'Donald Trump zal geen uur achter tralies zitten': 6 vragen over de aanklacht tegen de Amerikaanse oud-president beantwoord

Het hing al even in de lucht, maar nu is het officieel: oud-president Donald Trump wordt aangeklaagd. Het is de allereerste strafzaak ooit tegen een voormalige Amerikaanse president. Amerika-verslaggever Tom van 't Einde beantwoordt 6 vragen.

1. Waarvoor wordt Trump precies aangeklaagd?

"Het heeft alles te maken met zwijggeld dat hij betaalde aan porno-actrice Stormy Daniels in 2016, omdat hij seks met haar zou hebben gehad. Dat hij het geld betaalde is niet het probleem, want zoiets doen zakenmensen wel vaker. Maar Trump deed het via zijn persoonlijke advocaat en probeerde het te verdoezelen als advocaatkosten. Dat is boekhoudfraude."

"Ook deed hij het vlak voor de presidentsverkiezingen in 2016. Dat moet je melden en dat heeft hij niet gedaan. Je kunt dus ook zeggen: hij heeft de campagnewetten overtreden. Maar de precieze aanklacht horen we dinsdag pas, als Trump waarschijnlijk wordt voorgeleid."

2. Hoe uniek is het dat dit met een oud-president gebeurt?

"Dit is historisch met een hoofdletter H. Het is nog nooit voorgekomen. Over wat we nu zien worden straks documentaires en films gemaakt. Eigenlijk gaat het zoals met alles in Trumps presidentschap: op alle vlakken zijn de grenzen verlegd en dat geldt ook hiervoor."

"Toch gaat het eigenlijk maar om een kleine strafzaak. Het is de minst belangrijke van alle aanklachten tegen Trump. De aanklager zat er ook niet zo op te wachten, want alle aandacht voor Trumps zaak leidt af van belangrijkere zaken. Maar er is hier zoveel bewijs, ook omdat Trumps eigen advocaat tegen hem getuigt, dat ze dit eigenlijk niet konden laten gaan. De kans dat hij veroordeeld wordt is dan ook groot."

3. Betekent dit dat Trump naar de gevangenis moet?

"Nee, dat is best een hardnekkig misverstand. Voor deze zaak gaat hij zeker niet de cel in. Op dit soort vergrijpen staat een maximale celstraf van 4 jaar, maar in de praktijk komt het nooit zo ver als iemand voor het eerst wordt veroordeeld."

"Trump komt er waarschijnlijk af met een geldboete of schikking. Dus hoe historisch het ook is: Trump zal geen uur achter tralies zitten."

4. En hoe zit het met de andere zaken die lopen tegen Trump?

"Door al die andere zaken is juist deze zaak zo belangrijk. Voor het eerst heeft nu een aanklager het aangedurfd om een oud-president aan te klagen. Dat is een hele grote stap. De kans dat andere aanklagers dat nu ook aandurven is groot. Die zaken kunnen wél grote gevolgen hebben. Denk bijvoorbeeld aan een zaak die loopt in Atlanta, Georgia. Die gaat over het telefoontje dat Trump pleegde naar een verkiezingsfunctionaris in Georgia waarin hij hem vroeg om 11.780 stemmen 'te vinden', precies het aantal wat hij nodig had om alsnog te winnen."

"Dan heb je het over verkiezingsfraude en daarvoor kan hij wel degelijk achter de tralies verdwijnen. En misschien nog belangrijker: het zou er uiteindeljk zelfs toe kunnen leiden dat hij uitgesloten wordt van de verkiezingen. Of het echt zover komt is nog maar de vraag, want Trump heeft zich al kandidaat gesteld voor de verkiezingen van 2024."

"De zaak aller zaken is of Trump wordt aangeklaagd voor de bestorming van het Capitool: een rechtstreekse aanval op de Amerikaanse democratie. Maar dat is ook meteen de zaak die juridisch het moeilijkst rond te krijgen is. Een speciaal aanklager moet beoordelen of er genoeg bewijs is om er een strafzaak van te maken en dan moet ook de Amerikaanse minister van Justitie het aandurven."

5. Hoe wordt er in de VS gereageerd op de aanklacht?

"Trump zelf haalt natuurlijk heel hard uit. Hij noemt het een politieke heksenjacht en zegt dat de Democraten achter hem aan zitten. Sinds de aanklacht heeft hij ook al meerdere mails naar zijn aanhangers gestuurd waarin hij vraagt om geld. En dat werkt: op deze manier haalt hij tientallen miljoen extra binnen."

"De Republikeinen veroordelen in het openbaar deze aanklacht tegen Trump. Maar ik denk dat veel politici in de partij stiekem hopen dat ze door deze strafzaken van hem afkomen. Hij gijzelt de partij al jaren, terwijl de Republikeinen de afgelopen drie verkiezingen hebben verloren. Er is veel behoefte aan een nieuwe leider, maar Trump is nog steeds oppermachtig. Veel Republikeinen zullen het niet hardop zeggen, maar binnenskamers zullen ze er niet rouwig om zijn als hij veroordeeld wordt."

6. Is de kans nu kleiner dat Trump in 2024 weer president wordt?

"Binnen de Republikeinse partij zal niemand dit openlijk tegen hem gebruiken. Toch zal achter de schermen zeker worden geprobeerd een andere kandidaat naar voren te schuiven. Alle ogen zijn gericht op Ron DeSantis, de populaire gouverneur in Florida. De Republikeinen zijn heel bang dat als Trump toch weer hun kandidaat wordt, ze ook deze verkiezingen zullen verliezen."

"Hij heeft nog steeds veel supporters, maar dat zijn er niet genoeg om de verkiezingen te winnen. Je hebt ook de gematigde kiezer nodig. En we weten inmiddels dat zij helemaal klaar zijn met Trumps constante aanvallen op de Amerikaanse democratie."

"De lachende derde is president Joe Biden. Hij heeft zich al vanaf het begin gepresenteerd als gematigd alternatief voor Trump en daarmee de verkiezingen gewonnen. Nu Trump aangeklaagd wordt heeft hij nog meer munitie voor dat argument. Hij doet er in zijn presidentschap alles aan om ook de gematigde Republikeinen voor zich te winnen en lijkt daarmee goede kaarten in handen te hebben als het weer uitdraait op een tweestrijd met Trump."