Uit nieuwe meetgegevens blijkt dat de uitstoot van benzeen bij asfaltfabriek Asfalt Centrale Eindhoven boven de norm is. Daarom start de gemeente een handhavingsprocedure en krijgt de centrale bij elke overtreding een dwangsom opgelegd.

De asfaltfabriek van wegenbouwer KWS staat net naast de Eindhovense wijk 't Ven. Nadat eerdere metingen door het bedrijf zelf volgens de gemeente geen geloofwaardig resultaat hadden opgeleverd, heeft de omgevingsdienst opnieuw gemeten hoeveel van de gassoort benzeen er vrijkomt.

'Gezondheidsrisico beperkt'

De gemeente maakt vandaag bekend dat de uitstoot boven de norm ligt. 'Uit de verrichte benzeen metingen bij de productie van asfalt is gebleken dat de emissie van benzeen boven de norm van 1 mg/nm 3 ligt, namelijk 1,7-2,2 mg/nm 3', schrijft de gemeente.

Wel benadrukt de gemeente dat het risico voor de gezondheid beperkt is: uit de rapportages blijkt dat de uitstoot van benzeen door de asfaltcentrale op afstand sterk verdund is en daardoor een verwaarloosbaar gezondheidsrisico voor de bewoners vormt.

'Zorgwekkende stof'

Benzeen komt vrij bij de recycling van asfalt, vertelt hoogleraar milieuchemie en toxicoloog Jacob de Boer. "Oud asfalt wordt vermalen in een trommel gestopt en bij te hoge temperaturen komt benzeen vrij."

Benzeen is een zeer zorgwekkende stof. Het gas kan tot kanker leiden en het staat ter discussie of je er leukemie van krijgt. Het tast in elk geval het beenmerg aan, zegt hoogleraar. "Maar het gaat wel om de dosis."

Te veel verantwoordelijkheid bij bedrijf zelf

Staatssecretaris Stientje van Veldhoven, inmiddels vervangen door Steven van Weyenberg, deed eerder al onderzoek naar de uitstoot van de 29 asfaltfabrieken en daaruit blijkt dat ministens tien fabrieken te veel benzeen en pak's uitstoten en van elf fabrieken is helemaal niet bekend wat de uitstoot is.

Wat hoogleraar De Boer betreft zijn het ook neutrale instanties zoals het RIVM of TNO die de uitstoot moeten monitoren en niet de fabriek zelf. "Er is de laatste jaar te veel verantwoordelijkheid verschoven naar de bedrijven zelf, zoals de slager zijn eigen vlees keurt. Die moeten dan zelf met getallen komen en dan heb je altijd de vraag: is het wel helemaal betrouwbaar?"

Zorgen bij buurtbewoners

"Wij zijn blij dat de gemeente nu zelf onderzoek heeft gedaan", zegt buurtbewoner Paul Speckens. "We zijn tevreden met het strenge handhavingstraject dat nu wordt ingezet. Iedere dwangsom kost de fabriek 10.000 euro en bij vier dwangsommen dreigt gedeeltelijke sluiting. Speckens richtte eerder met anderen in de buurt een actiecomité op.

Diana Kretschmann woont vlakbij de fabriek: "Ik maak me wel zorgen, ja. Ik heb een kind met astma en mijn man heeft een longaandoening. Als ik 's ochtends het raam open wil zetten, dan merk ik dat dat niet kan, de stank slaat op je keel." Ook zij zit in het actiecomité namens de bewoners: "Het is nodig dat er aan het welzijn van bewoners wordt gedacht."

Bewonersbijeenkomst

Wethouder Rik Thijs heeft begrip voor de zorgen uit de buurt. "Er gebeurt nog meer in het industriegebied waar ook de asfaltfabriek staat. Ik snap dat mensen zich zorgen maken."

Morgenavond is er een bewonersbijeenkomst waar de nieuwe meetgegevens besproken worden. "Ik hoop dat we dan perspectief kunnen bieden voor de omwonenden."

'Uitstoot kan makkelijk naar beneden'

Volgens hoogleraar De Boer kan de uitstoot van benzeen makkelijk naar beneden als je het productieproces aanpast. "Je kunt indirecte verwarming gebruiken waardoor het minder heet wordt of je stopt minder in de trommel. En als dat ook moeilijk is, kun je de uitstoot nog filteren. Maar dat heeft wel consequenties in economische zin, de productie is dan ook lager", zegt De Boer.

Wat de hoogleraar betreft wordt het tijd dat fabrieken zich gaan houden aan de normen. "Die zijn er niet voor niks. Je moet niet gedogen als je regelt stelt, houd je dan gewoon aan die regels."

Eigenaar van de fabriek KWS laat weten dat ze in gesprek zijn met de omgevingsdienst. "De benzeenuitstoot is een uitdaging in dit proces en wij werken er hard aan om deze omlaag te brengen en toch duurzaam asfalt kunnen blijven produceren met gerecycled asfalt."

De druk van China op Taiwan wordt steeds groter. Met grootschalige militaire oefeningen rondom het eiland groeit de vrees voor een invasie. Gaat China nu echt proberen Taiwan zich opnieuw toe te eigenen? "Dit moeten we zien als het nieuwe normaal."

'Eenheid van kabinetsbeleid': voor en tijdens het Kamerdebat over de lintjesaffaire gaat het er veel over. Meerdere politici vinden dat minister Marjolein Faber aan deze eenheid morrelt. Maar wat betekent het precies? "Ze moeten met één mond spreken."

Afgelopen weekend werd duidelijk dat minister Marjolein Faber van de Asiel en Migratie weigert te tekenen voor koninklijke onderscheidingen voor vrijwilligers die zich hebben ingezet voor vluchtelingen en asielzoekers. Als oplossing zullen premier Dick Schoof en minister van Binnenlandse Zaken Judith Uitermark hun handtekening zetten. Maar volgens critici staat de 'eenheid van kabinetsbeleid' hierdoor op het spel.

Met één mond spreken

Het kabinet moet met één mond spreken, legt politiek commentator Joost Vullings uit. Dat is volgens hem een van de kernwaarden van het Nederlands staatsbestel. "Je moet het eigenlijk zo voor je zien: je mag als minister best je eigen mening hebben, maar die bespreek je dan alleen in de ministerraad met alle ministers achter gesloten deuren."

"Maar als er dan uiteindelijk een besluit wordt genomen, dan sta je daar met z'n allen achter en draag je dat ook uit", gaat hij verder. "Want anders heb je als kabinet natuurlijk buitengewoon weinig gezag als vervolgens iedere minister alsnog zijn eigen mening gaat geven. En dat is dus hier het geval."

Niet de eerste keer

Toch is het niet voor het eerst dat een minister uitspreekt dat hij of zij het niet eens is met de rest van het kabinet. Zo keerde Mona Keijzer, toen nog staatssecretaris van Economische Zaken, zich in 2021 tegen een in de ministerraad genomen besluit over het coronatoegangsbewijs. Zij stapte uiteindelijk niet zelf op, maar werd ontslagen door toenmalig premier Mark Rutte: een uitzonderlijk besluit.

Het Kamerdebat vandaag gaat dan ook niet alleen om een eventueel excuses van minister Faber, maar ook om leiderschap van premier Schoof, vertelt Vullings. "Het is de bedoeling dat hij tegen zijn minister zegt: 'Luister, wij willen dat deze lintjes worden uitgedeeld aan die mensen. En we willen ook dat iedereen dat uitdraagt en er niet één iemand zegt het er niet mee eens te zijn.'"

'Kabinet is als voetbalteam'

Partijleider Mirjam Bikker van de ChristenUnie vergelijkt het kabinet met een voetbalteam. "Als je gaat spelen in verschillende stijlen, wordt het geen wedstrijd. En een belangrijke regel is: het kabinet regeert, en gaat als het goed is aan de slag met wetsvoorstellen, en de Kamer controleert."

"Maar als de ene minister zegt 'ik vind het een goede wet' en de andere 'ik vind het een slechte wet', dan kan de Kamer dat niet meer controleren", benadrukt ze over het belang van 'eenheid van kabinetsbeleid'. "Wat je persoonlijk op een verjaardag vindt, is tot daaraan toe. Maar als minister spreek je dezelfde woorden als je collega's, want je bent het met elkaar eens."

'Niet alleen excuses, ook tekenen'

Ook GroenLinks-PvdA-leider Frans Timmermans is niet te spreken over de huidige situatie. Volgens hem is eenheid juist nu nodig. "Kijk eens in wat voor tijd we leven: op 2 uur vliegen is er een oorlog gaande, vandaag kondigt Trump handelsmaatregelen aan die Nederland hard kunnen raken", somt hij op. "Dan moet je een eensgezind landsbestuur hebben en dat hebben we niet, ze maken alleen maar ruzie."

Het is volgens hem dan ook belangrijk dat Faber niet alleen haar excuses aanbiedt, maar ook zelf de aanvragen voor de lintjes ondertekent. "Dat moet ze beloven, want dat is dan eenheid van kabinetsbeleid. En dat ze iedere volgende aanvraag - die ongetwijfeld zal komen - ook zal tekenen. Daarmee herstel je het vertrouwen in het decoratiestelsel."

Herhaling voorkomen

Chris Stoffer van de SGP sluit zich hierbij aan en benadrukt hoe belangrijk die eenheid is. "Het is altijd zo geweest en zie in wat voor rommeltje we nu terechtkomen." Daarom vindt hij het ook belangrijk dat premier Schoof uiteindelijk toch aanwezig is bij het Kamerdebat. "Het gaat nu over het hele kabinet", zegt Stoffer. "Hij moet ingrijpen en zorgen dat het niet nog een keer gebeurt."

Ook Vullings ziet dat alle ogen nu op de premier gericht zijn, zegt de politiek commentator tot slot. "Vijf lintjes zijn misschien een kleine kwestie, maar als je nu niet optreedt, dan kan het nog een keer gebeuren."