Deze knelpunten moeten volgens kiezers Christine (CU) en Lex (D66) worden opgelost voordat de partijen kunnen samenwerken

De verkiezingen zijn al bijna 100 dagen geleden maar er zit nog weinig schot in de formatie. Een herhaling van het vorige kabinet, met VVD, D66, CDA en ChristenUnie, lijkt dichterbij te komen. D66 en ChristenUnie-kiezers zien mogelijkheden en obstakels.

Kiezers van de ChristenUnie en D66 hebben als het erop aankomt de minste bezwaren om met elkaar te regeren. Dit blijkt uit onderzoek van EenVandaag onder kiezers uit het Opiniepanel. Ook Christine Methorst-Diepeveen (ChristenUnie) en Lex de Savornin Lohman (D66) zien mogelijkheden voor een samenwerking, al moeten er dan wel eerst een aantal knelpunten worden opgelost.

Blokkades

"Het zal in ieder geval verkend moeten worden", zegt kiezer Lex de Savornin Lohman over een eventuele samenwerking met ook de ChristenUnie. "Er liggen blokkades, maar ik denk dat er wel een manier is om dat uit de weg te ruimen. Maar het grote probleem zit 'm dan op het punt van medisch-ethische kwesties", legt hij uit.

Hij doelt daarmee op de verschillende standpunten die de partijen hebben op het gebied van bijvoorbeeld gebruik van embryo's en vroege screening bij zwangerschappen.

Open discussie in de Kamer

De ChristenUnie wil een 'abortusvrije samenleving' en de partij is tegen verruiming van de voorwaarden voor euthanasie, terwijl D66 juist áf wil van de verplichte wachttijd voor een abortus en voor een 'vrijwillig levenseinde' is.

Lex begrijpt dat de ChristenUnie grote moeite heeft met dit soort principiële kwesties. "Aan de andere kant: D66 en de VVD hebben de verkiezingen gewonnen. Dat zijn partijen met andere opvattingen daarover. Of laat ik het zo zeggen: die daar een open discussie over willen hebben in de Tweede Kamer."

'Voor het leven'

Christine heeft de afgelopen verkiezingen op de ChristenUnie gestemd en denkt dat er wel samen te werken valt met D66, onder bepaalde voorwaarden. "Ik ben een realist. D66 heeft gewonnen, dus daar kun je gewoon niet omheen", zegt ze.

"Maar ik ben niet blij met al hun standpunten, zoals die over levenseinde en abortus", zegt Christine. "Dat zijn dingen waar ik als christen niet achter kan staan. Ik ben voor het leven."

Bang dat meer mensen kiezen voor euthanasie

"Het gaat om een stukje maatschappelijke verantwoordelijkheid. Als je weet dat iemand alleen zit, is het een kleine moeite om even te vragen hoe het gaat of een kopje thee te gaan drinken", vindt Christine. "Het is te kort door de bocht om te zeggen: geef maar een pilletje."

Ze is bang dat ouderen daar anders sneller voor zouden kiezen, 'omdat ze bang zijn anderen tot last te zijn'. "Het is juist belangrijk dat we inzetten op palliatieve zorg en korte wachtlijsten." Ze denkt niet dat die punten bij een coalitie met D66 verloren zouden gaan, 'want dat gaat Gert-Jan Segers echt niet doen'. "Als je de regering steunt moeten ze daar ook iets voor teruggeven."

Groene punten

Los van de medisch-ethische kwesties ziet Lex zeker mogelijkheden om samen te werken met de ChristenUnie. "Ik kan goed met deze combinatie leven omdat ze ook veel groene punten hebben. De ChristenUnie is redelijk groen."

Ook Christine denkt dat de twee partijen elkaar los van de medisch ethische kwesties zeker kunnen vinden: "Ze komen wel uit dat regeringsbeleid, zeker voor het milieu." Dat onderwerp is volgens haar voor beide partijen belangrijk: "Als we niet voor de aarde zorgen hebben we een probleem, dat hebben we nu al."

Was te verwachten

De twee partijen zouden er dus wel samen uit moeten komen, maar waarom duurt de formatie dan zo lang? "Je wist van tevoren al dat de formatie met deze verkiezingsuitslag lastig zou worden. Ik had niet verwacht dat ze er snel uit zouden zijn", zegt Christine.

"Er is ook zo veel gebeurd met die papieren van Ollongren en al die lange vergaderingen. Soms zou ik zelf bijna in de Tweede Kamer willen zitten, maar dat is denk ik gewoon te frustrerend voor mij."

'Over schaduw heen springen'

Lex snapt dat sommige mensen vinden dat de formatie te langzaam gaat, 'maar het werkt nou eenmaal zo, wat moet je anders?' Hij vindt vooral dat de partijen snel achter de combinatie van VVD, D66, CDA en ChristenUnie aan moeten gaan.

"Ze moeten niet eerst dat programma gaan schrijven, want dan kom je in dezelfde ellende terecht. Het is helder welke kant we op moeten gaan en als we dat nu doen hebben we nog een volwaardig kabinet voor de volgende begroting", zegt Lex. "De politici moeten even over hun schaduw heen springen, die is helemaal niet zo groot."