Voormalig corona-minister Hugo de Jonge (CDA) staat vandaag tegenover een kritische Tweede Kamer. Die wil weten in hoeverre De Jonge betrokken was bij de omstreden mondkapjesdeal van Sywert van Lienden.

Hugo de Jonge is nu minister voor Volkshuisvesting en Ruimtelijke Ordening en heeft altijd gezegd dat hij als minister van Volksgezondheid niet betrokken was bij de mondkapjesdeal.

Whatsapp-berichten

"Ik ben bij die deal natuurlijk niet betrokken geweest. Ik ben bij die afspraak niet betrokken geweest. Het is ook niet mijn portefeuille", zei hij vorig jaar juni in de media.

Daar worden nu kanttekeningen bij geplaatst omdat er onlangs via een Wob-procedure (Wet openbaarheid van bestuur) WhatsApp-berichten zijn opgedoken waaruit blijkt dat de bewindsman er persoonlijk bij een topambtenaar op aandrong contact op te nemen met zijn toenmalige partijgenoot Van Lienden.

20 miljoen euro winst in eigen zak

Sywert van Lienden en zijn twee compagnons Camille van Gestel en Bernd van Damme hadden de Stichting Hulptroepen Alliantie opgericht, waarmee zij zonder winstoogmerk beschermingsmiddelen voor de zorg importeerden.

De Volkskrant en Follow the Money onthulden vorig jaar mei dat de drie ondernemers via het bedrijf Relief Goods Alliance minimaal 20 miljoen euro winst hebben gemaakt en die in eigen zak hebben gestoken.

Wat staat er op het spel voor Hugo de Jonge? 5 vragen aan politiek commentator Joost Vullings.

1. Waarom ligt de mondkapjesdeal politiek zo gevoelig?

"Ten eerste is het heel pijnlijk dat de overheid zich zo heeft laten oplichten. Daarnaast is het grootste gedeelte van de mondkapjes nooit gebruikt, omdat ze kwalitatief onder de maat waren."

"Bovendien was er een connectie tussen Sywert van Lienden en Hugo de Jonge: het CDA. Destijds zat Van Lienden in de CDA-commissie die het verkiezingsprogramma opstelde."

2. Was er sprake van vriendjespolitiek?

"Nee. Uit alles blijkt dat Hugo de Jonge bepaald geen fan was van Sywert van Lienden, maar hij voelde zich wel onder druk gezet door de mondkapjes-ondernemer. Van Lienden gaf in diverse tweets af op de overheid. Die zou falen bij de inkoop van beschermingsmiddelen."

"Uit angst voor slechte beeldvorming drong De Jonge er bij een topambtenaar op aan contact op te nemen met Van Lienden. 'Je kunt die Sywert beter inside pissing out hebben dan outside pissing in', appte de minister aan de ambtenaar, waarmee hij bedoelde dat ze Van Lienden beter te vriend konden houden dan de strijd met hem aan te gaan."

3. Waarom wordt er vandaag opnieuw over gedebatteerd in de Tweede Kamer?

"Na de onthulling van die appjes vroeg de Tweede Kamer zich af of Hugo de Jonge wel altijd eerlijk is geweest over zijn betrokkenheid. De Jonge heeft altijd gezegd niet betrokken te zijn geweest bij het sluiten van de deal. Formeel heeft hij daar gelijk in, maar doordat hij er niet bij vertelde dat hij Van Lienden wél heeft aangedragen als potentiële leverancier is de indruk ontstaan dat hij niet helemaal eerlijk is geweest. De oppositie vraagt zich af of de deal er ook gekomen zou zijn zonder zijn bemoeienis."

"Vooruitlopend op het debat is er meer correspondentie openbaar geworden en heeft De Jonge excuses aangeboden voor het feit dat hij niet volledig is geweest over zijn betrokkenheid bij de deal. De minister moet ook uitleggen waarom hij zijn privémail gebruikte."

Bekijk ook

4. Is de positie van de minister in gevaar?

"De PVV heeft al aangekondigd een motie van wantrouwen in te dienen. Maar als minister De Jonge in het debat berouw toont en excuses aanbiedt zal de coalitie hem in ieder geval blijven steunen."

"Daarmee kan hij aanblijven als minister, maar zijn verleden als corona-minister zal hem de komende tijd blijven achtervolgen, want er loopt nog een onderzoek naar de mondkapjesdeal, naar de hele aanpak van de corona-crisis én er komt een parlementaire enquete naar het corona-beleid."

Bekijk ook

5. Hugo de Jonge is geen minister van Volksgezondheid meer. Waarom gaat hij dan wel in debat met de Tweede Kamer?

"Het is inderdaad heel bijzonder dat hij als minister van Wonen dit debat bijwoont, want Conny Helder (VVD) is nu als minister verantwoordelijk voor alles wat met beschermingsmiddelen te maken heeft. De Tweede Kamer wil heel graag dat De Jonge naar de Kamer komt, zodat weigeren alleen maar tot extra chagrijn zou leiden bij de oppositie."

"Bovendien gaat het debat vooral over wat de persoonlijke betrokkenheid van De Jonge was, met wie hij appte en belde. Dat kun je beter zelf toelichten. En omdat het een politiek zwaar debat zal worden kun je maar beter zelf je eigen verdediging voeren dan dat overlaten aan een politiek nog onervaren minister."

Vragen? Stel ze!

Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.