radio LIVE tv LIVE
meer NPO start

Dit Nederlandse duo geeft 'onzichtbare' vluchtelingenstroom in de Balkan een gezicht

Dit Nederlandse duo geeft 'onzichtbare' vluchtelingenstroom in de Balkan een gezicht
Oorlogsfotograaf Eddy van Wessel en documentairemaker Daimon Xanthopoulos
Bron: EenVandaag

Zo'n 20.000 vluchtelingen zijn het afgelopen jaar hardhandig de Kroatische grens overgezet. Oorlogsfotograaf Eddy van Wessel en documentairemaker Daimon Xanthopoulos legden dit vast in een bijzonder beeldverhaal.

Vluchtelingen hebben het over the game, het spel. Hun grootste tegenstander is de Kroatische grenspolitie, die hen met geweld terugstuurt naar Bosnië, waar ze vaak vandaan komen. Inmiddels zijn deze gewelddadige acties bekend als pushbacks. Het gebeurt bijna dagelijks in het grensgebied tussen Kroatië en Bosnië. En dat is tegen Europese afspraken in.

Verdrinken in de grensrivier

Na zo'n pushback wagen veel vluchtelingen vaak een dag later opnieuw de oversteek van Bosnië naar Kroatië en dat is niet zonder risico: sommigen verdrinken in de grensrivier.

De Nederlandse fotograaf Eddy van Wessel en documentairemaker Daimon Xanthopoulos zagen hoe sommige vluchtelingen weren afgetuigd en met hondenbeten moesten vluchten. Hun foto's en beeldopnames voegden ze samen in een journalistieke documentaire van Trouw die hier is te zien.

Bekijk hier de tv-reportage.

Met geweld teruggestuurd

De Balkan is voor vluchtelingen uit onder andere Afghanistan, Pakistan en Irak een van de routes om West-Europa te bereiken. Een doortocht via Griekenland, of over zee is tegenwoordig lastiger. Maar EU-lid Kroatië wil de vluchtelingen niet en geeft ze geen kans om asiel aan te vragen. Het land stuurt ze terug naar buurland Bosnië, dat geen lid is van de Europese Unie.

"Feitelijk hebben ze het recht om binnen een EU-land hun procedure af te wachten. We moeten ons als Europeanen afvragen wat we ervan vinden dat mensen met geweld worden teruggestuurd", zegt fotograaf Eddy van Wessel, die de Zilveren Camera won voor een reportage in Syrië.

Lees ook

Niet alleen jonge mannen

Van Wessel omschrijft het systematisch terugsturen en mishandelen van de groepen mensen als heuse deportaties. "Honderden vluchtelingen terugsturen per dag lukt wél georganiseerd, maar ze de goede richting opsturen kan blijkbaar niet."

Het beeld dat het alleen maar jonge mannen zijn die hun geluk zoeken in het westen klopt volgens de fotograaf niet. Hij zag juist opvallend veel gezinnen met kleine kinderen, die tientallen kilometers te voet aflegden op de Balkan. "Er is een systeem ontstaan waarbij al het andere inhumane vervaagt." Kroatië ontkent het mishandelen van migranten. De EU stelde deze winter 3,5 miljoen euro beschikbaar voor noodhulp in Bosnië nadat een vluchtelingenkamp afbrandde.

Vragen? Stel ze!

Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.

Sociaal contact en mentale uitdaging: in Kerkrade proberen ze dementie te voorkomen met de 'ontmoetingbus'

Sociaal contact en mentale uitdaging: in Kerkrade proberen ze dementie te voorkomen met de 'ontmoetingbus'
Remco van Vliet van Leger des Heils en wethouder Jo Paas van Kerkrade
Bron: EenVandaag

Voor dementie is geen medicijn, maar door je levensstijl aan te passen kan je je hersenen wel actief houden. Een onderdeel daarvan? Sociaal contact. Daarom rijdt in het Limburgs Kerkrade de 'ontmoetingsbus'.

De bus, waar mensen bij elkaar komen om contact te houden, sluit goed aan bij een campagne van Alzheimer Centrum Limburg die gisteren van start ging. Deze campagne, genaamd 'We zijn zelf het
medicijn', moet mensen
bewust maken van de invloed van een gezonde leefstijl op de hersengezondheid.

Gezonde levensstijl

Het initiatief voor de bus
werd opgestart vanuit een vitaliteitsproject van gemeente
Kerkrade, in samenwerking met inwoners en maatschappelijke
partners zoals het Leger des Heils. Remko van Vliet van Leger des Heils vertelt: "Een medicijn is er niet tegen dementie. Wat je wel kunt doen, dat is een gezonde levensstijl nastreven: voldoende bewegen, goede voeding, mentale uitdaging en voldoende interactie."

Dat laatste is waar de 'ontmoetingsbus', omgebouwde SRV-wagen, in het spel komt. Die staat de hele week op zes verschillende locaties in Kerkrade. Mensen komen er bij elkaar onder het genot van een kop koffie en - op z'n Limburgs - een stuk vlaai. "De bedoeling is dat mensen achter de voordeur uitkomen, participeren, meedoen in de maatschappij en het gezellig hebben", vertelt Van Vliet.

'Ze vinden iets hier'

Een vaste ontmoetingsplek - zoals de bus - kan helpen, vertelt hij. Op die manier kunnen ook ouderen die minder mensen om zich heen hebben contact houden met anderen.

"Als ze hier 2 uur zijn, zeggen ze misschien zes zinnen, maar ze komen iedere week terug." Waarom precies, daar kan hij de vinger nog niet op leggen. "Maar ik denk dat ze iets vinden hier, dat ze erbij mogen horen."

info

Dementie in Nederland

In Nederland waren in 2019 114.000 gevallen van dementie bekend bij de huisarts, deze mensen hebben dus een diagnose. Op basis van bevolkingsonderzoek hadden er naar schatting 290.000 mensen dementie in 2021.

In de gemeente Kerkrade leefden in 2023 naar schatting 1.000 mensen met dementie. Naar verwachting zal dat in 2050 stijgen met 60 procent, volgens gemeente Kerkrade.

Hoogste ziektekosten

Ook wethouder van Integraal Ouderenbeleid in Kerkrade Jo Paas kent deze cijfers. "Alleen al de kosten van dementie van 2020: 10,6 miljard. De hoogste ziektekosten van alle ziektes van Nederland. En in 2040 komen we 50.000 bedden tekort voor mensen die in een verzorgingstehuis opgenomen moeten worden als gevolg van dementie", somt hij op.

"We hebben geen bedden, het kost veel te veel geld en er is geen medicijn." Dus, is de wethouder van mening, moeten we zelf zorgen dat we fysiek en mentaal in beweging blijven. "We zijn zelf het medicijn", herhaalt hij de naam van de campagne.

Bekijk ook

Extra functie

Naast dat de bus zorgt voor sociaal contact, heeft die ook nog een andere functie. Van Vliet: "Wij ontmoeten allerlei soorten mensen uit de samenleving en als wij merken dat mensen extra zorg nodig hebben, dan weten we ook bij wie we terecht kunnen in de gemeente Kerkrade."

Hij gaat verder: "Dus ja, de bus heeft als eerste functie: komen, zijn en ontmoeten. Maar als we zien en proeven dat er meer nodig is, dan weten we naar wie we ze kunnen doorverwijzen. En daar zijn we heel blij mee." Ook wethouder Paas voelt dit: "We hebben zicht op wat er gebeurt en je krijgt dan ook een gevoel dat je weet: hoe zit het nou in onze maatschappij?"

Meer zicht

Ook wethouder Paas voelt dit: "We hebben zicht op wat er gebeurt en je krijgt dan ook een gevoel dat je weet: hoe zit het nou in onze maatschappij?" Hij is dan ook groot voorstander van de campagne en initiatieven zoals de ontmoetingsbus. "Het moet indalen bij mensen dat ze aan het voorkomen of vertragen van het proces van dementie zelf iets kunnen doen." Zelf is hij 71 en probeert zichzelf mentaal uit te blijven dagen, sluit hij af.

De aftrap van de campagne 'We zijn zelf het medicijn' wordt de komende tijd uitgerold over heel Zuid-Limburg.

Bekijk ook

Vragen? Stel ze!

Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.

Eerst Cito, nu de doorstroomtoets: waarom er steeds kritiek is vanuit scholen op de eindtoets

Vier basisscholen die eerder hadden aangekondigd om de verplichte doorstroomtoets niet af te nemen, moeten dat van de staatssecretaris nu alsnog doen. Anders volgen er financiële sancties. De scholen uiten kritiek dat de toets te weinig meet.

Vragen? Stel ze!

Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.

Ook interessant