"Sommige leerlingen durven niet meer naar school, sommige duiken met de hele familie onder", zegt mbo-docent Chander Peroti. Hij ziet met lede ogen aan wat het geweld en wapenbezit in Amsterdam Zuid-Oost met zijn leerlingen doet.

Volgens Peroti overdrijft de hoofdcommissaris van Amsterdam niet als hij zegt dat een wapen 'gemeengoed begint te worden' onder jongeren in de hoofdstad. Zelfs 15-jarigen lopen met een mes. "Ik hoor dat ook. Ze vertellen mij ook dat ze zich bewapenen: dat ze bijvoorbeeld traangas gekocht hebben en dat ze niet meer in bepaalde buurten durven te komen."

Vermoord om scooteronderdelen

Peroti geeft maatschappijleer aan de ROC TOP in Amsterdam. Hij denkt dat zijn leerlingen veel aan hem vertellen over geweld en wapens, omdat hij zelf ook uit de Bijlmer komt. Hij woont daar al zijn hele leven en ziet wat er in de wijk gebeurt. "Ik kom ook uit hun wereld", zegt Peroti. Schrikken van geweldincidenten doet hij daardoor al lang niet meer. "In de 10 jaar dat ik hier werk, heb ik heel wat jonge levens verwoest zien worden."

Bron: Jonna Bruinsma

"Een jongen die hier in koude bloede werd vermoord vanwege een conflict over scooteronderdelen. Gisteren nog een meisje van deze school die slachtoffer werd van een steekpartij waarvan de filmpjes over het internet gingen. Het laat me niet koud, het went nooit, maar ik kijk er eerlijk gezegd niet meer van op", vertelt hij.

'Mes in rug is realiteit'

Peroti bespreekt het geweld in Amsterdam in zijn lessen. Hij vraagt dan bijvoorbeeld waarom veel jongeren in plaats van de politie te bellen, hun telefoon pakken om het incident te filmen en er op social media likes mee te krijgen. "Ik wil niet met een vingertje wijzen en wil mijn mening ook niet opdringen, dat helpt niet. Maar je moet het wel bespreken. Het houdt de jongeren bezig."

De docent kan begrip opbrengen voor veel van het gedrag van de jongeren. "Ze bewapenen zich uit veiligheid. Als ik dan zeg dat ik eerder zou weglopen dan ook met een wapen te dreigen, antwoorden ze dat ze gevaar lopen om een mes in hun rug te krijgen. Dat is echt hun realiteit." Ook begrijpt Peroti het als jongeren vertellen dat ze liever niet de politie bellen. "Voor je het weet zijn ze zelf betrokken bij een incident."

Bron: Jonna Bruinsma

Naar school zonder ontbijt

"Messen en pistolen zijn makkelijker te verkrijgen dan een stageplek", zucht Peroti. Hij ziet hoe jongeren ook in zijn klas worstelen met dit soort problemen. "Als een leerling op jonge leeftijd een misstap heeft begaan en daardoor geen Verklaring Omtrent Gedrag heeft, krijgt hij of zij geen werk of stage. Toch moeten ze eten, kleding en boeken betalen."

"Je wilt niet weten hoeveel jongeren hier rondlopen die niet hebben ontbeten, die oprecht geen geld hebben voor school of openbaar vervoer", legt Peroti uit. Hun ouders zitten vaak zelf met schulden en kunnen het leven van hun kinderen niet meer in goede banen leiden. Het stemt hem soms moedeloos. "Zelfs jongeren zonder strafblad of criminele achtergrond bewapenen zich nu. Ook zij willen zich daarmee veilig voelen. Het is een olievlek die zich verspreidt."

Rapper als rolmodel

Een oplossing is misschien niet makkelijk, maar volgens Peroti mag je de hoop nooit opgeven. Peroti, die zelf ook rapper is en albums uitgeeft onder de naam Kiddo Cee, ziet heil in rolmodellen als rappers. "Rappers die het gemaakt hebben, zouden hun verantwoordelijkheid moeten nemen en deze kids moeten vertellen dat er een andere weg is dan die van geweld."

Ook moeten politiek, politie en hulpverleners meer met elkaar samenwerken, vindt Peroti. "Iedereen wil hetzelfde: deze jongeren weer op het goede pad krijgen. Dus dan moet er meer samengewerkt worden. Dat is de enige manier. We kunnen niet op onze lauweren rusten."

Het ministerie van Landbouw publiceerde onlangs het Actieplan Biodiversiteit. Eerdere doelen worden in dat plan afgezwakt, ondanks dat het slecht gaat met de biodiversiteit in Nederland. Maar ondertussen kunnen burgers wel zelf aan de slag.

Het ministerie van Landbouw, Visserij, Voedselzekerheid en Natuur (LVVN) presenteerde eind maart het nieuwe Nationaal Biodiversiteit Strategie & Actieplan Nederland. Staatssecretaris Jean Rummenie (BBB) schreef in een begeleidende brief aan de Tweede Kamer dat het doel om de ecologische voetafdruk van Nederland vóór 2050 te halveren, wordt losgelaten.

Veel soorten al verdwenen

Een zorgelijke ontwikkeling, vindt programmaleider biodiversiteit Jeanne Nel van de Wageningen University & Research (WUR). "Nederland is al een van de slechtst scorende landen van Europa als het gaat om biodiversiteit. Veel dier- en plantensoorten zijn bedreigd of al verdwenen."

"Er zijn enkele geïsoleerde succesverhalen, waarbij de hoeveelheid en diversiteit van planten en dieren weer toeneemt", vervolgt de onderzoeker. "Maar over de hele breedte blijven we de natuur aantasten, het water vervuilen, de bodemgezondheid schaden en dus de biodiversiteit verminderen."

'Biodiversiteit is een levensvoorwaarde'

De grootste boosdoeners zijn intensieve landbouw en verstedelijking, waardoor natuurlijke leefgebieden verdwijnen. "Biodiversiteit is geen luxe", zegt Nel. "Het is een levensvoorwaarde."

"Omdat we er als mensen letterlijk afhankelijk van zijn. Voor schoon drinkwater en een vruchtbare bodem, maar ook voor de bestuiving van gewassen en zelfs voor ons mentale welzijn."

'Ook voor boeren belangrijk'

GroenLinks-PvdA-Tweede Kamerlid Laura Bromet noemt het nieuwe biodiversiteitsplan van het ministerie 'een gemiste kans'. "We waren goed bezig in Nederland om de natuur weer een beetje op weg te helpen", zegt ze.

"Maar nu is er een kabinet met twee bewindspersonen op het ministerie van LVVN, die er alleen maar voor de kortetermijnbelangen van de landbouw zitten", vindt het Kamerlid. "De natuur lijkt hen heel vaak in de weg te zitten. Biodiversiteit is maar een lastpak voor dit kabinet. Terwijl ik denk dat het juist voor de boeren ontzettend belangrijk is."

Curve ombuigen

Biodiversiteitsexpert Nel beaamt dat een sturende rol van de overheid essentieel is. "Er moet echt opgeschaald worden. We moeten de curve van de afnemende biodiversiteit ombuigen."

Buiten de overheid om kunnen burgers zelf ook actie ondernemen, benadrukt Paulien van der Geest. Zij is expert duurzaam tuinieren bij voorlichtingsorganisatie Milieu Centraal. "Mensen kunnen de natuur op allerlei manieren een handje helpen."

Dertien Hoge Veluwes

Volgens haar is er veel winst te behalen in particuliere tuinen. "70 procent van de Nederlandse huishoudens heeft een tuin, met een gemiddelde grootte van zo'n 130 vierkante meter. Bij elkaar opgeteld is dat een oppervlakte die gelijkstaat aan dertien keer het Nationaal Park De Hoge Veluwe."

"Stel dat al die tuinbezitters tien vierkante meter extra vergroenen," berekent Van der Geest, "bijvoorbeeld door bloemen te planten waar nu nog tegels liggen. Dan creëren ze samen direct een nieuw natuurgebied ter grootte van De Hoge Veluwe. Dat is meer dan symboliek, dat is echte winst voor insecten, vogels, planten en bodemleven."

Driekwart wil insecten graag helpen

Milieu Centraal zet zich samen met natuurorganisaties en tuinbrancheverenigingen in voor meer biodiversiteit, onder meer tijdens de zogeheten Maand van de Groene Tuin. De hele maand april werden er workshops en activiteiten georganiseerd rondom het vergroenen van tuin en terras.

"We hebben onderzoek gedaan waaruit blijkt dat driekwart van de respondenten heel graag bijen en vlinders en andere insecten wil helpen met een goede omgeving", vertelt Van der Geest. "Maar vaak weten tuin-, terras- en balkonbezitters niet zo goed hoe dat moet."

Inheemse plantensoorten

Het begint met simpele keuzes, volgens de expert. "Zet een regenton neer. Laat een hoekje rommelig voor egels en bijen. Maar vooral: verruil die hortensia of die vlinderstruik voor een inheemse plantensoort, zoals een Gelderse roos of een wilde liguster. Dit soort inheemse planten zijn erg belangrijk, want daar komen bedreigde inheemse insectensoorten op af."

Juist die insecten hebben hulp nodig: in de afgelopen 25 jaar is zo'n 75 procent van alle vliegende insecten in Nederland uitgestorven. "Dat is best schokkend, want niet alleen vogels en andere dieren hebben deze vliegende insecten nodig. Ook wij hebben ze hard nodig voor onze voedselgewassen", waarschuwt Van der Geest.

Plantjes zonder pesticiden

De expert heeft nog een belangrijke tip: "Let op dat je een biologische plant koopt. Dat maakt heel veel uit. Voor biologische planten zijn namelijk geen bestrijdingsmiddelen gebruikt die giftig zijn voor bijen. Als een bij afkomt op een mooie en aantrekkelijke plant die wel gekweekt is met gif, dan gaat ze daarvan eten en sterft ze vervolgens misschien alsnog. Dat is het tegenovergestelde van wat je wil bereiken."

"Burgers kunnen zeker een bijdrage leveren", vindt ook onderzoeker Jeanne Nel. "Maar het is de verantwoordelijkheid van de overheid om het makkelijker te maken voor mensen om dat daadwerkelijk te doen, om de natuur terug in ons leven te brengen."