'Denk op tijd na over je aflossingsvrije hypotheek'

De aflossingsvrije hypotheek leek een mooie manier om goedkoop een huis te kopen, maar heeft ook een schaduwkant. In het ergste geval kan het eindigen met de verkoop van het huis, omdat de hypotheek niet is over te sluiten. De Nederlandse Vereniging van Banken start daarom een campagne om woningeigenaren bewuster te maken.

Meer dan een miljoen mensen hebben een hypotheek op hun huis die helemaal of gedeeltelijk aflossingsvrij is. En voor ruim 700 duizend huishoudens loopt die hypotheek over een kleine 20 jaar af. De Nederlandse Vereniging van Banken (NVB) wil de komende week met een campagne op radio en tv deze woningeigenaren aanspreken om na te denken over de situatie aan het einde van de looptijd. Want kan je wel een hypotheekverlenging krijgen tegen die tijd?

Aleid van der Zwan, hoofd beleid bij de Nederlande Vereniging van Banken: “Wat wij belangrijk vinden is dat mensen een keuze maken over hoe zij erbij willen zitten op het moment dat de aflossingsvrije hypotheek afloopt. Op een positieve toon willen we mensen over de streep trekken om met hun bank in gesprek te gaan.”

Aflossingsvrij is toch aflossingsvrij?

Tussen 1995 en 2012 waren aflossingsvrije hypotheken erg populair. Meer dan de helft (55 procent) van de Nederlandse hypotheekschuld bestaat uit leningen waarop niet wordt afgelost. Doordat de huiseigenaar bij een aflossingsvrije hypotheek alleen de rente hoeft te betalen was het voor veel mensen een goedkope manier om toch een huis te kunnen kopen. Ook voor mensen met een krappe portemonnee.

Maar wat niet iedereen beseft is dat ook deze hypotheek aan het einde van de looptijd wel moet worden terugbetaald. Dat zag vorig jaar ook Klaas Knot, president van De Nederlandsche Bank (DNB): “Aflossingsvrij wekt de suggestie dat er niet op hoeft worden afgelost. Maar dat is natuurlijk alleen gedurende de looptijd. Aan het einde van de looptijd moet het hele bedrag in één keer worden afgelost en dat kan grote problemen geven.”

En met de stijgende huizenprijzen zullen veel mensen denken dat de overwaarde een stevige basis is om de hypotheek aan het einde van de looptijd over te sluiten. Helaas let de bank niet op overwaarde, maar op het inkomen. Bij een dalend inkomen door pensionering, een rentestijging en gemis van renteaftrek kan het dan zijn dat de hypotheek na 30 jaar niet meer over te sluiten is omdat iemand daar het geld niet voor heeft. In het ergste geval moet een huis dan worden verkocht. Van der Zwan: “Als je nu al weet dat je straks in je woning wilt blijven wonen is het goed om nu maatregelen te nemen door te gaan aflossen of te gaan sparen.”

Wat moet je doen met je aflossingsvrije hypotheek?

Het afgelopen jaar hebben de banken al contact gezocht met 165.000 klanten om te praten over hun aflossingsvrije hypotheek. Twee van die mensen zijn Geja Munsterman en Arjan Smits. Beiden zijn erg blij dat ze, met hulp van de bank, nu kijken naar mogelijkheden om de hypotheekschuld te verlagen. Munsterman: “Ik ben nu 48 en heb een hypotheek van 165.000 euro. Als ik dadelijk stop met werken en mag genieten van mijn oude dag is het wel prettig als de schuld niet meer zo hoog is.”

Sparen of aflossen, dat zijn volgens de NVB de belangrijkste opties die woningeigenaren hebben om te voorkomen dat de hypotheek aan het einde van de looptijd voor problemen zorgt. Smits en Munsterman hebben bij hun bank een renteverlaging gekregen. Met het geld dat ze daardoor overhouden willen ze hun hypotheeksom aanpakken. Smits: “Mijn rente is van 4% naar 2% gebracht. Ik was al gewend aan de hoogte van de maandelijkse lasten. Dus het geld dat ik nu bespaar stort ik op mijn spaarrekening om te sparen voor mijn aflossing.” Munsterman gebruikt het geld om nu al maandelijks op haar lening af te lossen, zodat ze op haar oude dag minder restschuld heeft.

‘Banken kunnen meer doen’

De Vereniging Eigen Huis (VEH) ondersteunt het initiatief van de banken, maar vindt dat de banken nog een stapje harder kunnen lopen.“Veel mensen zien op tegen het veranderen van hun voordelige aflossingsvrije hypotheek. Op het moment dat de banken mensen in campagne gaan oproepen om te kijken naar de aflossingsvrije hypotheek en om in actie te komen als dat nodig is, moeten ze mensen ook helpen. Bijvoorbeeld door de boeterente te schrappen,” zegt Hans André de la Porte van VEH.

Volgens de VEH betaal je een boeterente als je van een aflossingsvrije hypotheek overgaat naar een aflossingshypotheek met een lagere rente. André de la Porte: “Schrap dat. Het is een enorme drempel en houdt veel mensen tegen om iets te gaan doen. Terwijl het ontzettend belangrijk is dat mensen in actie komen, omdat de gevolgen aan het einde van de looptijd van een aflossingsvrije hypotheek groot kunnen zijn.” Om mensen inzicht te geven in de mogelijke risico’s die ze lopen heeft VEH een hulpmiddel ontwikkeld.