Het is een belangrijke week voor Joe Biden. Voor het eerst sinds zijn aantreden als president sprak hij gisteravond het Amerikaanse Congres toe. Hij koos hier voor een symbolisch moment. Morgen zit hij namelijk exact 100 dagen in het Witte Huis.

Wat krijgt een president allemaal voor elkaar in zijn eerste honderd dagen in het Witte Huis? Het is inmiddels een Amerikaanse traditie om na deze periode een allereerste rapport op te maken. Een traditie die ooit is geboren uit het enorme succesverhaal van Franklin D. Roosevelt.

De eerste honderd dagen

Hij trad aan als president in 1933 terwijl het land zich in een een diepe economische crisis bevond. In zijn eerste honderd dagen verzette hij zo veel werk dat hij er uiteindelijk in slaagde om het land weer uit die crisis te trekken, mede dankzij een enorme hausse aan nieuwe wetgeving die hij slim door het Congres wist te loodsen.

Joe Biden staat sinds zijn inauguratie voor een minstens zo uitdagende klus. Een gezondheidscrisis en een economische crisis, om nog maar te zwijgen over de identiteitscrisis die veel Amerikanen ervaren sinds het Trump-tijdperk en de bestorming van het Capitool. En dus besloot hij voortvarend en ambitieus van start te gaan.

Record van aantal executive orders

Tijdens zijn eerste werkweek zet hij maar liefst 37 keer zijn handtekening onder een lange reeks van presidentiële besluiten, zogenaamde executive orders. Daarmee verbreekt hij in een klap de records van al zijn voorgangers.

Deze eerste wapenfeiten van Biden komen voor een grootste deel neer op het terugdraaien van het beleid onder Trump, zoals bijvoorbeeld op het gebied van klimaat en migratie.

De strijd tegen corona

Het was het belangrijkste speerpunt van zijn campagne: grip krijgen op de pandemie. Bij zijn aantreden zijn de cijfers rampzalig. De VS telt zelfs de meeste dodelijke slachtoffers van het coronavirus ter wereld. Inmiddels zijn er meer dan een half miljoen mensen aan het virus overleden. Hij belooft in zijn eerste honderd dagen zeker honderd miljoen prikken te hebben gezet in de strijd tegen corona.

Een belofte die hij al na 58 dagen weet in te lossen. En dus stelt Biden snel zijn doel bij: 'Nu gaan we voor 200 miljoen dosissen na 100 dagen. Dat is ambitieus, maar haalbaar.

230 miljoen prikken

'Geen enkel ander land komt nog maar in de buurt van wat wij doen,' zegt hij in een videoboodschap. En ook dit doel weet hij succesvol af te strepen. Op dit moment staat de teller al op 230 miljoen prikken.

Toch is het succes van de vaccinatiecampagne niet toe te schrijven aan Biden alleen. Al onder president Trump werd er een enorme missie opgezet, onder de naam Operation Warp Speed, om massaal vaccins te produceren. Wel voegde hij hier ook nog massale vaccinaties locaties en wettelijke verplichting voor mondkapjes aan toe. Ook kregen overheidsinstellingen veel meer budget om de vaccins nog sneller te kunnen distribueren.

Economisch herstel

Naast het grote leed en de overbelast ziekenhuizen zorge de pandemie voor nog meer ellende in de VS. Veel Amerikanen verloren hun baan en de werkloosheidcijfers gingen in een klap van een historisch laag cijfer naar een recordhoogte. In het voorjaar van 2020 zat 14,7% van de beroepsbevolking zonder werk. Uiteindelijk resulteerde de corona crisis in het grootste verlies van banen sinds het uitbreken van de Tweede Wereldoorlog.

Miljoenen Amerikanen kloppen aan voor een uitkering maar de instanties zijn zo overbelast dat het lang niet iedereen lukt om contact te krijgen met de uitkeringsinstantie. Tijdens de piek van de crisis geeft zelfs bijna één op de drie Amerikanen aan dat ze die maand de huur niet op tijd kunnen betalen.

Uitbreiding van sociale stelsel

De Democraten willen dit rigoureus aanpakken - tot weerzin van veel republikeinen - ze slagen in hun missie omdat ze naast het Witte Huis nu ook een meerderheid in het Congres hebben. De president komt met een steunpakket ter waarde van maar liefst 1900 miljard dollar. Amerikanen kunnen daarmee cheques innen ter waarde van 1400 dollar. Maar het gaat verder dan eenmalige uitkeringen. Ook komt er dit jaar een uitbreiding van het sociale stelsel. Het plan van de Democraten is om dit uiteindelijk definitief door te voeren.

Bovenop dit noodpakket komt het American Jobs Plan dat er voor moet zorgen dat er miljoenen nieuwe banen worden gecreëerd door het land te moderniseren op het gebied van infrastructuur en groene energie. Hier trekt de overheid 2000 miljard dollar voor uit, wat voort moet komen uit bekostigen door hogere belastingen voor bedrijven. Veel republikeinen hebben al laten weten zich te verzetten tegen de belastingverhogingen.

Terug op het wereldtoneel

Vier jaar lang was het 'America First' dat de klok sloeg. Onder president Trump deed de VS bewust een stap terug als wereldleider. Al tijdens zijn campagne stak de zakenman het niet onder stoelen of banken: "Amerikanisme, niet globalisme, zal ons credo zijn." En zo geschiedde. Het klimaat-akkoord van Parijs ging de prullenbak in en ook de NAVO-leden moest het regelmatig ontgelden.

Joe Biden wil het nu weer radicaal anders doen en doet een poging om oude allianties weer te herstellen. De VS zit weer op een lijn met de wereldgezondheidsorganisatie en ook doen de Amerikanen weer mee aan het klimaatakkoord. "Amerika is terug, diplomatie is terug als kern van ons beleid," kondigde Biden aan tijdens een speech op het ministerie van Buitenlandse Zaken.

Spanningen met Rusland en China

Maar dit zal zeker geen makkelijke opgave zijn voor Biden. Veel grootmachten willen sinds het Trump-tijdperk niet meer zo afhankelijk zijn van de Amerikanen alleen. Ook hebben veel landen hebben de afgelopen jaren hun heil elders gezocht op het gebied van internationale handel.

En dan zijn er nog de niet afgenomen spanningen met Rusland en China. Tijdens een eerste ontmoeting op het hoogste niveau tussen ambtenaren van Biden en de Chinezen liep het nog uit op een confrontatie voor het oog van de rest van de wereld.