Wij zijn gierig, zij beleefd. Wij weten het altijd beter, zij zeggen soms ja als ze nee bedoelen. Belgen en Nederlanders zijn buren die dezelfde taal spreken, maar begrijpen elkaar vaak niet. De culturele verschillen zijn groot, maar socioloog Mick Matthys stelt: “De vooroordelen die we van elkaar hebben, kloppen niet.”

“Toen ik verhuisde dacht ik: we delen dezelfde taal, de landen liggen naast elkaar. Het verschil zal niet zo groot zijn.” De Nederlandse correspondent Anouk van Kampen verhuisde anderhalf jaar geleden naar België. “Ik ontdekte gaandeweg hoe groot de verschillen zijn.”

'Wat doe ik fout?'

Van Kampen merkt de verschillen vooral op in sociale situaties. “Er werd vaak raar op mij gereageerd en ik begreep dan niet wat ik fout deed. Je gaat je afvragen wat je verkeerd hebt gedaan en wat je nog meer ‘fout’ doet.”

Als journalist is Van Kampen in Nederland gewend bij interviews snel en to the point te zijn. "In België wordt een andere aanpak verwacht. Het sociale aspect is belangrijk. Eerst praat je uitgebreid met elkaar. Soms komen zelfs de flessen wijn op tafel."

info
clock 09-10-2018 15:38

Verschillen tussen Nederlanders en Belgen:

Taal: De Nederlandse taal is aan flinke veranderingen onderhevig door bijvoorbeeld de invloed van het Engels. Dat is bij het Vlaams juist niet het geval. In Nederland verandert zelfs de zinsopbouw en woordenschat, terwijl Vlamingen zeer zorgvuldig omgaan met hun taal.                                                       

Vrouwenemancipatie: De Belgen zijn verder als het gaat om vrouwenemancipatie op de arbeidsmarkt. Veel meer vrouwen werken fulltime en de Belgische overheid financiert de voorzieningen hiervoor, zoals kinderopvang, riant. In Nederland werken vrouwen vaker deeltijd, maar Nederlanders zijn verder geëmancipeerd als het gaat om onderlinge verhoudingen.                                                                           

Baas: Leidinggevenden in Nederland overleggen vaak eerst met hun medewerkers voordat ze een besluit nemen. De relatie tussen werkgever en werknemer is informeler dan in België. Belgische bazen zijn afstandelijker en nemen beslissingen vaak zonder overleg.                                                                   

Onderwijs: In België ligt de nadruk op de overdracht van kennis. Dit gaat gepaard met sterke discipline. Het Nederlandse onderwijs is meer gericht op het aanleren van leer- en onderzoekshoudingen en -vaardigheden. Zelfstandig leren handelen is belangrijk, daar het in België nog wat meer gaat om luisteren en ‘braaf zijn’, al is daarin wel een verschuiving gaande.

Polderen: Het is een Nederlandse uitvinding, maar ook België kent een poldercultuur. Groot verschil is wel dat Nederlanders vooraf polderen en Belgen achteraf, als het conflict is losgebarsten.

Onderzoek

“De ervaring van Van Kampen is erg herkenbaar”, stelt onderzoeker Mick Matthys. Hij kwam veertig jaar geleden vanuit België naar Nederland en was tot voor kort docent socialisatie- en cultuurtheorie aan de Universiteit Utrecht.

Matthys deed onderzoek naar de culturele verschillen tussen België en Nederland door dertig Nederlanders in België en dertig Belgen in Nederland te interviewen. Zijn bevindingen publiceerde hij in het boek ‘Waarom Belgen gelijk hebben en Nederlanders gelijk krijgen’.

info
clock 09-10-2018 14:57

De verschillen tussen Belgen en Nederlanders:

Communicatie: Belgen zeggen vaak pas iets als ze het zeker weten. Nederlanders geven sneller hun mening en komen in een gesprek juist samen tot een besluit of conclusie. Communicatie is in Nederland meedoen, jezelf profileren. In België is het vooral de bedoeling om je kennis te laten blijken en anders je mond te houden. 

Vriendschappen: Nederlanders zijn makkelijker en opener als het gaat om het aangaan van contacten en nieuwe vriendschappen. Belgen zijn meer gesloten. Vriendschappen zijn vaak oud en nieuwe vriendschappen worden gesloten via anderen. Familie speelt in België ook een grotere rol dan in Nederland.

Zelfverzekerdheid: Nederlanders worden vaak gezien als assertiever en meer zelfverzekerd. Door Belgen wordt dit niet zelden ervaren als lomp of arrogant. Verbale communicatie is belangrijk in de Nederlandse cultuur, terwijl in België meer op intuïtie en non-verbaal gecommuniceerd wordt.

Zakelijk: Nederlanders scheiden het persoonlijke en zakelijke vrij makkelijk. Zo nodig doen Nederlanders zelfs zaken met de concurrent. Dat is voor Belgen vrij ondenkbaar: er wordt veel meer waarde gehecht aan goede relaties en persoonlijk contact. 

Stereotypes en vooroordelen

Matthys moet in Nederland het meest wennen aan de snelle mening van Nederlanders. “En ook aan de Belgenmoppen. Mensen zagen mij niet als Mick, maar als Belg.” Toch is Matthys van mening dat het voor Belgen makkelijker is om in Nederland te integreren dan andersom. “In België word je niet snel opgenomen in de gemeenschap. Vriendschappen gaan vaak via via en Belgen zijn niet snel open tegenover mensen die ze niet kennen.” 

"Het meest hartgrondige beeld is dat Nederlanders gieriger zijn", zegt Matthys. "Dat is niet waar. Ze praten wel meer over geld en zijn prijsbewuster. Vlamingen ergeren zich daaraan, maar gaan niet beter om met hun geld. Nederlanders geven bovendien meer uit aan liefdadigheid."

Een ander groot verschil is volgens Matthys de manier waarop Belgen en Nederlanders met familie omgaan. "In België speelt het leven zich af rond de kerktoren, daar komt alles samen, daar draait ook nog alles om de familie. In Nederland is het meer individualistisch, mensen zoeken hun eigen sociale omgeving."

Toenadering

Ondanks de verschillen zien Matthys en Van Kampen ook toenadering tussen de buurlanden. “Vlamingen zijn zelfverzekerder geworden en kijken minder op tegen Nederland dan voorheen”, zegt Matthys. Daarnaast worden Nederlanders bescheidener: “Dat zie je nu vooral in het voetbal. Nederland doet het minder goed, en België juist steeds beter.” 

Volgens Van Kampen staan jongeren in steden meer open voor elkaar: “Belgische jongeren staan minder negatief tegenover Nederland dan de ouderen in België. Ook hebben jongeren de neiging meer te mengen met elkaar.” Matthys zegt dat veel kenmerken ook aan het schuiven zijn: “Belgische jongeren worden steeds mondiger en directer, terwijl de Nederlandse jongeren ‘braver dan ooit’ schijnen te zijn.”

Matthys denkt dat de verschillen steeds minder groot zullen worden in de toekomst. Niet alle vooroordelen houden tegenwoordig nog stand. Ondanks dat de verschillen nog groot zijn, lijkt de kloof langzaam minder diep te worden. Maar of België en Nederland ooit echt naar elkaar toegroeien? De tijd zal het leren.

Vragen? Stel ze!

Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.