wijst erop dat bijna elke betaalpas van Mastercard (Maestro) of Visa (V Pay) is, twee Amerikaanse bedrijven.

"Onder president Trump was er in Europa de angst dat hij het betalingssysteem zomaar zou kunnen uitschakelen. De ECB en de Europese Commissie zeggen daarom al jaren dat we niet afhankelijk moeten zijn van externe partijen en zelf een Europese betaalinfrastructuur moeten hebben. Het probleem is alleen dat het bouwen van zo'n Europese infrastructuur eigenlijk helemaal losstaat van het introduceren van een digitale euro."

Toegevoegde waarde?

Het gebruik van de digitale euro wordt niet verplicht, zegt Brosens. "De overheid gaat ons dat niet opleggen, maar in theorie zou het wel kunnen dat een winkelier zegt dat mensen alleen met een digitale euro mogen betalen in zijn winkel." Toch acht de econoom de kans dat dat zal gebeuren 'vrij klein'.

Voor Nederland zal de invoering van een Europese digitale munt ook niet veel toevoegen, denkt hij: "Het digitale betalingsverkeer is hier namelijk al heel goed geregeld. Het gebruik van biljetten is hier ongeveer het laagst in heel Europa. We zijn gewend dat we overal met onze betaalpas of onze telefoon kunnen betalen."

Bekijk ook

• 

  Moeten winkels verplicht worden contant geld aan te nemen? 'Dat is wel de duurste en meest onveilige optie'

  • 16-02-2023

Zorgen om privacy

Brosens vindt het begrijpelijk dat mensen vragen hebben over de privacygevoeligheid van de digitale euro. "Als jij met contant geld betaalt, kan niemand dat volgen. Bij pinnen is dat al anders: al je transacties kunnen in feite worden bekeken door de bank." En dat gebeurt ook - vooral bij grotere transacties - want banken moeten controleren op criminele activiteiten, zoals witwassen. Ook zijn ze wettelijk verplicht om verdachte transacties te melden bij de overheid.

Hoe dat soort controles precies zullen worden uitgevoerd bij transacties met digitale euro's, is nog niet besloten, weet hij. "Het debat gaat nu vooral over de vraag: hoe gaan we het precies vormgeven en hoe waarborgen we de privacy ervan? Met andere woorden: hoe zorgen we dat niet alle transacties, dus ook de kleine, worden gemonitord?"

Einde van cash geld?

Brosens verwacht dat er uiteindelijk niet naar alle transacties zal worden gekeken, maar dat er een bepaalde drempelwaarde gaat komen. "Maar wordt dat een bedrag van 100, 1.000 of 10.000 euro? Binnen Europa wordt daar verschillend over gedacht", weet hij. "Minister Sigrid Kaag van Financiën is heel goed op de hoogte dat dit voor Nederland een belangrijk onderwerp is en voert de gesprekken in Europa."

De econoom denkt niet dat een mogelijke komst van de digitale euro ervoor zal zorgen dat contant geld op korte termijn zal verdwijnen. "Maar los van de digitale euro zien we al langer een trend dat er steeds meer digitaal betaald wordt en minder met cash. Sommige winkels accepteren ook geen cash meer. Het lijkt er hoe dan ook op dat in de toekomst cash steeds minder gebruikt zal worden."