Dreiging van schoolsluitingen door lerarentekort steeds groter, oplossing is volgens AOb betere pabo en salarissen

Drie onderwijswethouders slaan alarm nu door het lerarentekort zelfs schoolsluiting dreigt. En het Nationaal Programma Onderwijs ter waarde van ruim 8,5 miljard euro gaat daar niks aan veranderen, zegt AOb-voorzitter Tamar van Gelder.

Door het grote tekort aan leraren dreigen er in de grote steden basisscholen te moeten sluiten. Daarvoor waarschuwen de onderwijswethouders van Amsterdam, Rotterdam en Den Haag. Uit een recente Kamerbrief blijkt dat in die steden, 12,5 procent in Amsterdam, 12,7 procent in Rotterdam en 14,9 procent in Den Haag, en in Almere (14,6 procent) de tekorten het grootst zijn.

'Verslechterd door corona'

Dat ziet ook voorzitter Tamar van Gelder van de Algemene Onderwijsbond: "We maken ons echt zorgen. Het lerarentekort is geen nieuw probleem, maar de situatie is door corona wel verslechterd." Volgens Van Gelder is niet duidelijk hoe groot de tekorten precies zijn, 'maar we weten wel dat de situatie in verschillende delen van het land ernstig is, ook buiten de Randstad.'

"Vacatures worden vaak ook niet zichtbaar, doordat scholen er zelf lege plekken proberen op te vullen", zegt Van Gelder. "Klassen worden dan samengevoegd of er worden onbevoegden voor de klas gezet." Dat is volgens haar geen goede oplossing. "Kinderen kunnen dan wel naar school, maar dat is niet hetzelfde als onderwijs krijgen; dat is echt een groot verschil."

Tijdelijke subsidie geen oplossing

Volgens Van Gelder moet de overheid meer regie nemen en moet het beroep van basisschoolleraar meer worden gewaardeerd. "De werkdruk moet worden verminderd, er moet goede begeleiding komen en het salaris moet omhoog." Maar het Nationaal Programma Onderwijs, een subsidie van ruim 8,5 miljard die begin vorig jaar werd aangekondigd om de coronaschade in het onderwijs in te halen, is volgens haar geen oplossing.

"We strijden al jaren voor dit soort bedragen, maar dit is incidenteel geld. Daar kan je geen salarissen van betalen." En dat terwijl juist extra personeel zo nodig is, zegt Van Gelder. Toch is het volgens haar nog niet te laat om nog met goede langetermijnoplossingen te komen. "Dat hadden we eigenlijk 5 jaar geleden al moeten doen, maar elk moment is nu het goede moment om daarmee te starten. Alles wat je kunt doen is mooi meegenomen."

'Loonkloof wegwerken'

Om het lerarentekort aan te pakken, is het volgens Van Gelder nodig om oplossingen te vinden voor een opeenstapeling van problemen. "Het is al jaren aan de gang en het is steeds iets erger geworden. Dat heeft ook te maken met de aantrekkelijkheid van werken in het onderwijs."

Ze zegt dat het beroep aantrekkelijker gemaakt kan worden door bijvoorbeeld de werkdruk tegen te gaan en het salaris te verhogen. "Het gaat om meer dan alleen geld, maar salaris is wel belangrijk. We moeten de loonkloof wegwerken en mensen met dezelfde opleiding op dezelfde manier belonen, of ze nou in het basis- of het middelbaaronderwijs werken."

Kwaliteit opleiding verhogen

Extra leraren werven voor het basisonderwijs kan ook door hogere eisen te stellen aan de lerarenopleiding. "Als je de eisen verhoogt, verbetert de kwaliteit en wordt het ook aantrekkelijker om te werken in het onderwijs", vertelt Van Gelder. De overheid moet daarin volgens haar het voortouw nemen, en er kan zelfs worden gedacht aan een Rijksacademie.

"Zo'n academie hebben we ook voor de politie, waarom zou je dat voor het onderwijs dan niet ook doen?" vraagt Van Gelder zich af. "Het is van groot belang dat docenten goed opgeleid zijn. Dat zorgt ook voor een wisselwerking, want door betere opleidingen wordt de uitstroom minder en groeit het aanzien van het beroep."

'Erger dan de ernstigste cijfers'

Wat er precies moet gebeuren, verschilt volgens Van Gelder per school: "In sommige regio's heb je juist krimp, terwijl er in de grote steden vaak weer hele andere problemen spelen. Armoede bijvoorbeeld, of dat leraren geen betaalbare woning in de buurt kunnen vinden." Ook stoppen veel startende leraren al snel. "We hebben een lerarenlek", zegt ze. "Het is echt belangrijk om die leraren vast te houden, bijvoorbeeld door een hoger salaris of een hogere werkdruk."

Maar het belangrijkste is volgens Van Gelder dat er op korte termijn structurele hulp komt: "Het probleem is echt nog erger dan je in de ernstigste cijfers ziet. Er moet snel een oplossing voor komen."