radio LIVE tv LIVE
meer NPO start

Edwin en Liesbeth trotseerden Antarctica in een plastic auto op zonne-energie

Edwin en Liesbeth trotseerden Antarctica in een plastic auto op zonne-energie
Bron: Clean 2 Antarctica

In een zelfgemaakte auto van gerecycled materiaal maken twee Nederlanders een barre tocht naar de geografische zuidpool. Hun missie: laten zien dat weggooien zonde is. Ze bereiken hun fysieke einddoel niet, en daar zijn ze blij om.

Het verhaal van expeditie Clean2Antarctica ontstaat door een blauw champignonbakje. Dat inspireerde Liesbeth en Edwin ter Velde om iets te doen met al het afval wat geproduceerd wordt. Van afvalplastic maken ze de grondstof voor het vervoersmiddel waarmee ze de reis afleggen. Een 3D-printer produceert de bouwstenen voor de auto, de Solar Voyager.

Op weg naar de geografische zuidpool

Op 26 november landt het vrachtvliegtuig met Edwin, Liesbeth en de Solar Voyager op Antarctica. De eerste bestemming is Union Glacier, een klein kamp naast een start- en landingsbaan van ijs. De route leidt hen vervolgens naar de geografische zuidpool, een afstand van ongeveer 1200 kilometer. Daar aangekomen keren ze weer terug.

Vol trots kijken Liesbeth en Edwin terug op hun expeditie. Een maand lang reden ze door een wereld van sneeuw en ijs. Het fysieke doel is niet gehaald. De extreem slechte weercondities maakten het te onveilig om de geografische zuidpool te bereiken. Noodgedwongen moesten ze eerder terugkeren. Maar de missie om te laten zien dat een wagen van plastic afval dertig dagen lang zonder uitstoot van fossiele brandstoffen op Antarctica rond kan trekken, slaagt daarentegen met vlag en wimpel.

Gehypnotiseerd door de sneeuw

Liesbeth en Edwin houden rekening met alle scenario's, maar ondanks de goede voorbereiding wordt de tocht niet makkelijk. De gierende wind blaast poedersneeuw over de ijzige vlaktes. "Alles om je heen is wit", vertelt Edwin. "Je krijgt een 'whiteout'. Je weet niet meer waar boven en onder is, wat je aan het doen bent of welke kant je op moet. Het werkt heel hypnotiserend."

"Door de stuifsneeuw zie je allerlei dingen die er niet zijn, vult Liesbeth aan. Dan denk je dat er iets beweegt, maar plots verdwijnt het weer in het grote wit. Je hoofd gaat met je op de loop. Gebouwen, of contouren daarvan doemen op, maar dat kan helemaal niet. Ook twijfel je aan de apparatuur. Voor je gevoel stuur je alleen naar links, maar als je het kompas pakt, blijk je toch de goede koers te volgen."

Twee hele gewone doorsnee mensen

De Solar Voyager bereikt dus nooit de geografische zuidpool, maar volgens Edwin ging er niets mis. "Op technisch gebied hebben we geen enkel probleem gehad. De wagen die we gebouwd hebben heeft uitermate goed gepresteerd." Door het slechte weer werd de tocht gevaarlijker. "Daarom hebben we erg voorzichtig en bedachtzaam gehandeld. We zijn de eersten die met een plastic wagentje op zonne-energie op Antarctica rijden. Dat doen we niet als avonturiers of 'thrillseekers', maar als twee hele gewone doorsnee mensen."

Dat het weer Liesbeth en Edwin overvalt, heeft niets te maken met slechte voorbereiding. Het team bestudeerde voor de reis 23 jaar aan weerdata van NASA. "We waren vanuit die analyses voorbereid op twee tot drie dagen slechte weersomstandigheden en verder zonnig weer met nauwelijks wolken. We kregen tijdens onze reis slechts vier zonnige dagen."

Blij dat het niet gelukt is

In eerste instantie overheerst de teleurstelling, maar nu denken de twee heel anders over het stopzetten van de reis. "We zijn ontzettend blij dat het niet is gelukt. We zijn niet gegaan voor een persoonlijke prestatie", zegt Edwin. Liesbeth legt het verhaal van haar man uit: "Als het normaal weer was geweest, zeggen mensen: 'je had het weer mee, je hebt 24 uur per dag door kunnen rijden, dan lukt alles wel'. Nu hebben we aangetoond dat we zonder gebruik te maken van fossiele brandstoffen ons ding konden doen. Mét slechte weersomstandigheden. Stel je voor wat we hadden bereikt met mooi weer. Achteraf gezien is het een cadeau dat het zo'n slecht seizoen is."

Het klinkt dubbel: een uitstootvrije wagen van gerecycled plastic bouwen, maar deze wel per vrachtvliegtuig naar Antarctica vervoeren. Liesbeth pareert die kritiek meteen. "We realiseren ons goed dat we ook uitstoot geproduceerd hebben, maar we laten hiermee zien dat het niet nodig is. Nu gebruiken onderzoekers op Antarctica machines die veel uitstoten. Ons project laat zien dat het ook anders kan. We gaan ook geen tweede poging doen om de zuidpool te halen, dan zou het een egodingetje zijn. En ons project is dat niet."

De missie gaat door

De plannen van Liesbeth en Edwin verdwijnen na de expeditie zeker niet in de ijskast. "We zijn ons bewust dat we nog veel missionariswerk moeten verrichten. We gaan er voor zorgen dat bedrijven en overheden hulp krijgen om hun afval te verminderen of om te zetten in grondstoffen. Dat zal ons de komende jaren nog wel erg druk maken. We blijven werken aan onze missie."

Lees ook

Vragen? Stel ze!

Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.

Gemeenten staan voor lastige keuzes: woonlasten laten stijgen of bezuinigen op zaken als zwembaden en jeugdhonken

Gemeenten staan voor lastige keuzes: woonlasten laten stijgen of bezuinigen op zaken als zwembaden en jeugdhonken
Kinderen tijdens een zwemles
Bron: ANP

Nu de overheid 2,3 miljard gaat bezuinigen op het gemeentefonds, wordt ook steeds meer duidelijk dat inwoners dit het meest gaan voelen in hun portemonnee. Bij een vijfde van de gemeentes gaat de onroerendezaakbelasting met meer dan tien procent omhoog

Gemeenten hopen zo een gat te dichten in de begroting om de bezuinigingen van aankomend en volgend jaar alvast op te vangen. Dit blijkt uit onderzoek van Vereniging Eigen Huis.

Compenseren

"Sommige gemeenten geven aan die verhoging te willen compenseren met bijvoorbeeld een iets lagere riool- of afvalstoffenheffing", zegt woordvoerder van Vereniging Eigen Huis Hans André de la Porte. "Maar die ozb is niet na één jaar weg en gaat er op lange termijn dus echt wel inhakken, ondanks die compensatie."

De woonlasten zullen dus voor veel mensen oplopen. Daarbij bestaat er ook een misvatting over wat woningeigenaren financieel aan zouden kunnen zegt De la Porte. "Huiseigenaar zijn zegt helemaal niets over je bankrekening. Als je bijvoorbeeld een klein pensioen hebt, dan is een aanslag van meer dan duizend euro heel veel. Zeker als je bedenkt dat in sommige gemeenten er wel 200 euro bij komt dit jaar."

info

Wat is ozb?

De onroerendezaakbelasting (ozb) is een belasting die huiseigenaren en bedrijven aan de gemeente betalen. Hoe duurder je huis of pand, hoe hoger de ozb. Gemeenten gebruiken dit geld voor bijvoorbeeld wegen, straatverlichting en afval. Of de woonlasten in jouw gemeenten stijgen, kun je hier bekijken.

Bekijk ook

Geen bibliotheek

Een andere optie om de cijfers voor gemeenten niet in het rood te laten lopen, is het schrappen van publieke voorzieningen. Dat zijn bijvoorbeeld bibliotheken, de buurtbus, sportfaciliteiten, of ontmoetingsplekken voor jongeren.

Miriam de Boer heeft een aantal jaar geleden zo'n ontmoetingsplek in Wormerveer opgezet. Iedere dag kunnen jongeren daar in de middag terecht om te poolen, spelletjes te spelen, met elkaar muziek te luisteren of om met één van de vrijwilligers te praten over problemen thuis of op school.

Onduidelijke toekomst

Maar de toekomst van deze plek is nu onduidelijk.

"Dit jaar en al helemaal volgend jaar gaat financieel heel spannend worden. Ondanks dat mensen bij de gemeente Zaanstad hebben gezegd dat wat wij doen heel belangrijk is én niet heel duur."

Bekijk ook

Brandbrief VVD

Het maken van dit soort keuzes is moeilijk geeft ook wethouder in Zaanstad Stephanie Onclin aan. Zij verstuurde samen met 46 andere VVD-wethouders afgelopen weekend een brandbrief aan de landelijke VVD.

De wethouders uiten hierin hun zorgen over de dreigende bezuinigingen voor gemeenten in 2026, ook wel het 'ravijnjaar' genoemd. Ze stellen dat het door deze bezuinigingen niet langer lukt 'om te staan voor onze inwoners en ondernemers', waardoor het werken hen onmogelijk wordt gemaakt.

Keuzes maken

"Twee derde van onze taken worden bepaald door wettelijke regelingen. Eigenlijk krijgen we daar al te weinig geld voor. Maar dat betekent dat er maar een klein stukje overblijft waar wij echt zelf keuzes kunnen maken", zegt wethouder Onclin.

Ze gaat verder: "En dat is juist het stukje wat inwoners écht belangrijk vinden: de openbare ruimte, veiligheid, sport."

Bekijk ook

Hulp voor jongeren of toch het zwembad?

Maar ook het zwembad valt onder de publieke voorzieningen waarop bezuinigd kan worden. De gemeente Zaanstad heeft nu drie zwembaden. "Maar", zegt de wethouder, "als we teruggaan naar twee, dan kan de wachtlijst voor de zwemles van je kind alleen maar verder toenemen."

Of de ontmoetingsplek voor jongeren van Miriam de Boer open kan blijven is een voorbeeld van hoe moeilijk de keuzes zijn die gemeenten moeten maken.

Hulp voor jongeren of toch het zwembad? Gemeenten staan voor lastige keuzes om te bezuinigen nu woonlasten stijgen
Hulp voor jongeren of toch het zwembad? Gemeenten staan voor lastige keuzes om te bezuinigen nu woonlasten stijgen

Vragen? Stel ze!

Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.

Waarom Vladimir Poetin het interessant vindt om met Donald Trump te onderhandelen over vrede in Oekraïne

Waarom Vladimir Poetin het interessant vindt om met Donald Trump te onderhandelen over vrede in Oekraïne
De Amerikaanse president Donald Trump en Russische president Vladimir Poetin tijdens een ontmoeting in 2018
Bron: EPA

Nadat Europese leiders gisteren in Parijs samenkwamen voor spoedoverleg, zitten vandaag delegaties van zowel Rusland als de VS bij elkaar in Saoedi-Arabië. Ze praten daar verder over het beëindigen van de oorlog in Oekraïne.

De laatste dagen heerst er een crisissfeer in Europa. Sinds het telefoontje tussen de Amerikaanse president Donald Trump en de Russische president Vladimir Poetin is duidelijk geworden dat Europa steeds verder buitenspel wordt gezet. Waarom ziet Poetin in Amerika een interessante onderhandelingspartner?

Geen NAVO-lid en bezet grondgebied opgeven

Dat heeft met een aantal punten te maken, begint correspondent Joost Bosman. Daarvoor moeten we eerst even terug naar de eisen waar de Russische president mee is gekomen. Zo wil Poetin niet dat Oekraïne lid wordt van de NAVO. En daarnaast willen ze geen grondgebied inleveren.

Amerika heeft al toegezegd dat Oekraïne is uitgesloten van het NAVO-lidmaatschap. En Amerikaanse defensieminister Pete Hegseth kondigde eerder aan dat door Oekraïne bezet grondgebied moet worden teruggegeven aan Rusland.

'We doen er weer toe'

Maar dat is niet de enige reden waarom Rusland met de VS onderhandelt, legt Bosman uit. "Het is belangrijk voor het Kremlin om weer met Amerika te onderhandelen. Nu is de nieuwe president van het machtigste land ter wereld bereid om met hem persoonlijk te gaan praten over Oekraïne. En dat is ook voor Poetin heel belangrijk."

Hij zet daarmee Oekraïne en Zelensky buitenspel, gaat Bosman verder. "Daarnaast kan hij ook aan aan zijn eigen burgers tonen: 'kijk, we doen er weer toe. Zelfs de machtigste man ter wereld wil met ons praten.'" Voor Poetin is het dus ook op diplomatiek gebied van belang.

Bekijk ook

Economie

Het heeft ook te maken met de economische gevolgen die Rusland heeft ondervonden van de oorlog. Zo melden Russische media de mogelijke terugkeer van Visa en Mastercard in het land.

"Het geeft ook iets aan over de moeite die de Russen de afgelopen 3 jaar hebben gehad, dat ze zo verstoken zijn gebleven van die bedrijven. En niet meer geld konden sturen naar het buitenland", zegt Bosman.

Tegenslagen voor Rusland

Bosman ziet dat de getroffen economie een belangrijke reden is voor Rusland om Amerika actief te betrekken bij de vredesonderhandelingen. De materiële tekorten is iets waar het Kremlin zich zorgen om maakt. Zo is het defensiebudget bijna de helft van het hele budget.

"Het budget voor defensie is dit jaar opgeschroefd tot 40 procent. Dat is ontzettend veel. Dat betekent dus dat het ook heel veel geld kost. Rusland is bezig met nieuwe wapens maken, nieuwe artilleriegranaten, nieuwe tanks. Maar dat gaat gewoon te langzaam. Rusland kan de verliezen niet bijhouden. Het is gewoon niet te compenseren omdat de verliezen veel te hard gaan."

Bekijk ook

Inflatie en tekort arbeiders

Er zit dus ook haast achter voor Rusland om de oorlog met Oekraïne snel tot een einde te brengen. "Het is duidelijk dat Rusland toch redelijk op apegapen ligt en een adempauze nodig heeft."

Daarnaast ziet de correspondent dat Rusland kampt met meerdere economische problemen, zoals de inflatie en het tekort aan arbeiders. "Er zijn veel duizenden mannen naar het front gegaan. Honderduizenden zijn naar het buitenland gevlucht vanwege de mobilisatie 3 jaar geleden. Dat betekent dus dat er veel mensen te kort zijn die in de fabrieken kunnen werken, daardoor stijgen de lonen en gaat ook de inflatie weer omhoog."

Afwachten wat Trump zegt

Door aan de onderhandelingstafel te zitten kan er ook voorzichtig worden gekeken naar de terugkeer van westerse bedrijven, zoals nu al mogelijk met Visa en Mastercard. "Dat zal toch een verlichting zijn voor de economische malaise die er heerst in Rusland."

Toch houdt Bosman nog een slag om de arm. Het is eerst afwachten wat de Amerikaanse president Donald Trump gaat doen. "Wat hij nu zegt is het één, namelijk: Oekraïne kan maar beter geen lid worden van de NAVO. Maar of dat uiteindelijk ook zo gaat uitpakken, dat moeten we nog maar gaan zien. Als dat zo is, dan heeft Poetin natuurlijk duidelijk op dat punt gewonnen."

Waarom Vladimir Poetin het interessant vindt om met Donald Trump te onderhandelen over vrede in Oekraïne
Waarom Vladimir Poetin het interessant vindt om met Donald Trump te onderhandelen over vrede in Oekraïne

Vragen? Stel ze!

Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.

Ook interessant