Het is een nachtmerriescenario, een tbs'er die ontsnapt tijdens zijn verlof. Al snel circuleert een foto van de vermiste persoon en start een klopjacht. Maar hoe vaak gebeurt het? En hoe vaak gaat het tijdens een ontsnapping vervolgens mis?

Een paar jaar geleden knipte een tbs-patiënt met een betonschaar een gat in het hekwerk van een kliniek. Maar dat is een uitzondering. Uit een onderzoek van de Dienst Justitiële inrichtingen van het Ministerie van Veiligheid en Justitie blijkt dat er gemiddeld minder dan één persoon per jaar ontsnapt uit de tbs-kliniek zelf. Wat vaker gebeurt is dat een tbs'er ontsnapt tijdens verlof. Er verblijven ongeveer 1300 tbs'ers in verschillende tbs-klinieken. Onderdeel van een tbs-behandeling is het verlof. Doel van het verlof is werken aan geleidelijke terugkeer in de maatschappij.

4 strafbare feiten op 50.000 verloven

Er zijn jaarlijks zo'n 50.000 verlofbewegingen. Zo'n 40 keer per jaar ontsnappen patiënten tijdens verlof, of komen te laat of niet terug.

Van die 40 ontsnapte mensen die in 2017 niet terugkeerden, pleegden er vier een stafbaar feit. Anders gezegd, er zijn dus vier strafbare feiten op 50.000 verlofbewegingen. Overigens ging het wel om zware delicten: één dubbele moord en drie zedendelicten.

Ontsnapte Wilhelm S. sloeg bejaarde dood met asbak

Het bekendste voorbeeld van ontsnapte tbs'er die de fout in ging, is Wilhelm S. Hij ging op de vlucht tijdens een begeleid verlof. Op de vlucht slaat hij een bejaarde man dood met een asbak en een hamer tijdens een boottochtje op het Noordhollandsch Kanaal.

De ontsnapping van Wilhelm S, was destijds aanleiding voor een parlementair onderzoek naar ons tbs-stelsel.

info

Hoe werkt verlof?

Dat begint meestal met begeleid verlof, waarbij de patiënt naar buiten gaat met permanente begeleiding. Als dat goed verloopt, kan een volgende stap worden gemaakt naar onbegeleid verlof. En als ook die fase goed wordt doorstaan, volgt transmuraal verlof, waarbij de patiënt een aantal dagen per week buiten de instelling verblijft. De tbs'er Johannes van E, ontsnapte tijdens zijn begeleid proefverlof.

Steeds vaker tbs opgelegd

Sinds de zaak Anne Faber wordt weer meer tbs opgelegd. In 2018 werd 243 keer tbs opgelegd. 58 personen hiervan kregen alleen de tbs-maatregel opgelegd en geen celstraf. Het aantal zit sinds enkele jaren weer in de lift.

In 2014 kregen 175 personen een tbs maatregel opgelegd, 37 personen kregen geen gevangenisstraf. Het jaar erna waren het er 141 waarvan er 33 niet in de cel kwamen. De maatregel wordt opgelegd aan mensen die tijdens een delict ontoerekeningsvatbaar waren bijvoorbeeld door een stoornis of een psychose.

Michael P, de moordenaar van Anne Faber, was overigens geen tbs'er. Hij had destijds geweigerd om mee te werken aan psychiatrisch onderzoek in het Pieter Baan Centrum, waardoor geen goed diagnose kon worden gesteld.

Lees ook

Vragen? Stel ze!

Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.