De Duitse politie heeft 25 mensen aangehouden die ervan worden verdacht dat ze een gewapende coup wilde plegen. De verdachten zijn aanhangers van de Rijksburgers. Maar wie zijn dat eigenlijk? "Ze waren bereid om daarbij mensen te vermoorden."

"Ze waren erop uit om de Duitse regering omver te werpen en een eigen regering daarvoor in de plaats te brengen", zegt promovenda Veiligheidsgeschiedenis Annelotte Janse van de Universiteit Utrecht. Zij doet onderzoek naar extreemrechts geweld en terrorisme in de naoorlogse Westerse wereld. "Ze waren daarbij ook bereid om mensen te vermoorden. Daarmee wilde ze een nieuw Duitsland vormgeven, naar hun eigen politieke idealen en een autoritaire staat vestigen."

Grondwet ontkennen

In totaal werden vandaag 150 invallen gedaan. De politie heeft 52 mensen op de radar. De Rijksburgers zijn volgens Hanco Jürgens van het Duitsland Instituut een heel gemêleerde groep. "Wat hen bindt, is dat ze vinden dat de huidige democratie is opgedrongen door de geallieerden na de Tweede Wereldoorlog. Zij erkennen de grondwet dus niet en ze sluiten zich aan bij de waarden van het oude keizerrijk van voor de oorlog."

De Rijksburgers accepteren volgens Jürgens de Duitse wetten niet."Er was bijvoorbeeld een meneer die zijn nummerbord op zijn auto andersom had geplaatst omdat hij vond dat de Duitse waarden ook andersom waren. Hij wilde de verkeersregels niet erkennen. Zo waren er veel incidenten bij elkaar en bleek het een grotere groep te zijn dan gedacht."

Groeiende groep

De Rijksburgerbeweging ontstond in 1975 en heeft nu zo'n 20.000 aanhangers. Volgens Janse is de beweging gegroeid en ook zichtbaarder geworden. "De groep die vanochtend is aangehouden laat zien dat de grenzen tussen verschillende stromingen steeds poreuzer worden. Het gaat om antivaxxers, Rijksburgers en een groep mensen die bij neo-nazi-organisatie Combat-18 vandaan komen. Ze weten elkaar beter te vinden en de ideeën die deze groepen uitdragen zijn meer mainstream geworden."

Daarmee doelt Janse op de arrestatie van voormalig parlementslid Birgit Malsack-Winkemann, lid van het rechts-populistische Alternative für Deutschland (AfD). Zij zat namens die partij van 2017 tot en met 2021 in de Bondsdag. "Daarin zie je dat het zich meer naar het midden van de maatschappij verplaatst en dat trekt opnieuw mensen aan en daar moeten we wat mee."

Mislukken

Beide experts zijn erover uit dat - ondanks dat het vermoedelijk gaat om de grootste anti-terreuroperatie in de geschiedenis van de Bondsrepubliek Duitsland - dat een daadwerkelijke gewelddadige couppoging zou mislukken.

"De Duitse democratie is zo ingesteld als een, zoals ze het zelf noemen, weerbare militante democratie. Echt ingesteld op dreiging tegengaan uit extremistische hoeken. Of het nu rechts, links of religieus is", zegt Janse.

De zoveelste

"Het is niet de eerste razzia die ze hebben gepleegd om dit soort netwerken op te rollen en mensen te arresteren, maar de zoveelste. Al is het wel een hele grote. Maar dat laat wel zien dat ze er stevig bovenop zitten en deze bedreiging serieus nemen", zegt Janse.

Jürgens: "Natuurlijk is deze groep gevaarlijk en hebben ze ook gevaarlijke plannen en wapens. Maar ik denk dat de democratische cultuur in Duitsland zo sterk is. Dat wanneer ze daadwerkelijk een coupe plegen dat tachtig procent van Berlijn naar de Rijksdag komt om ervoor te zorgen dat deze mensen toch niet de macht krijgen die ze zouden willen hebben."

Het ministerie van Landbouw publiceerde onlangs het Actieplan Biodiversiteit. Eerdere doelen worden in dat plan afgezwakt, ondanks dat het slecht gaat met de biodiversiteit in Nederland. Maar ondertussen kunnen burgers wel zelf aan de slag.

Het ministerie van Landbouw, Visserij, Voedselzekerheid en Natuur (LVVN) presenteerde eind maart het nieuwe Nationaal Biodiversiteit Strategie & Actieplan Nederland. Staatssecretaris Jean Rummenie (BBB) schreef in een begeleidende brief aan de Tweede Kamer dat het doel om de ecologische voetafdruk van Nederland vóór 2050 te halveren, wordt losgelaten.

Veel soorten al verdwenen

Een zorgelijke ontwikkeling, vindt programmaleider biodiversiteit Jeanne Nel van de Wageningen University & Research (WUR). "Nederland is al een van de slechtst scorende landen van Europa als het gaat om biodiversiteit. Veel dier- en plantensoorten zijn bedreigd of al verdwenen."

"Er zijn enkele geïsoleerde succesverhalen, waarbij de hoeveelheid en diversiteit van planten en dieren weer toeneemt", vervolgt de onderzoeker. "Maar over de hele breedte blijven we de natuur aantasten, het water vervuilen, de bodemgezondheid schaden en dus de biodiversiteit verminderen."

'Biodiversiteit is een levensvoorwaarde'

De grootste boosdoeners zijn intensieve landbouw en verstedelijking, waardoor natuurlijke leefgebieden verdwijnen. "Biodiversiteit is geen luxe", zegt Nel. "Het is een levensvoorwaarde."

"Omdat we er als mensen letterlijk afhankelijk van zijn. Voor schoon drinkwater en een vruchtbare bodem, maar ook voor de bestuiving van gewassen en zelfs voor ons mentale welzijn."

'Ook voor boeren belangrijk'

GroenLinks-PvdA-Tweede Kamerlid Laura Bromet noemt het nieuwe biodiversiteitsplan van het ministerie 'een gemiste kans'. "We waren goed bezig in Nederland om de natuur weer een beetje op weg te helpen", zegt ze.

"Maar nu is er een kabinet met twee bewindspersonen op het ministerie van LVVN, die er alleen maar voor de kortetermijnbelangen van de landbouw zitten", vindt het Kamerlid. "De natuur lijkt hen heel vaak in de weg te zitten. Biodiversiteit is maar een lastpak voor dit kabinet. Terwijl ik denk dat het juist voor de boeren ontzettend belangrijk is."

Curve ombuigen

Biodiversiteitsexpert Nel beaamt dat een sturende rol van de overheid essentieel is. "Er moet echt opgeschaald worden. We moeten de curve van de afnemende biodiversiteit ombuigen."

Buiten de overheid om kunnen burgers zelf ook actie ondernemen, benadrukt Paulien van der Geest. Zij is expert duurzaam tuinieren bij voorlichtingsorganisatie Milieu Centraal. "Mensen kunnen de natuur op allerlei manieren een handje helpen."

Dertien Hoge Veluwes

Volgens haar is er veel winst te behalen in particuliere tuinen. "70 procent van de Nederlandse huishoudens heeft een tuin, met een gemiddelde grootte van zo'n 130 vierkante meter. Bij elkaar opgeteld is dat een oppervlakte die gelijkstaat aan dertien keer het Nationaal Park De Hoge Veluwe."

"Stel dat al die tuinbezitters tien vierkante meter extra vergroenen," berekent Van der Geest, "bijvoorbeeld door bloemen te planten waar nu nog tegels liggen. Dan creëren ze samen direct een nieuw natuurgebied ter grootte van De Hoge Veluwe. Dat is meer dan symboliek, dat is echte winst voor insecten, vogels, planten en bodemleven."

Driekwart wil insecten graag helpen

Milieu Centraal zet zich samen met natuurorganisaties en tuinbrancheverenigingen in voor meer biodiversiteit, onder meer tijdens de zogeheten Maand van de Groene Tuin. De hele maand april werden er workshops en activiteiten georganiseerd rondom het vergroenen van tuin en terras.

"We hebben onderzoek gedaan waaruit blijkt dat driekwart van de respondenten heel graag bijen en vlinders en andere insecten wil helpen met een goede omgeving", vertelt Van der Geest. "Maar vaak weten tuin-, terras- en balkonbezitters niet zo goed hoe dat moet."

Inheemse plantensoorten

Het begint met simpele keuzes, volgens de expert. "Zet een regenton neer. Laat een hoekje rommelig voor egels en bijen. Maar vooral: verruil die hortensia of die vlinderstruik voor een inheemse plantensoort, zoals een Gelderse roos of een wilde liguster. Dit soort inheemse planten zijn erg belangrijk, want daar komen bedreigde inheemse insectensoorten op af."

Juist die insecten hebben hulp nodig: in de afgelopen 25 jaar is zo'n 75 procent van alle vliegende insecten in Nederland uitgestorven. "Dat is best schokkend, want niet alleen vogels en andere dieren hebben deze vliegende insecten nodig. Ook wij hebben ze hard nodig voor onze voedselgewassen", waarschuwt Van der Geest.

Plantjes zonder pesticiden

De expert heeft nog een belangrijke tip: "Let op dat je een biologische plant koopt. Dat maakt heel veel uit. Voor biologische planten zijn namelijk geen bestrijdingsmiddelen gebruikt die giftig zijn voor bijen. Als een bij afkomt op een mooie en aantrekkelijke plant die wel gekweekt is met gif, dan gaat ze daarvan eten en sterft ze vervolgens misschien alsnog. Dat is het tegenovergestelde van wat je wil bereiken."

"Burgers kunnen zeker een bijdrage leveren", vindt ook onderzoeker Jeanne Nel. "Maar het is de verantwoordelijkheid van de overheid om het makkelijker te maken voor mensen om dat daadwerkelijk te doen, om de natuur terug in ons leven te brengen."

President Trump verkoopt sinds kort petjes, bekers en shirts bedrukt met 'Trump 2028'. Velen denken dat hij hiermee hint naar de volgende presidentsverkiezingen. Hij zou zijn zinnen hebben gezet op een derde termijn. Iets wat niet mag volgens de grondwet.