Je mannelijke collega vragen wat hij verdient, om er achter te komen of je als vrouw wel eerlijk betaald wordt. "Ik zou het wel doen", zegt carrièrecoach Margreet Jonker. "Brutale mensen hebben de halve wereld."

Uit onderzoek van de Universiteit Maastricht blijkt dat de loonkloof - vooral bij 'typische mannenberoepen' - nog altijd de realiteit is. Margreet Jonker snapt wel dat het niet altijd makkelijk is om het gesprek over salaris met collega's aan te gaan. "In Nederland is het 'not done' om over inkomen te praten. Het is een beetje taboe."

'Verdien je veel meer dan ik?'

Maar volgens Jonker moeten vrouwen zich daar niet door laten tegenhouden. "Ik zou het wel doen. Als ik zou voelen dat ik hartstikke word onderbetaald, dan zou ik dat wel bespreekbaar maken. De vraag is wel aan wie je het vraagt en wie überhaupt over zijn salaris wil vertellen."

Mocht je op weerstand stuiten, dan kun je het gesprek ook op een andere manier voeren, vertelt Jonker. "Als diegene niet wil zeggen wat hij verdient, dan kan je wel vragen: 'verdien je veel meer dan ik?'" Met die informatie kun je daarna naar je werkgever stappen.

Zelfvertrouwen

Naast informatie speelt zelfvertrouwen volgens Jonker misschien nog wel een grotere rol. "Ga kijken: wat vind ik mezelf waard? Dat is heel belangrijk", zegt ze. "Als je goed kan onderbouwen waarom je dingen doet en waarom je het waard bent, dan mag je gaan onderhandelen: 'Dit heb ik allemaal gedaan, wat kan daartegenover staan?'"

Maar bereid je wel goed voor, waarschuwt Jonker. "Zoek uit wat je echt verdient: wat zijn de salarisschalen? Wat is de functie? Je hebt veel salaris-checks en kompassen en je hebt je cao-loon met functieomschrijvingen."

'Brutale mensen hebben de halve wereld'

Jonker denkt dat de loonkloof tussen mannen en vrouwen deels te verklaren is door een verschil in opstelling. Vrouwen onderhandelen minder vaak en nemen sneller genoegen met het salaris dat wordt aangeboden, vertelt ze. "Terwijl mannen misschien sneller aangeven dat ze er 300 euro bovenop willen, ik noem maar iets. En vaak wordt dat dan door de werkgever gewoon geaccepteerd."

"De bescheidenheid, die moet je overboord gooien en durven te vragen", benadrukt ze. "Brutale mensen hebben de halve wereld. Als je het niet vraagt, krijg je het niet."

Vrouwen komen steeds vaker voor zichzelf op

Jonker zoekt de verklaring voor de loonkloof vooral in het verleden. "Eerder waren er veel meer mannen die werkten en mannen waren hoger opgeleid. Vrouwen waren wat lager opgeleid of werkten parttime, het was allemaal ondergeschikt."

Nu ziet ze het de goede kant op gaan. "De kloof wordt steeds minder. Vrouwen zijn tegenwoordig hoger opgeleid, durven meer en gaan meer hun mannetje staan."

Het voordeel van ongelijkheid

Uit haar eigen ervaring weet Jonker dat sommige werkgevers zich bewust zijn van de loonkloof en vrouwelijke werknemers juist een zetje willen geven. "Ook zelfs met een werkgever die op een gegeven moment een x-bedrag noemde."

Voor het salaris werd vastgelegd, wilde die toekomstige werkgever eerst controleren wat haar mannelijke collega's verdienden. "Hij kwam terug en toen kreeg ik er nog een paar honderd euro bovenop. Hij deed het zelf als werkgever, dus ook dat kan gebeuren. Ik heb ook het voordeel ervaren van ongelijkheid."

Verantwoordelijkheid van werkgever

Toch verwacht ze niet dat elke werkgever uit zichzelf de kloof wil overbruggen. "Het kan ook best zijn dat sommige werkgevers niet eens weten dat er zo'n kloof is."

Maar een verantwoordelijkheid hebben ze wel, vindt ze. "Er zit ook wel iets bij een werkgever die te pas en te onpas waarschijnlijk mensen te laag inschaalt of niet wil nivelleren. Daar ligt ook een verantwoordelijkheid, dat werkgevers daar zuiverder naar mogen kijken."

Meerdere natuurbranden en een sproeiverbod in Brabant: het is erg droog. En dat terwijl het pas begin april is. Wapenen we ons wel goed genoeg tegen droogte? "Er is in de winter vrij veel regen gevallen, maar dat water is voor een groot deel afgevoerd."

De kogel is door de kerk: de publieke omroep wordt grondig hervormd. Van de dertien omroepen blijft een handvol 'omroephuizen' over en de NTR verdwijnt, waardoor nog onduidelijk is wie programma's als Het Klokhuis en het Sinterklaasjournaal gaat maken.

Minister Eppo Bruins, die verantwoordelijk voor is mediabeleid, heeft zijn plannen vandaag in een brief naar de Tweede Kamer gestuurd. Volgens hem moet de publieke omroep beter inspelen op veranderingen in de samenleving en de opkomst van de grote techbedrijven, die de digitale media domineren. Ook wil Bruins 157 miljoen euro bezuinigen.

'Iedereen een plek geven'

"Wat we nodig hebben is een publieke omroep die beter samenwerkt, waar men met elkaar ervoor zorgt dat er meer geluid vanuit de samenleving terechtkomt in de omroepen en de programma's", zegt Bruins over het doel van zijn plannen. "Wat ik hoop is dat we over een paar jaar nog die mooie programma's zien die we nu ook zien, maar dat we merken dat iedereen een plek krijgt in het bestel."

In het huidige omroepbestel gaat dat nu niet goed, vindt de minister. Om een nieuw geluid te laten horen moet je eerst een compleet nieuwe omroep oprichten, met het daarbij minimaal 50.000 leden en een volledig nieuwe organisatie. Tussen een idee en het eerste programma zit volgens hem te veel tijd.

Vier of vijf 'omroephuizen'

Om dit te veranderen, en om kosten te besparen, moeten de huidige dertien omroepen van Bruins - als alles meezit - in 2029 opgaan in vier of vijf 'omroephuizen'. Daarmee is het bijna onvermijdelijk dat bekende omroepnamen zullen verdwijnen. In de toekomst hoeven omroepen bovendien geen leden meer te hebben en kunnen er geen nieuwe omroepen meer toetreden tot het bestel.

Maar om ervoor te zorgen dat alle geluiden die te horen zijn in de maatschappij ook daadwerkelijk een plek krijgen op televisie, radio en internet, wil de minister de omroephuizen verplichten om 'mee te bewegen met veranderende geluiden in de samenleving'. Hoe dat er in de praktijk uit moet gaan zien en wie daar toezicht op houdt, moet nog worden uitgewerkt, erkent hij.

Wat merkt de kijker?

Wel is het 'onvermijdelijk' dat de kijker of luisteraar iets gaan merken van de plannen, erkent de minister. Dat komt door de jaarlijkse bezuiniging van bijna 160 miljoen euro, maar ook door het verdwijnen van een omroep als de NTR. Die maakt educatieve programma's en (educatieve) jeugdprogramma's. Denk aan Het Klokhuis en het Sinterklaasjournaal, maar ook programma's als Andere Tijden.

De hervormingen van de publieke omroepen leveren volgens Bruins daarnaast niet genoeg geld op om te voorkomen dat in de toekomst ook programma's van andere omroepen op radio en televisie geschrapt zullen moeten worden.

'Meer herhalingen'

"Dit zal leiden tot meer herhalingen en minder productie", verwacht mediahistoricus en omroepdeskundige Huub Wijfjes van de Rijksuniversiteit Groningen. Ook is het volgens hem de vraag wie programma's als Het Klokhuis en het Sinterklaasjournaal - 'die breedgedragen zijn' - zal overnemen.

"De minister wil dat de educatieve taken naar andere omroepen gaan", legt hij uit. "Maar wie neemt dat soort programma's over? Of de geschiedenisprogramma's? Dat is onduidelijk."

Terug naar oude systeem

De mediahistoricus zegt dat Nederland met het nieuwe omroepbestel terugkeert naar het systeem dat voor 1968 bestond: omroepen die voor eeuwig in het bestel zitten omdat nieuwe omroepen niet kunnen en mogen toetreden.

En met het opheffen van de NTR, een zogenoemde 'taakomroep' die culturele en educatieve programma's moet uitzenden, keren we volgens Wijfjes terug naar de situatie van voor 1992. "Mijn grootste zorg is: hoe wordt de kwaliteit overeind gehouden met minder geld?"

'Eindelijk alles op de schop'

VVD-Kamerlid Claire Martens is juist tevreden dat het omroepbestel nu eindelijk op de schop gaat. Haar partij pleit al jaren voor een grondige stelselherziening omdat de publieke omroep niet meer bij de tijd zou zijn.

In het plan van minister Bruins zegt Martens grotendeels haar eigen plannen terug te zien. "Focus op waar wat ons betreft eigenlijk de publieke omroep voor is. Dus meer op journalistiek, en op het maken van culturele programma's."

Minder geld, minder kwaliteit?

Het Kamerlid zegt dat het 'een feit' is dat de publieke omroep het moet gaan doen met minder geld. "Maar dat betekent niet dat de mensen thuis daar last van gaan hebben", vertelt ze. "Wij willen al die managementlagen, al die bestuurslagen gaan afzwakken. Dus minder geld naar de publieke omroep betekent niet minder geld naar de journalistiek."

Maar volgens omroepdeskundige Wijfjes is dat nog maar de vraag: "De hervorming hinkt op twee gedachten: enerzijds bezuinigen, maar anderzijds investeren in de publieke omroep en journalistiek. Dat is moeilijk met elkaar te verenigingen."