radio LIVE tv LIVE
meer NPO start

Discussie over grootschalige opslag van CO2 onder de Noordzee, morgen beslist de rechter of het door mag gaan

Discussie over grootschalige opslag van CO2 onder de Noordzee, morgen beslist de rechter of het door mag gaan
Het Botlek-gebied in de haven van Rotterdam
Bron: ANP

Het zou een van de belangrijkste klimaatprojecten van ons land moeten worden, maar gaat het door? Woensdag bepaalt de Raad van State over de doorgang van het zogeheten Porthos-project, een grootschalige opslag van CO2 onder de Noordzee.

Koolstofdioxide (CO2) afkomstig uit de industrie in het Rotterdamse havengebied opslaan in lege gasvelden onder de Noordzee: dat is het doel van het Porthos-project. Maar bij de bouw ervan zijn schepen en machines nodig, en die stoten stikstof uit. Milieugroep Mobilisation for the Environment (MOB) van Johan Vollenbroek tekende bezwaar aan, omdat de stikstof zou neerslaan in kwetsbare natuurgebieden.

'Cruciaal voor klimaatdoelen'

Jaarlijks zou het Porthos-project 2,5 megaton CO2 moeten opslaan. Dat is 1,5 procent van de totale CO2-uitstoot in Nederland.

In een eerdere zitting gaf de landsadvocaat aan dat ondergrondse CO2-opslag, ook wel Carbon Capture and Storage (CCS) genoemd, 'cruciaal is voor het halen van de klimaatdoelen'. "Feit is dat de doelstellingen niet kunnen worden gehaald zonder de onmisbare bijdrage van CCS."

'Speculatieve techniek'

MOB-voorzitter Vollenbroek maakt zich zorgen over de stikstofuitstoot die vrijkomt bij de bouw van het project, maar hij is ook sceptisch over het opslaan van CO2. "Er zijn betere alternatieven om de uitstoot van CO2 terug te brengen, zoals het halveren van de veestapel of het sluiten van Tata Steel", somt hij op.

Volgens hem is CO2-opslag een speculatieve techniek: "Er zijn nog niet eerder soortgelijke projecten op de Noordzee geweest. Waarom zouden we onze pijlen richten op een techniek met veel risico's als er betere alternatieven zijn?"

Bekijk ook

'Alle technieken gebruiken'

Porthos-woordvoerder Sjaak Poppe is het niet eens met Vollenbroek. "In Noorwegen wordt al 30 jaar CO2 opgeslagen onder de zeebodem. Het is een techniek die al bestaat. De geologische ondergrond is overal anders, maar we weten ontzettend veel van dit veld onder de Noordzee. We hebben er jaren gas gewonnen."

Ook Energie-deskundige Remco de Boer heeft vertrouwen in CO2-opslag. "We moeten alle technieken gebruiken die we tot onze beschikking hebben. Het is lastig als mensen zich richten op een alternatief dat er nog zal komen, maar zich keren tegen de al beschikbare technieken."

2 miljard aan subsidie

Om het Porthos-project, waarbij olie- en gasbedrijven Shell, ExxonMobil, Air Liquide en Air Products betrokken zijn, te realiseren, is 2 miljard euro subsidie verstrekt door de Nederlandse overheid.

"Deze 2 miljard is een garantiestelling voor het geval dat de prijzen voor emissierechten lager uitkomen dan de prijs voor CO2-opslag", legt woordvoerder Poppe uit. Het is volgens hem als het ware een compensatie voor de betrokken bedrijven als uitstoten goedkoper blijkt dan CO2 opslaan.

Opdraaien voor energietransitie

Volgens Vollenbroek moet de 'gewone man' op deze manier opdraaien voor de energietransitie. "Het is een fantastische deal voor Shell en Exxon om van hun afval af te komen", vindt hij.

"De Staat is uiteindelijk verantwoordelijk voor de aanleg van de pijp, de bouw van de compressor en de opslag. Als er iets misgaat komen de kosten bij de Staat en dus bij de belastingbetaler terecht", vervolgt de MOB-voorzitter.

'Verlenging fossiel tijdperk'

Volgens hem is het Porthos-project dan ook een verlenging van het fossiele tijdperk: "Door CO2 op te slaan onder de grond kunnen raffinaderijen zeggen: 'We hoeven geen haast te maken met die transitie naar CO2-vrij, want we slaan het op.' Op deze manier wordt de overgang naar een duurzame samenleving dus vertraagd."

Poppe ziet het afvangen en opslaan van CO2 als een tussenoplossing: "We hebben tijd nodig om van een fossiele industrie over te gaan naar volledig groene energie. Je kunt dan kiezen om in de tussentijd alle CO2 de lucht in te laten gaan of om de CO2 op te vangen en onder de Noordzee op te slaan."

Bekijk ook

'Streep door klimaatdoelen'

De discussie over het Porthos-project lijkt dus een stuk verder te gaan dan de stikstofuitstoot die vrijkomt bij de bouw van Porthos. Toch bepaalt de Raad van State woensdag specifiek op dit punt hoe het verder gaat met het project. "Voor het realiseren van de klimaatdoelstellingen zijn projecten als deze absoluut noodzakelijk", zegt Poppe. "We gaan het anders simpelweg niet halen."

Ook volgens energiedeskundige De Boer zou het stopzetten van het Porthos-project een flinke streep door de Nederlandse klimaatdoelen zijn. "Het wordt een stuk lastiger om deze doelen te halen zonder het Porthos-project. Maar je kunt niet zeggen dat de doelen onhaalbaar worden. Je weet nooit wat er nog voor alternatieven komen."

'Niet op kosten van belastingbetaler'

Vollenbroek vindt het niet vreemd dat juist een milieuorganisatie procedeert tegen een project dat 2,5 megaton aan CO2 uit de lucht zou houden. "Als het een project zou zijn dat zeker zou werken en Shell en Exxon zouden het zelf betalen, dan zou dat misschien raar zijn. Maar er zijn nu onzekerheden en de risico's liggen bij de burger. Laat Shell zijn eigen rommel opruimen."

Toch ziet hij een manier waarop het project wél door kan gaan: "Als Shell en Exxon dit zelf financieren en voor hun eigen risico openstaan. En als ze het dan ook nog netter aanleggen, zodat er minder stikstof vrijkomt, dan is het wat mij betreft prima."

Volgens de één is het Porthos-project een belangrijke oplossing binnen de energietransitie, volgens de ander niet. Bekijk hier de reportage.

Vragen? Stel ze!

Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.

Sociaal contact en mentale uitdaging: in Kerkrade proberen ze dementie te voorkomen met de 'ontmoetingbus'

Sociaal contact en mentale uitdaging: in Kerkrade proberen ze dementie te voorkomen met de 'ontmoetingbus'
Remco van Vliet van Leger des Heils en wethouder Jo Paas van Kerkrade
Bron: EenVandaag

Voor dementie is geen medicijn, maar door je levensstijl aan te passen kan je je hersenen wel actief houden. Een onderdeel daarvan? Sociaal contact. Daarom rijdt in het Limburgs Kerkrade de 'ontmoetingsbus'.

De bus, waar mensen bij elkaar komen om contact te houden, sluit goed aan bij een campagne van Alzheimer Centrum Limburg die gisteren van start ging. Deze campagne, genaamd 'We zijn zelf het
medicijn', moet mensen
bewust maken van de invloed van een gezonde leefstijl op de hersengezondheid.

Gezonde levensstijl

Het initiatief voor de bus
werd opgestart vanuit een vitaliteitsproject van gemeente
Kerkrade, in samenwerking met inwoners en maatschappelijke
partners zoals het Leger des Heils. Remko van Vliet van Leger des Heils vertelt: "Een medicijn is er niet tegen dementie. Wat je wel kunt doen, dat is een gezonde levensstijl nastreven: voldoende bewegen, goede voeding, mentale uitdaging en voldoende interactie."

Dat laatste is waar de 'ontmoetingsbus', omgebouwde SRV-wagen, in het spel komt. Die staat de hele week op zes verschillende locaties in Kerkrade. Mensen komen er bij elkaar onder het genot van een kop koffie en - op z'n Limburgs - een stuk vlaai. "De bedoeling is dat mensen achter de voordeur uitkomen, participeren, meedoen in de maatschappij en het gezellig hebben", vertelt Van Vliet.

'Ze vinden iets hier'

Een vaste ontmoetingsplek - zoals de bus - kan helpen, vertelt hij. Op die manier kunnen ook ouderen die minder mensen om zich heen hebben contact houden met anderen.

"Als ze hier 2 uur zijn, zeggen ze misschien zes zinnen, maar ze komen iedere week terug." Waarom precies, daar kan hij de vinger nog niet op leggen. "Maar ik denk dat ze iets vinden hier, dat ze erbij mogen horen."

info

Dementie in Nederland

In Nederland waren in 2019 114.000 gevallen van dementie bekend bij de huisarts, deze mensen hebben dus een diagnose. Op basis van bevolkingsonderzoek hadden er naar schatting 290.000 mensen dementie in 2021.

In de gemeente Kerkrade leefden in 2023 naar schatting 1.000 mensen met dementie. Naar verwachting zal dat in 2050 stijgen met 60 procent, volgens gemeente Kerkrade.

Hoogste ziektekosten

Ook wethouder van Integraal Ouderenbeleid in Kerkrade Jo Paas kent deze cijfers. "Alleen al de kosten van dementie van 2020: 10,6 miljard. De hoogste ziektekosten van alle ziektes van Nederland. En in 2040 komen we 50.000 bedden tekort voor mensen die in een verzorgingstehuis opgenomen moeten worden als gevolg van dementie", somt hij op.

"We hebben geen bedden, het kost veel te veel geld en er is geen medicijn." Dus, is de wethouder van mening, moeten we zelf zorgen dat we fysiek en mentaal in beweging blijven. "We zijn zelf het medicijn", herhaalt hij de naam van de campagne.

Bekijk ook

Extra functie

Naast dat de bus zorgt voor sociaal contact, heeft die ook nog een andere functie. Van Vliet: "Wij ontmoeten allerlei soorten mensen uit de samenleving en als wij merken dat mensen extra zorg nodig hebben, dan weten we ook bij wie we terecht kunnen in de gemeente Kerkrade."

Hij gaat verder: "Dus ja, de bus heeft als eerste functie: komen, zijn en ontmoeten. Maar als we zien en proeven dat er meer nodig is, dan weten we naar wie we ze kunnen doorverwijzen. En daar zijn we heel blij mee." Ook wethouder Paas voelt dit: "We hebben zicht op wat er gebeurt en je krijgt dan ook een gevoel dat je weet: hoe zit het nou in onze maatschappij?"

Meer zicht

Ook wethouder Paas voelt dit: "We hebben zicht op wat er gebeurt en je krijgt dan ook een gevoel dat je weet: hoe zit het nou in onze maatschappij?" Hij is dan ook groot voorstander van de campagne en initiatieven zoals de ontmoetingsbus. "Het moet indalen bij mensen dat ze aan het voorkomen of vertragen van het proces van dementie zelf iets kunnen doen." Zelf is hij 71 en probeert zichzelf mentaal uit te blijven dagen, sluit hij af.

De aftrap van de campagne 'We zijn zelf het medicijn' wordt de komende tijd uitgerold over heel Zuid-Limburg.

Bekijk ook

Vragen? Stel ze!

Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.

Eerst Cito, nu de doorstroomtoets: waarom er steeds kritiek is vanuit scholen op de eindtoets

Vier basisscholen die eerder hadden aangekondigd om de verplichte doorstroomtoets niet af te nemen, moeten dat van de staatssecretaris nu alsnog doen. Anders volgen er financiële sancties. De scholen uiten kritiek dat de toets te weinig meet.

Vragen? Stel ze!

Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.

Ook interessant