De lijfarts van de Amerikaanse president Donald Trump maakte in een persconferentie in het Witte Huis wel een heel bijzondere opmerking. Volgens Ronny Jackson heeft Trump 'geweldige genen' die hem beschermen tegen zijn ongezonde leefstijl. Bestaat er wel zoiets als sterke genen? Lammert de Bruin checkte dit in 'Feit of Fictie'.
Volgens Susanne Baars, genetisch onderzoekster en oprichter van de Human Genome Foundation bestaan 'geweldige genen' niet: "Binnen de wetenschap kijken we meer naar correlaties tussen genen. Je ziet dat bepaalde genen bij processen betrokken zijn, maar het verschil tussen zwakke en sterke genen is simpelweg niet zichtbaar."
Metabolisme
Baars geeft aan dat bepaalde groepen genen wel van invloed kunnen zijn op de gezondheid. "Met voeding en metabolisme zie je dat er vaak sprake is van een samenwerking van verschillende genen. Het kan zo zijn dat jij bepaalde varianten hebt die ervoor zorgen dat jij je eten sneller kan verteren, dus ook meer kan nuttigen en daardoor minder snel overgewicht ontwikkelt."
Of Donald Trump daadwerkelijk een goede set genen heeft is nog niet helemaal duidelijk. Volgens Renger Witkamp van de Wageningen University is het namelijk niet zo makkelijk om ‘sterke genen’ te onderscheiden: "Sommige mensen beweren dat er genetisch onderzoek kan worden gedaan om te voorspellen hoe oud iemand wordt, maar de enige manier om dat nu te kunnen checken is om te kijken naar hoe oud je ouders zijn geworden."
De ongezonde levensstijl van Trump hoeft echter geen grote consequenties te hebben: "Ik zie wel een vergelijking tussen Trump en Churchill. Churchill is negentig jaar oud geworden, geestelijk en lichamelijk nog compleet gezond, hardloper Jim Fix is daarentegen op zijn 52e overleden aan een hartinfarct. Gezond leven leidt dus niet altijd tot een lang leven."
Conclusie
Ondanks dat genen samen wel kunnen bijdragen aan een goed metabolisme, is het hebben van 'sterke genen' nooit bewezen. De 'geweldige genen' van Trump moeten we dus helaas bestempelen als fictie.
EenVandaag checkt dagelijks feiten, stellingen en conclusies uit het nieuws. Uiteindelijk volgt het oordeel: was wat gezegd werd een feit, of toch fictie?
Hoge kosten onderhoud rijksmonumenten staan vaak niet in verhouding met inkomsten: 'Overheid moet verantwoordelijkheid nemen'
De instorting van de Wilhelminatoren in Valkenburg roept veel vragen op. Want hoewel de oorzaak nog onduidelijk is, wil de burgemeester van Valkenburg dat er nu al wordt gekeken naar hoe we in Nederland omgaan met rijksmonumenten.
"Wat hier gebeurt kan dus eigenlijk op elke plek en met elk rijksmonument in dit land gebeuren", zegt burgemeester Daan Prevoo, een dag nadat de Wilhelminatoren zondagochtend plotseling instortte.
Op alles voorbereid, behalve dit
Ook al had de burgemeester geen aanwijzing dat er iets mis was.
"Het was als donderslag bij heldere hemel. Als burgemeester word je op alles voorbereid. Van een grote brand in een bejaardentehuis tot overstromingen. Maar als iemand zou vertellen: 'we gaan nu oefenen met een toren die instort'. Dan zou ik zeggen: 'zijn er andere ideeën op?'"
Beter toezicht
Het had niet mogen gebeuren, gaat de burgemeester. "Ik weet dat toezicht op een rijksmonument niet hip en sexy is als bestuurder. Maar hebben hier wel een taak en zorgplicht."
Volgens de burgemeester is het dan ook de vraag of we momenteel voldoen aan dat toezicht? "Als wij iets over het hoofd hebben gezien of steken hebben laten vallen, dan zijn we daar ook transparant in. Want we moeten hier van leren", voegt Prevoo toe.
Ik weet niet precies of er achterstallig onderhoud was bij de Wilhelminatoren in Valkenburg", zegt Eefje van Duin van de Federatie Instandhouding Monumenten (FIM).
Maar er zijn inderdaad monumenten die er in het algemeen niet al te best bij staan, gaat ze verder. "Als je het onderhoud blijft uitstellen en wind en water binnen blijft komen, dan komt er een moment dat ze ook niet meer stabiel of veilig zijn."
Meer onderhoud nodig
Staat het er dan allemaal slecht bij? Dat valt volgens Van Duin dan wel weer mee.
"In de algemene zin staat een hele grote groep er goed bij, maar we moeten wel wat doen aan de monumenten die meer onderhoud nodig hebben." Zo noemt ze als voorbeeld de Westerkerk in Amsterdam die in 3 jaar tijd 14 centimeter is weggezakt. "In alle soorten monumenten kunnen deze problemen voorkomen."
info
Huidige staat rijksmonumenten
De Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed onderzocht de staat van ruim 40.000 rijksmonumenten. En concludeerde dat ruim 5.000 van die bouwwerken in slechte of matige staat verkeren. Volgens experts zou er 770 miljoen nodig zijn om deze restauratieachterstand terug te dringen. Maar de verantwoordelijke minister zegt dat daar nu geen geld voor is.
Kostbaar
Dat de eigenaren compleet zelf opdraaien voor de kosten, is volgens Van Duin niet mogelijk want veel van hen hebben geen inkomsten. "Zo heb je ook kerken die nauwelijks inkomsten hebben. Zeker met het teruglopende aantal kerkgangers." Het is dan lastig om de financiering voor het opknappen rond te krijgen.
En er zijn volgens haar ook hele unieke en grote gebouwen met veel details en hoge daken die kostbaar zijn om te onderhouden. "Op het moment dat jij een museum bent of een dierentuin, die inkomsten staan niet in verhouding tot de grote van de restauratieopgave. Een groot deel van het percentage moeten ze dan zelf ophoesten."
En zo zijn er nog meerdere voorbeelden waar de kosten van onderhoud niet opwegen tegen de inkomsten.
"Bijvoorbeeld een voormalige watertoren, die wij nog steeds heel belangrijk vinden voor het aangezicht van het dorp, voor het verhaal van Nederland. Maar dan zullen we ook met elkaar moeten vinden dat er financiering moet komen om dat in stand te houden", legt Van Duin uit.
Slopen of nieuwbouw?
Minder monumenten of slopen en nieuwbouw, is dat dan geen optie? "Wij vinden met elkaar dat monumenten belangrijk zijn. Monumenten hechten ons aan het gebied."
"De overheid moet daarvoor zijn verantwoordelijkheid nemen en ervoor zorgen dat er voldoende middelen zijn om het monument in stand te houden."
Van Duin gaat verder: "Als wij naar de Waddeneilanden gaan en in zo'n leuk authentiek dorpje komen. Dan zeggen we: 'goh, wat is dat mooi'. Nog los van het feit dat iets slopen en vervolgens iets bouwen ook geld kost, kan je niet zomaar je verleden, je geschiedenis, je verhalen uitvegen die tastbaar zijn in de gebouwen in onze omgeving. Dat kan natuurlijk niet."
"Monumenteneigenaren komen en gaan, maar de monumenten zouden er in principe voor altijd moeten zijn", sluit Van Duin af.
Zorgen we wel goed genoeg voor onze Rijksmonumenten?