Duitsland is niet langer hét autoland en dat zorgt voor veel onzekerheid bij oosterburen: 'Gespannen sfeer'

Tegenvallende verkoopcijfers, hoge kosten voor de overstap naar elektrisch rijden en keiharde concurrentie uit China. De Duitse auto-industrie, ooit de trots van onze buren, staat onder druk.

De grootste Duitse autofabrikant Volkswagen kampt met historische problemen, waardoor de hele sector wankelt. We namen een kijkje in Nedersaksen, het hart van de Duitse auto-industrie.

Volkswagen verkeert in zwaar weer

"De sfeer is gespannen", vertelt Luigi Catapano buiten het hek van de grootste Volkswagen-fabriek van Duitsland in Wolfsburg. Hij komt net terug van een 'waarschuwingsstaking': samen met 30.000 collega's stopte hij voor een paar uur met werken om zijn onvrede te uiten.

Afgelopen maandag vonden bij negen van de tien Volkswagen-fabrieken in Duitsland dit soort stakingen plaats. De werknemers zijn gefrustreerd, het geduld is op: "Ik maak me grote zorgen om onze banen", legt Luigi uit, wiens hele familie bij Volkswagen werkt.

Crisis bij VW = crisis in Duitsland

Volkswagen moet miljarden euro's besparen en heeft daarom grote bezuinigingen aangekondigd. De verkoop van elektrische voertuigen valt tegen, de lonen in Duitsland zijn in verhouding hoog, en de concurrentie uit China neemt in rap tempo toe.

Voor het eerst in 90 jaar - en het eerst in de geschiedenis - dreigt het bekende automerk nu met de sluiting van drie fabrieken in Duitsland. Tienduizend banen staan alleen al bij deze autofabrikant op het spel.

Grote onzekerheden

Hilke Janssen, journalist bij de Duitse publieke omroep, volgt de Duitse auto-industrie al ruim tien jaar nauwlettend. De crisis bij de autofabrikant heeft zij ook nog nooit eerder meegemaakt. "Volkswagen was altijd een absolute zekerheid in de Duitse economie. Een rots in de branding. Maar het baken van stabiliteit is VW niet meer, en dat zorgt voor grote onzekerheden."

De auto-industrie is een sleutelsector voor de Duitse economie. "Er hangen honderdduizenden arbeidsplaatsen af van die industrie. Het zijn goedbetaalde banen die ook ontzettend belangrijk zijn voor de lokale economie", vertelt de journalist.

Fabriek sluiten is catastrofe

Nedersaksen wordt vaak beschouwd als het hart van de Duitse auto-industrie. "Er staan hier zes grote fabrieken van Volkswagen en honderden kleinere fabrieken van toeleveranciers. Als Volkswagen één fabriek zou gaan sluiten is dat meteen een catastrofe voor de hele regio. Niet alleen voor de werknemers maar ook voor al die andere bedrijven."

De toeleveringsindustrie in de regio omvat zowel grote bedrijven zoals Bosch en Continental, als kleinere ondernemingen die gespecialiseerd zijn in specifieke onderdelen. En zij incasseren nu al klappen.

Ook voor toeleveranciers zware tijd

Nass Magnet in Hannover is een specialistisch bedrijf dat elektromagnetische vering en ventielen produceert. Klaus Kirchheim, de directeur van dit familiebedrijf, maakt zich ook zorgen omdat hij minder opdrachten ontvangt. "Als toeleverancier is het een zware tijd omdat alles met elkaar samenhangt. Als de auto-industrie stilvalt, merken ook de machinebouwers dat."

Het bedrijf van Kirchheim is echt niet alleen afhankelijk van de auto-industrie, en daar heeft hij in het verleden heel bewust op ingezet: "We zijn gaan verbreden om crises in zijn algemeenheid beter het hoofd te kunnen bieden. En daar plukken we nu de vruchten van."

Sombere toekomst voor auto-industrie

"Ons bedrijf bestaat 100 jaar, ik ben ervan overtuigd dat wij deze crisis overleven", gaat de directeur verder. "Maar daarbij kunnen we niet meer alleen op Duitsland vertrouwen. We moeten ook naar het buitenland gaan en we moeten nog sneller innoveren." Vandaar dat hij inmiddels ook in India, Hongarije en de Verenigde Staten produceert. De toekomst in Duitsland is, volgens Kirchheim, te onzeker en ziet er daarom somber uit.

Heeft Duitsland de boot gemist om op tijd te vernieuwen? Volgens VW-expert Janssen heeft Volkswagen veel te lang vastgehouden aan de Golf met verbrandingsmotor. "Ze hebben niet snel genoeg ingezet op goede en vooral betaalbare elektrische auto's en daar hebben ze nu last van."

Duitsland geen aantrekkelijke markt

Luigi, één van de vele stakende VW-werkers, vindt dat een Volkswagen - zoals de naam al zegt - een auto zou moeten zijn voor het volk. Een auto die betaalbaar is. "We hebben verzuimd om de juiste auto's op de markt te brengen en zijn ingehaald door Tesla en de Chinese autofabrikanten."

Dit beeld wordt ook bevestigd door Janssen: "Ik merk dat we niet snel genoeg meer zijn. Er wordt te lang over gepraat en er gebeurt te weinig. Ook in de politiek". Als gevolg is Duitsland als land niet meer aantrekkelijk. "Hoge loonkosten, enorm veel bureaucratie, niet meer zoveel innovatie als vroeger. En daarmee red je het internationaal niet meer."