tv LIVE
meer NPO start

Deze 5 zwarte vrouwen maakten het verschil tijdens de Amerikaanse presidentsverkiezingen

Deze 5 zwarte vrouwen maakten het verschil tijdens de Amerikaanse presidentsverkiezingen
Zwarte vrouwen vechten al decennialang voor om zoveel mogelijk mensen naar de stembus te krijgen
Bron: EenVandaag

"Jullie hebben me altijd gesteund en ik zal jullie altijd steunen." Het was een bijzondere ode aan zwarte Amerikanen in de overwinningsspeech van Joe Biden. En dat is niet zonder reden. Biden heeft zijn zege vooral aan hen te danken.

Van die kiezersgroep stemde naar schatting 90 procent voor de Democratische kandidaat. De enorme opkomst van zwarte kiezers maakte in cruciale staten als Pennsylvania en Georgia het verschil tussen winst of verlies voor de Democraten. Het is een bijzondere prestatie, maar niet een die zomaar uit de lucht is komen vallen. Het valt samen met een beweging van zwarte vrouwen die er al decennialang voor vechten om zoveel mogelijk mensen naar de stembus te krijgen. Deze vijf vrouwen maakten het verschil tijdens de verkiezingen van 2020.

1. Stacey Abrams

Stacey Abrams
Bron: ANP
Stacey Abrams wist voor de afgelopen presidentsverkiezingen 800.000 nieuwe kiezers te registreren

Als iemand het gezicht is geworden van het gevecht voor de stem van zwart Amerika dan is het Stacey Abrams. Toen de Democraat 2 jaar geleden een gooi deed naar het gouverneurschap in Georgia, trok ze voor het eerst landelijk de aandacht. Georgia staat bekend als Republikeins rood en conservatief.

Een lastige uitgangspositie voor de kandidatuur van Abrams, maar tegen alle verwachtingen in werd het een ontzettend spannende race. Abrams verloor uiteindelijk met een verschil van slechts 55.000 stemmen. Haar tegenstander destijds, de Republikein Brian Kemp, werd ervan beschuldigd zwarte kiezers het zo moeilijk mogelijk te hebben gemaakt om te stemmen. Na haar verlies besloot Abrams te strijden tegen kiezersonderdrukking. Ze zette zich speciaal in voor de kiesregistratie van zwarte Amerikanen en Latino's. Je mag in de VS namelijk alleen stemmen, als je bent opgenomen in het kiesregister.

Uiteindelijk wist ze met haar organisatie Fair Flight voor de afgelopen presidentsverkiezingen 800.000 nieuwe kiezers te registreren en daarmee veel extra stemmen voor Biden. Hij wist uiteindelijk de meeste stemmen te bemachtigen in de staat Georgia, maar omdat het verschil erg klein is, volgt er een handmatige hertelling van alle stemmen. De kans dat dit de uitslag nog verandert, lijkt nihil. Voor het eerst sinds 1992 kleurt Georgia weer Democratisch blauw.

2. Cori Bush

Cori Bush
Bron: ANP
Cori Bush is de eerste zwarte vrouw die de staat Missouri zal vertegenwoordigen in het congres

Cori Bush gaat de geschiedenisboeken in als de eerste zwarte vrouw die de staat Missouri zal vertegenwoordigen in het congres. Voor velen binnen de zwarte gemeenschap is Bush een ware heldin. De alleenstaande moeder en verpleegster raakte vooral bekend door haar inzet voor de Black Lives Matter-beweging. In de zomer van 2014 sloot ze zich in Ferguson aan bij de straatprotesten, die ontstonden na de dood van Michael Brown, een zwarte tiener die door politiekogels om het leven kwam. Bush verzorgde de mededemonstranten die gewond raakten tijdens de protesten en was vanaf dat moment nauw verbonden met Black Lives Matter.

Bush besloot dat ze ook politiek een verschil wilde maken en deed een gooi naar een zetel in het congres. Tegen alle verwachtingen in versloeg ze haar republikeinse tegenstander Anthony Rogers en maakte zo een abrupt einde aan de lange Republikeinse overmacht in Missouri.

In haar overwinningsspeech zei ze er zelf over: "Het is geweldig en tegelijkertijd treurig. Want het is 2020 en ik ben nog steeds de eerste vrouw in dit district. En de eerste zwarte congresvrouw ooit voor deze staat. Maar dit moment pakt niemand me meer af."

3. Brittany Smalls

Stemrechtactiviste Brittany Smalls reisde het afgelopen jaar haar staat af, om zwarte kiezers te enthousiasmeren om naar de stembus te gaan
Bron: Eigen foto
Stemrechtactiviste Brittany Smalls reisde het afgelopen jaar haar staat af, om zwarte kiezers te enthousiasmeren om naar de stembus te gaan

Ze wordt ook wel 'de Stacey Abrams van Pennsylvania' genoemd. Brittany Smalls is een jonge, zwarte stemrechtactiviste die het afgelopen jaar haar hele staat afgereisde, om zoveel mogelijk zwarte kiezers te enthousiasmeren om naar de stembus te gaan.

"We hebben op iedere deur geklopt, belmarathons georganiseerd en zelfs eten verzorgd bij de stembureaus: we hebben alles op alles gezet", vertelt Smalls in haar thuisstad Philadelphia. "Onze levens staan op het spel. Dat maakte deze verkiezingen anders dan anders. "

Het harde werk van Smalls werd beloond met een zege voor de Democraten. De cruciale winst in Pennsylvania bezorgde Joe Biden de benodigde kiesmannen voor het presidentschap. Maar voor Smalls betekent dit niet dat het werk erop zit.

4. LaTosha Brown

LaTosha Brown
Bron: ANP
LaTosha Brown zet zich in om de politieke invloed van zwarte kiezers in de VS te vergroten

LaTosha Brown is een van de mede-oprichters van Black Voters Matter, een organisatie die zich inzet om de politieke invloed van zwarte kiezers in de VS te vergroten. Brown groeide op in de staat Alabama, waar een van de meest strenge kieswetten van het land van kracht is. Ze weet als geen ander hoe het zwarte Amerikanen zo moeilijk mogelijk wordt gemaakt om te mogen stemmen.

Brown hekelt het onderscheid dat vaak wordt gemaakt tussen Democratische en Republikeinse staten. Volgens haar is het onzin om alle zuidelijke staten weg te zetten als Republikeinse bolwerken.

"De meeste zwarte Amerikanen wonen in de zuidelijke staten. Dus als je dat doet, wuif je eigenlijk al deze kiezers weg. Mensen zijn gefrustreerd en moe van alle manieren waarop Republikeinen hebben geprobeerd om onze stem te onderdrukken", zegt ze er zelf over. "Georgia is het bewijs dat het ook anders kan."

5. Kamala Harris

Kamala Harris
Bron: EenVandaag
Kamala Harris is de eerste vrouwelijke, zwarte vicepresident

Kamala Harris doorbreekt in één klap meerdere glazen plafonds tegelijk. Ze wordt straks de eerste vrouwelijke en de eerste zwarte vicepresident van de Verenigde Staten. Het is op zichzelf een bijzondere historische gebeurtenis. Niet eerder bekleedde een zwarte vrouw zo'n hoog politiek ambt. Voor veel zwarte Amerikanen is Harris dan ook het voorbeeld van hoop en verandering in een tijd waarin dat lang onmogelijk leek.

Zelf zei ze er tijdens haar overwinningsspeech het volgende over: "Ik ben de eerste, maar zal zeker niet de laatste zijn. Want elk klein meisje dat vandaag kijkt, ziet wat inmiddels mogelijk is." Harris richtte zich in haar speech in het bijzonder tot de zwarte gemeenschap. "Ik vernoem hier ook specifiek zwarte vrouwen, die vaak vergeten worden, maar de ruggengraat van onze maatschappij vormen. Het is op hun schouders, dat ik hier nu sta."

Niet alleen in woorden maakte Harris een handreiking naar de zwarte gemeenschap. Ook met haar outfit wist ze die boodschap kracht bij te zetten. Het wit dat ze droeg , was een directe verwijzing naar de kleur van de 'suffragettes', een beweging van vrouwen die begin 20e eeuw streden voor het vrouwenkiesrecht.

Bekijk hier de TV-reportage:

Lees ook

Vragen? Stel ze!

Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.

Explosies op de Veluwe? Petitie tegen uitbreiding oefenterrein Defensie bijna 40.000 keer ondertekend, 'maar het is echt nodig'

Explosies op de Veluwe? Petitie tegen uitbreiding oefenterrein Defensie bijna 40.000 keer ondertekend, 'maar het is echt nodig'
De Veluwezoom is een van de mogelijke nieuwe oefenterreinen van Defensie
Bron: EenVandaag

Defensie onderzoekt de Veluwezoom als locatie om te oefenen met zware explosieven. Omwonenden, natuurorganisaties en zweefvliegers zijn bang voor schade aan de omgeving. Maar uitbreiding is echt nodig, volgens Staatssecretaris Gijs Tuinman van Defensie.

Naast de Terletse Heide in de Veluwezoom zijn ook Kollumerwaard in Friesland, en Lelystad in beeld als mogelijke nieuwe oefenlocaties. In december 2024 vielen op basis van omgeving-, milieu-, geluid- en natuureisen al vijf andere locaties af.

Veluwezoom Bomvrij

Dat de Terletse Heide mogelijk in een militair oefenterrein verandert, roept veel weerstand op. Actiegroep Veluwezoom Bomvrij heeft zo'n 40.000 handtekeningen opgehaald tegen de plannen. In maart zijn ze van plan het burgerinitiatief aan de Tweede Kamer aan te bieden.

"De samenleving spreekt zich uit. Die 40.000 handtekeningen staan voor een hele duidelijke roep. Een roep van: we willen dit niet", zegt woordvoerder Ruben Smit. Dat juist het oudste nationale park en Natura 2000-gebied een optie voor nieuw oefenterrein is, baart hem zorgen. "Qua vogels leven hier een aantal typische soorten die Europees beschermd zijn."

Uitbreiding noodzakelijk

Defensie oefent nu al met explosieven in Reek in Noord-Brabant, maar daar mogen ze maximaal 5 kilogram springstof gebruiken. Defensie wil kunnen oefenen met zwaardere explosieven van 20 kilogram en heeft daarom een groter oefenterrein nodig.

Volgens staatssecretaris Gijs Tuinman is een uitbreiding op een andere plek noodzakelijk: "Defensie moet er klaar voor zijn. Onze gereedheid moet omhoog. We zien dat onze welvaart, onze vrijheid en veiligheid niet vanzelfsprekend zijn. Onze krijgsmacht moet groeien, maar het allerbelangrijkst is dat de mensen en spullen ook getraind en geoefend zijn. En daarom is er meer ruimte nodig."

Bekijk ook

Maanlandschap

Ruben Smit is bang voor onherstelbare schade in het Natura 2000-gebied: "Ik vrees dat dit landschap voorgoed verloren raakt als alle plannen doorgaan. Mocht Defensie dit als voorkeurslocatie uitspreken, dan verandert dit landschap in een maanlandschap."

Hij vult aan: "Ik ben bang voor de effecten van de zware metalen en de fijnstof die vrijkomt bij de oefeningen."

Beperkt tot 3 keer per dag

Volgens Defensie blijven de explosies op de huidige locatie in ieder geval beperkt tot drie keer per dag en wordt er alleen geoefend op een vaste plek binnen een klein gebied.

"We gaan zeker niet 700 hectare omploegen", zegt commandant van het springterrein in Reek Edgar-Allen van Berkel.

'Defensie beschermt de natuur'

Er is maar één springpunt en de explosieven worden in bunkers tot ontploffing gebracht. Van Berkel: "In de bunkers is het inderdaad een maanlandschap. Daarom is het ook in de bunkers." Na explosies graven ze de grond regelmatig af, geeft Tuinman aan: "Het wordt volledig gesaneerd en de grond komt schoner terug dan dat-ie erin zat."

"Defensie en natuur gaan hartstikke goed samen", zegt hij kijkend naar het oefenterrein in Reek. "Omdat Defensie daar is gaan oefenen heb je heel weinig recreatiedruk, wordt er niet gebouwd en is juist het feit dat we die natuur beschermen."

Explosies op de Veluwe? Petitie tegen uitbreiding oefenterrein Defensie bijna 40.000 keer ondertekend, 'maar het is echt nodig'

'Doodsteek' voor zweefvliegen

Ook zweefvliegcentrum Terlet dreigt te verdwijnen als het oefenterrein op de Terletse Heide komt. Het zweefvliegveld ligt direct naast het beoogde oefenterrein. Als Defensie voor deze locatie kiest, stuiten zweefvliegers tegen een verboden gebied aan.

"We hebben geen motor, dus we blijven in de buurt van het veld. Het aanvlieggebied zit precies daar. Zonder dat gebied kunnen we niet landen", zegt voorzitter van de Gelderse zweefvliegclub Ronald Termaat. "Voor het zweefvliegen in Nederland zal dat waarschijnlijk de doodsteek betekenen."

Zweefvliegers naar Defensie

Termaat vult aan dat Defensie ook baat heeft van het zweefvliegcentrum: "Er zijn ook heel veel zweefvliegers die uiteindelijk gaan werken bij Defensie."

Jongeren vanaf 14 jaar kunnen al gaan zweefvliegen. "Die leren hier niet alleen vliegen maar ook een stuk verantwoordelijkheid en techniek. En vaak zie je dat mensen zo geïnspireerd worden dat ze een werkzame leven gaan doorbrengen bij Defensie als vlieger."

Bekijk ook

Hoe verder?

De komende maanden wordt duidelijk welk gebied in aanmerking komt als nieuw militair oefenterrein. Het ministerie heeft een onafhankelijke partij gevraagd om de milieueffecten te onderzoeken, vertelt Tuinman.

Uiteindelijk wordt eind mei duidelijk welke locatie de voorkeur krijgt. Daarna krijgen belanghebbenden 6 weken te tijd om bezwaar te maken. Eind 2025 wordt besloten waar het oefenterrein uiteindelijk komt. "Het is de allerlastigste behoefte die ik heb. Het is echt heel moeilijk in te passen in Nederland", sluit Tuinman af.

Vragen? Stel ze!

Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.

Waarom honderdduizenden Duitsers de straat op gaan uit protest tegen radicaal-rechtse AfD: 'Bang dat grenzen steeds verder opgerekt worden'

Waarom honderdduizenden Duitsers de straat op gaan uit protest tegen radicaal-rechtse AfD: 'Bang dat grenzen steeds verder opgerekt worden'
Protesten tegen de AfD in Berlijn
Bron: EenVandaag

De afgelopen maanden gingen honderdduizenden mensen in heel Duitsland de straat op. Met grootschalige demonstraties protesteerden ze tegen een mogelijke samenwerking met de omstreden partij AfD (Alternative für Deutschland).

De zogenoemde 'Brandmauer', letterlijk: brandmuur, - een afspraak tussen politieke partijen om het samenwerken met radicaal rechts uit te sluiten - heeft in Duitsland tot nu toe een samenwerking met de AfD kunnen voorkomen. Maar nu de partij in de peilingen op ruim 20 procent van de stemmen staat, rijst de vraag: blijft de Brandmauer overeind?

Hand-in-Hand tegen opkomst extreem-rechts

Maren Loerzer is een van de drijvende krachten achter Hand-in-Hand, een initiatief dat een grote demonstratie tegen de opkomst van extreem-rechts in Berlijn organiseerde. Terwijl ze de laatste voorbereidingen overziet, benadrukt ze waarom deze strijd zo belangrijk is.

"Mijn grootste zorg is dat de AfD erin slaagt om de grenzen steeds verder op te rekken, waardoor we steeds dichter bij het fascisme komen." Tegelijkertijd begrijpt ze de onvrede van veel Duitsers en de roep om politieke verandering. "Maar uit protest op de AfD stemmen, dat gaat echt te ver", voegt ze eraan toe.

Symbool voor falen van gevestigde partijen

De AfD zorgt met haar radicale standpunten over migratie voor veel opschudding. De Duitse binnenlandse veiligheidsdienst heeft delen van de partij als rechts-extremistisch en anti-democratisch bestempeld. Toch lijken steeds meer kiezers daar minder moeite mee te hebben. Volgens politicoloog Wolfgang Schröder komt dat doordat steeds meer mensen twijfelen aan het vermogen van de democratie en politieke instituties om hun leven te verbeteren.

"Door de grote toestroom van migranten sinds 2015 en de daaruit voortvloeiende polarisatie heeft de AfD zich sterk kunnen positioneren en haar invloedssfeer zelfs uitgebreid naar het midden van de samenleving", legt Schröder uit. Daarnaast speelt de partij in op frustraties die traditionele partijen niet weten te adresseren. "De AfD slaagt erin kiezers te mobiliseren op een manier die andere partijen niet lukt. In zekere zin staat de opkomst van de AfD symbool voor het falen van de gevestigde partijen."

'Nie wieder'

De opkomst van de AfD veroorzaakt scheuren in de Brandmauer, die na de Tweede Wereldoorlog werd opgetrokken om een herhaling van het Hitlerregime te voorkomen. In Duitsland is de les uit het verleden helder: de Nationaalsocialistische Duitse Arbeiderspartij (NSDAP) kwam niet via een staatsgreep, maar via democratische middelen aan de macht.

"Een fundamenteel liberaal systeem biedt ook ruimte aan zijn tegenstanders", zegt Schröder. "In het ergste geval kunnen zij die ruimte gebruiken om de democratie te ondermijnen of zelfs af te schaffen." Juist om die reden werd na 1945 een duidelijke grens getrokken: partijen die de democratie bedreigen, daarmee werk je niet samen.

Bekijk ook

info

Wat is de 'Brandmauer'?

Met de zogenoemde Brandmauer, de 'brandmuur', wordt in de Duitse politiek bedoeld dat partijen op geen enkele manier samenwerken met radicaal rechts. En dat geldt ook voor de AfD. Er worden bijvoorbeeld geen regeringscoalities met de AfD gesloten. Ook stemmen ze niet voor moties en voorstellen die door de AfD zijn ingediend. En als partijen zelf een motie of voorstel indienen, zorgen ze ervoor dat de AfD niet nodig is voor een meerderheid.

Maar eind januari diende oppositiepartij de Christlich-Demokratische Union Deutschland (CDU) een niet-bindende motie in waarin de regering werd opgeroepen om met strengere asielmaatregelen te komen. Die motie werd aangenomen in de Bondsdag, het Duitse parlement. En de steun van de AfD was daarbij beslissend. Critici vinden dat de CDU hiermee de eerste stap heeft gezet in het afbreken van de 'brandmuur' rond AfD.

Bekijk ook

Protesten tegen AfD

"Het was een van de zwaarste weken van mijn leven", vertelt Maren over de motie die Friedrich Merz, de huidige kanselierskandidaat van de CDU, met steun van de AfD in de Bondsdag indiende. De motie leidde tot een golf van protesten in het hele land, want hoewel de AfD waarschijnlijk een grote rol gaat spelen bij de verkiezingen, stemt de meerderheid van de Duitsers niet op deze partij.

Berichten over deportatietickets voor migranten en uitspraken over het streven naar een etnisch homogeen Duitsland, zorgen nog steeds bij veel kiezers voor weerstand tegen de partij. "De kern van een liberale democratie is dat er compromissen worden gesloten. Partijen die daartoe niet bereid zijn, vormen een bedreiging voor de democratie", zegt Schröder.

'Wir sind die Brandmauer'

Afgelopen zondag gingen bijna 40.000 mensen in Berlijn de straat op. Onder de demonstranten heerst de overtuiging dat de Brandmauer niet in de politiek ligt, maar op straat. "Wir sind die Brandmauer!" zingen ze in koor. Te midden van de menigte kijkt Maren geëmotioneerd om zich heen. "Dit is een onbeschrijfelijk en prachtig gevoel. En ik hoop dat we er als samenleving in zullen slagen om samen de mensen te kiezen die onze democratie blijven beschermen en vooruithelpen."

Ook Schröder verwacht niet dat de Brandmauer de komende jaren volledig zal verdwijnen. "Tenzij de AfD afstand neemt van haar extremistische standpunten. Als de partij zich matigt, dan zou samenwerking geen taboe meer zijn."

Waarom honderdduizenden Duitsers de straat op gaan uit protest tegen radicaal-rechtse AfD

Vragen? Stel ze!

Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.

Ook interessant