Zelf je ogen druppelen en een slimme medicijndispenser. Het zijn een paar van de hulpmiddelen die het gebrek aan verpleegkundigen moeten compenseren. "Cliënten moeten echt toekomstbestendiger worden."

"De toekomst van de zorg wordt hoe dan ook pittig", stelt wijkverpleegkundige Dagmar Loman. "Ik hoor van huisartsen dat ze bang zijn dat we over 5 jaar volledig zijn dichtgeslibd. Dat ze hun patiënten dan niet meer kunnen doorverwijzen naar de thuiszorg of een instelling."

Niet meer 7 keer per week douchen

Dagmar is zich steeds meer bewust geworden van het feit dat haar cliënten zo zelfredzaam mogelijk moeten zijn. En dat is hard nodig want binnen 10 jaar gaat 30 procent van de wijkverpleegkundigen met pensioen. Terwijl het aantal zorgbehoevende ouderen flink zal toenemen.

Dagmar: "In het verleden was het van: u wilt zeven keer per week douchen? Dan komen wij u zeven keer per week douchen. Nu wordt er meer gekeken naar wat medisch noodzakelijk is, en wat hulpmiddelen en mantelzorg kunnen doen. Pas daarna kijken we wat de thuiszorg kan betekenen."

Visje op de markt

Daarnaast zijn er vele andere slimme hulpmiddelen en technologieën die kunnen helpen bij zelfredzaamheid. Zo is er bijvoorbeeld een slimme medicijndispenser, die op de juiste tijd een pil afgeeft. Wanneer deze niet wordt gepakt, gaat er een seintje naar de wijkverpleging.

Een ander voorbeeld is zelf je ogen druppelen, vertelt Dagmar. "Het is fijn dat je dan niet hoeft te wachten op een verpleegkundige, terwijl je liever even visje op de markt gaat halen. Sommige mensen kunnen het zelf leren, maar er bestaat ook een speciale druppelbril."

Hulp van een ondersteuner

Een cliënt van Dagmar, meneer Fransen, is 86 en woont nog op zichzelf. Hij krijgt daarbij hulp van zijn dochter Trudy, maar die kan niet altijd bij hem zijn. Daarom krijgt ze hulp bij de verzorging van een zogenaamde ondersteuner.

Die voert geen medische handelingen uit, maar kookt en praat met meneer Fransen. Op deze manier heeft Trudy wat meer lucht, is meneer Fransen blij en hoeft de wijkverpleegkundige minder vaak langs te komen. En zo wordt de zorg ontlast en kan meneer Fransen langer op zichzelf blijven wonen.

Niet altijd een medisch antwoord

Dagmar werkt voor Thebe, een organisatie voor wijkverpleging en wonen met zorg. Thebe maakt zich samen met zorgverzekeraar VGZ sterk om de druk op de zorg te verminderen.

"We ontkomen er niet aan om wat aan de instroom te doen", zegt bestuursvoorzitter Marjo Vissers van VGZ. "Niet iedere vraag moet een medisch antwoord krijgen."

Niet meer afhankelijk

Volgens Vissers kijken we nog veel teveel naar wat er kán qua zorg. "Ik denk dat we te weinig kijken naar wat mensen zelf kunnen en willen." Als voorbeeld wijst ze op het vooraf trainen van mensen die een stoma krijgen.

"Die leren we voor hun operatie hoe ze stomazakjes kunnen vervangen. Zo worden zij na hun operatie niet afhankelijk van de thuiszorg zodat we de wijkverpleegkundige elders kunnen inzetten'.

Toekomstbestendig

Een andere manier om de zorgvraag te ontlasten is het vooraf voeren van een zogeheten verpleegkundig adviesgesprek. Daarin wordt niet alleen de hulpvraag besproken, maar ook wat mensen zelf kunnen en wat hun netwerk kan betekenen zoals familie, vrienden en buren.

"Cliënten moeten echt toekomstbestendiger worden", zegt Dagmar. "Je kunt niet meer achterover leunen en denken: er wordt wel voor mij gezorgd." Volgens de VGZ is door zulke gesprekken de zorgvraag is teruggegaan naar gemiddeld 1,3 uur minder per cliënt per week.

Personeelsprobleem oplossen

Toch is het nog maar de vraag of meer zelfredzaamheid van cliënten en meer technische hulpmiddelen echt gaan helpen om de toenemende druk op de zorg te doen afnemen.

Dagmar zit dagelijks nog lang achter de computer voor administratie. Dat zou anders moeten, zegt de beroepsorganisatie voor zorgpersoneel V&VN.

Tienduizend formuliertjes

De organisatie pleit ervoor dat de verpleegkundigen meer salaris en meer invloed op het werk krijgen. Ook ziet ze graag de grote hoeveelheid regels in de zorg kleiner worden.

"Op het moment dat ik tienduizend formuliertjes in moet vullen waardoor ik niet dat goede gesprek kan aangaan met de cliënt, dan gaat er iets mis. Dan ga je je passie voor je werk verliezen en dan gaan verpleegkundigen ook afdruipen", zegt Caroline Smeets van de V&VN.