Bedrijven willen hun elektriciteitsverbruik op piekmomenten nauwelijks verminderen. Dat merken netbeheerders die afspraken proberen te maken met grote gebruikers.

Door die afspraken zou er meer ruimte moeten komen voor nieuwe aansluitingen. Het probleem is heel nijpend, zegt directeur netwerkcapaciteit van stroomnetbeheerder Enexis Han Slootweg. "De 1000den partijen op de wachtlijst staan te springen om capaciteit."

Hoe zit het?

Het is druk op het Nederlandse elektriciteitsnetwerk. Zo druk dat nieuwe bedrijven soms lang moeten wachten op aansluiting en dat al aangesloten bedrijven soms terug moeten in stroomverbruik. De netbeheerders willen graag dat bedrijven veel flexibeler gaan produceren. Maar uit een inventarisatie van het Financieel Dagblad blijkt dat nog geen 10 bedrijven bereid zijn om mee te doen.

"De animo valt inderdaad vooralsnog tegen. Dat vinden wij heel jammer", zegt Slootweg "In onze beleving proberen wij er ook wel alles aan te doen om bedrijven wel warm te maken voor dit soort oplossingen. We moeten constateren dat we nog niet zo ver zijn als we zouden willen. Dus wij zetten de schouders eronder."

'Vraag stijgt snel'

De uiteindelijke oplossing is het bestaande netwerk uitbreiden. "Maar dat is een zaak van de lange adem", benadrukt Slootweg.

"Wij doen onze stinkende best en wij bouwen meer net bij dan we ooit hebben gedaan. Alleen je ziet dat de vraag ook heel snel stijgt naar netcapaciteit. En dat kunnen we op dit moment inderdaad niet bijhouden."

'Je zit vast'

Op een bedrijventerrein in Emmeloord merken ondernemers de problemen van het volle netwerk dagelijks. "We kunnen bijvoorbeeld geen plannen maken voor de toekomst, je zit vast", zegt staalproducent Auke Sjoerd Tolsma.

Daarbij moest het bedrijf vorig jaar van het gas af. "We hebben in deze oude hal goede afzuiginstallaties gekocht, waardoor het voor mensen beter werd om te werken en we veel gas bespaarden. Maar die verbruiken stroom en de netbeheerder zegt 'die machines moeten weer uit'."

Oplossing onderling

Met andere ondernemers op hetzelfde terrein werd een plan bedacht waardoor machines konden blijven draaien. "Het was een initiatief van een busbedrijf dat over ging op elektrische bussen, maar die niet kon opladen", vertelt Tolsma. "We kijken nu met elkaar wie er ruimte over heeft op hun netwerk en hoe we het kunnen verdelen."

Wie het nodigt heeft kan het krijgen, wie het niet nodig heeft kan het geven. De flexibiliteit aanbieden voor het netwerk staat nog niet op de planning. "Er is best te overleggen met bedrijven, maar ik moet wel mijn mensen aan het werk houden. Ik kan niet doorbetalen als de machines stilstaan."

Maakt de wachtlijst niet korter

Zulke coöperaties ziet Slootweg bij het netbeheer wel vaker. "Dat is een fantastisch voorbeeld van hoe bedrijven elkaar kunnen helpen. Zij hoeven daardoor niet op een wachtlijst te komen."

"Maar wij zijn als netbeheerder op zoek naar partijen die aan ons flexibiliteit beschikbaar kunnen stellen. Want daar kunnen wij dan weer andere klanten mee helpen. Kijk, niet iedereen heeft de mazzel dat hij op zo'n bedrijventerrein zit waar men elkaar ook goed kent en samen de schouders eronder zet. Dus wij zeggen als er flexibiliteit is, help ook de netbeheerder want die kan dan andere klanten helpen."

Licht blijft branden

Mochten de netbeheerder en de bedrijven er niet uitkomen, betekent dat niet dat mensen thuis er iets van gaan merken. "Het uitgangspunt is dat wij huishoudens zoveel mogelijk kunnen bedienen en kunnen voorzien in de elektriciteitsvraag die zij hebben", zegt Slootweg.

"Dus dat de elektrische auto kan worden opgeladen en het licht blijft branden. Maar de prijs die we daarvoor betalen is natuurlijk wel dat het probleem voor bedrijven des te nijpender wordt."

NSC en ChristenUnie pleiten voor een zogenaamde rode knop om jongeren digitaal beter te beschermen. Waarmee met één druk op de knop, al jouw online gegevens in één keer worden verwijderd. De vraag is of dat gaat werken.

Jongeren moeten beter beschermd worden op het internet. Dat is de boodschap die Don Ceder van de ChristenUnie en Jesse Six Dijkstra van NSC aan de Tweede Kamer duidelijk willen maken. "Voordat je achttien bent, zijn er verschillende online profielen van je gemaakt."

Cookies slaan alles op

"Onze persoonlijke gegevens worden opgeslagen door cookies', zegt Lotje Beek, beleidsadviseur bij Bits of Freedom. "Cookies zijn een soort bestandjes die op een website zitten, en vervolgens vanaf de website terug gaan naar je computer'', legt ze uit. "Hierdoor houden ze bij wat jij online doet, op welke dingen je klikt, en voor hoelang."

"Deze informatie wordt vervolgens opgeslagen door bedrijven zoals Meta en Google. Op basis hiervan schetsen ze jouw persoonlijk profiel", vervolgt Beek. "Ze weten hierdoor precies welke boodschap ze aan jou kunnen meegeven, bijvoorbeeld om iets te kopen op het internet. Hierdoor verlies je de autonomie."

Persoonlijke online profiel

"Middels een online profiel kunnen bedrijven jou opdelen in bepaalde categorieën", vertelt cyberexpert Dave Maasland. "Bijvoorbeeld op interessegebied, leeftijdscategorie en of je man of vrouw bent. Dat kan heel gedetailleerd gaan."

"Maar dat gebeurt niet alleen via cookies", maakt hij duidelijk. "Ook je mobiele apparaat slaat informatie op. Het belangrijkst is dat mensen beseffen dat als je digitale voetsporen achterlaat, je snel persoonlijke informatie vrijgeeft."

Kansongelijkheid voor jongeren

Volgens NSC en ChristenUnie kunnen digitale profielen negatieve gevolgen hebben en leiden tot kansenongelijkheid. Ook beleidsadviseur Beek kan zich hierin vinden. "Vacatures voor mannelijke beroepen worden voor 90 procent vaker aan mannen laten zien, blijkt uit onderzoek van het College van de Rechten voor de Mens. Vrouwen zien weer vaker vacatures voor kappersopleidingen, waardoor zij vacatures als monteurs bijvoorbeeld missen. Dit levert minder kansen op en verdeelt de samenleving."

Ook cybersecurity-expert Maasland ziet problemen. "Als eenmaal iets op het internet staat, zal deze informatie niet snel verdwijnen. Bijvoorbeeld fanatieke berichten over je voetbalclub, of een boze reactie naar een leraar, die kunnen later altijd weer opduiken. Tijdens een ruzie of een sollicitatie bijvoorbeeld," legt hij uit.

'Niet hoe het internet werkt'

Precies hier zit volgens Maasland ook de crux. "De informatie op het internet staat altijd ergens opgeslagen, zelfs met een mooie rode knop. Hoe graag we ook een makkelijke oplossing willen, dit is niet hoe het internet werkt."

Desondanks vinden beide experts het goed dat NSC en ChristenUnie dit onderwerp onder de aandacht brengen. "Jongeren moeten beter beschermd worden op het internet, maar we moeten in deze fase vooral kijken naar de voorkant," vervolgt Maasland. "Kinderen moeten weten dat het belangrijk is om na te denken wát je plaatst op het internet. De oplossing zit in meer educatie en mediabewustzijn. Niet bij een magische knop."