radio LIVE tv LIVE
meer NPO start

De zus van de Turkse Ishan vluchtte naar Griekenland, maar werd meteen weer teruggestuurd: 'Ze zit nu in een Turkse cel'

De zus van de Turkse Ishan vluchtte naar Griekenland, maar werd meteen weer teruggestuurd: 'Ze zit nu in een Turkse cel'
Ihsans tweelingzus Ayse vluchtte vanuit Turkije naar Griekenland, maar werd bij de grens teruggestuurd
Bron: EenVandaag

Vluchtelingen worden in Griekenland soms rechtstreeks teruggestuurd zonder asielprocedure. Ayse, de zus van Ihsan, werd slachtoffer van zo'n 'pushback' toen ze om politieke redenen vanuit Turkije naar Griekenland vluchtte. Nu zit ze in een Turkse cel.

Wanneer je als vluchteling in een land aankomt, heb je recht op een asielprocedure. Het terugsturen van migranten zonder hen een kans te geven op asiel is in strijd met het internationaal recht. Toch zijn er sterke aanwijzingen dat Griekenland zich steeds vaker schuldig maakt aan zogeheten 'pushbacks'. De Britse krant The Guardian meldde in mei dat Griekenland sinds begin vorig jaar op deze manier ruim 6.200 vluchtelingen heeft uitgezet.

Turkse vluchtelingen lopen meer gevaar

Die 6.200 vluchtelingen komen uit verschillende landen: het zijn bijvoorbeeld Syrische, Somalische of Afghaanse vluchtelingen. Wanneer zij te maken krijgen met een pushback, kunnen ze nog een nieuwe poging doen om het land in te komen.

Maar onder de vluchtelingen zijn ook Turkse Gülen-sympathisanten. Als zij vanuit Griekenland worden teruggestuurd, lopen ze vaak rechtstreeks in de handen van de Turkse autoriteiten waarvoor ze juist op de vlucht waren. Veel van hen belanden vrijwel meteen in de cel.

Eenmaal aangekomen bij de grens, was ze er niet

Zo ook de tweelingzus van de Turkse Ihsan Erdogan (29). Ihsan vluchtte zelf om politieke redenen al eerder naar Griekenland, er was een opsporingsbevel voor hem uitgevaardigd. In 2019 moest zijn tweelingzus Ayse om dezelfde reden vanuit Turkije vluchten. "Meteen na het oversteken van de grens meldde ze zich bij de Griekse politie. Ze heeft mij een WhatsApp-bericht gestuurd met foto's en haar locatie. Ik ben meteen daarnaartoe gereden om haar op te halen", vertelt Ihsan.

Vanuit Athene reed Ihsan naar de grens bij de rivier de Evros. Maar zijn zus Ayse was nergens te bekennen. "Ik vroeg waar mijn zus was, maar de grenspolitie zei dat ze niemand hadden gezien. 'Dat kan niet', zei ik tegen ze en liet de locatie zien die mijn zus via WhatsApp had gestuurd. De grenswachten keken elkaar geschrokken aan. Ik vond dat erg verdacht, maar zij zeiden toen niets meer."

info

Wat zijn Gülen-sympathisanten?

Fethullah Gülen is een invloedrijke Turkse geestelijk leider. Hij heeft een eigen leer die ook op scholen wordt verspreid. Gülen was bevriend met president Erdogan, maar na een couppoging in juli 2016 kregen de twee ernstige ruzie.

Erdogan beweert dat Gülen achter de poging zat. Daarmee gaf hij het startschot aan de autoriteiten om iedereen die maar iets met Gülen te maken had, op te pakken. Nu verdwijnen academici, docenten, politieagenten, militairen en journalisten van wie er maar de geringste verdenking is dat ze Gulen-sympathisant zijn, in de cel.

Gevangen in Turkije

Samen met een advocaat heeft Ishan de hele avond en volgende dag naar zijn zus gezocht. De grenswacht bleef erbij dat ze niemand hadden gezien.

"Die avond kreeg ik een telefoontje van familie. Mijn zus was teruggestuurd naar Turkije is daar opgepakt. Ze zit weer vast. Mijn leven stortte in. Ze is mijn tweelingzus, dus het voelt als een wederhelft die mist", vertelt Ihsan.

Naar de rechter

Er is bewijs dat Ayse in Griekenland is geweest. Ze heeft foto's gemaakt, WhatsApp-berichten met haar locatie gestuurd en ze heeft op voorhand belangrijke instanties en mensenrechtenorganisaties een mail gestuurd waarin ze schrijft dat ze onderweg is naar Griekenland. De familie van Ayse klaagde de Griekse grenspolitie daarom aan bij de rechtbank.

Maar na 2 jaar besloot de rechtbank het verzoek niet te honoreren, op grond van de verklaring van de Griekse grenspolitie die zeggen dat ze niemand hebben gezien bij de grens. Ihsan en zijn familie laten het er niet bij zitten. De zaak loopt nu bij het Europees Hof voor de Rechten van de Mens.

Topje van de ijsberg

"Ik hoor de afgelopen maand steeds meer verhalen zoals die van mijn zus. Van vrienden, die ook proberen om te vluchten. Ook zij worden teruggestuurd en komen vervolgens in de Turkse cel", zegt Ishan.

Hoe groot de groep is die te maken heeft met de pushbacks, is lastig in te schatten. Border Violence Monitoring Network probeert dit aantal inzichtelijk te krijgen. Zij geven aan dat ze in juni bewijs hebben verzameld dat 260 mensen zijn teruggestuurd naar Turkije door Griekenland. "Maar dat is nog maar een topje van de ijsberg", zegt Simon Campbell van de organisatie.

info

Turkse asielaanvragen in Nederland

Ook in Nederland is het aantal asielaanvragen door Turken hoog: dit jaar hebben bijna 800 politieke vluchtelingen hier asiel aangevraagd. Na Syrië komen nu de meeste asielaanvragen uit Turkije.

  1. Syrië - 4308
  2. Turkije - 797
  3. Eritrea - 694

Gewelddadig

Bovendien zijn de pushbacks aan de grens meestal gewelddadig. Uit onderzoek van Border Violence Monitoring Network blijkt dat bijna 90 procent van de pushbacks door de Griekse autoriteiten gepaard gaan met geweld en zelfs marteling. In meer dan de helft van de gevallen waren daar ook kinderen bij betrokken.

Het is Ihsan zelf wel gelukt om uit Turkije te vluchten. Vanuit Griekenland reisde hij naar een ander Europees land en heeft daar nu een verblijfsvergunning. "Ik ken genoeg verhalen waarbij het wél goed gaat", zegt hij. Maar dat geldt niet voor iedereen. Daarom doet Ishan een dringende oproep om te stoppen met de pushbacks. "Met name voor mensen uit Turkije. Als zij terug gaan is het zeker dat ze worden opgepakt, net zoals mijn zus. Er zijn geen andere opties voor deze groep mensen."

Bekijk hier de tv-reportage.

Vragen? Stel ze!

Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.

Nederlandse overheid te afhankelijk van Amerikaanse techbedrijven, waarschuwen experts: 'Donald Trump kan ons chanteren'

Nederlandse overheid te afhankelijk van Amerikaanse techbedrijven, waarschuwen experts: 'Donald Trump kan ons chanteren'
Het datacenter van Microsoft in het Noord-Hollandse Middenmeer
Bron: ANP

Nu de verhoudingen met de Verenigde Staten in rap tempo verslechteren, maken experts en politici zich steeds grotere zorgen over de Nederlandse afhankelijkheid van Amerikaanse technologie: van e-mail tot data-opslag zijn we vólledig afhankelijk.

"Het is echt vijf over twaalf", zegt Bert Hubert, technologie-expert en voormalig toezichthouder van inlichtingendienst AIVD. "Wij zitten nu al in een situatie dat als men in Amerika met het verkeerde been uit bed stapt, organisaties in Nederland in z'n geheel kunnen worden stilgelegd, zoals recent is aangekondigd voor het Internationaal Strafhof - waar Trump niet blij mee is en hij sancties voor heeft uitgeschreven."

Alle gemeenten

Hubert en andere deskundigen schetsten onlangs aan Kamerleden in het parlement de Nederlandse afhankelijkheid van Amerikaanse clouddiensten, zoals die van Microsoft, Amazon en Google. "Honderd procent van de Nederlandse gemeenten is al afhankelijk van Microsoft", aldus Hubert.

"Zodra data over jou per e-mail wordt verstuurd, staat het in de Amerikaanse cloud en valt het onder het bereik van de Amerikaanse overheid." Daar zit de zorg, nu de Verenigde Staten een radicaal andere afslag hebben genomen. In de Tweede Kamer waarschuwden verschillende experts dat onze afhankelijkheid van de Amerikaanse techreuzen tegen ons gebruikt kan worden.

Bekijk ook

Ondoordacht gebruik

Nog voor de inauguratie van Donald Trump tot president van de Verenigde Staten concludeerde de Algemene Rekenkamer bovendien al dat Nederland clouddiensten ondoordacht is gaan gebruiken en nauwelijks stil staat bij de risico's.

"Laat ik het onomwonden zeggen: het risico bestaat dat buitenlandse regeringen, met name de VS, informatie van de Nederlandse rijksoverheid of van burgers kunnen inzien en wellicht zelfs aanpassen", zei Ewout Irrgang van de Algemene Rekenkamer. Risico's zijn er volgens hem voor de overheid, bedrijven én Nederlandse burgers.

Diensten uitschakelen

"Ik maak me heel erg zorgen", zegt Europarlementariër voor GroenLinks-PvdA Kim van Sparrentak. In het zwartste scenario zou Trump volgens haar Europa kunnen chanteren door diensten uit te zetten. "Dat zou in de praktijk betekenen dat overheden niet meer bij hun data kunnen. Mensen krijgen hun toeslagen niet meer uitgekeerd. Al dat soort zaken lopen dan direct vast."

In de hele Europese Unie zijn er volgens Van Sparrentak maar enkele gemeenten die niet afhankelijk zijn van de Amerikaanse cloud. Hetzelfde speelt volgens haar bij ziekenhuizen. Inmiddels is zeventig procent van de Europese cloudmarkt in handen van grote Amerikaanse spelers.

Bekijk ook

Stresstest

Met veertig collega's heeft Van Sparrentak de Europese Commissie daarom verzocht in kaart te brengen wat er gebeurt als die diensten daadwerkelijk uitvallen. "We hebben te lang gedacht: Amerika is onze vriend."

VVD-Europarlementariër Bart Groothuis deelt de zorgen en vreest ook dat Trump bepaalde diensten domweg uit laat zetten als wij niet naar hem luisteren. "Bijvoorbeeld met de sancties tegen het Internationaal Strafhof in Den Haag, die totaal afhankelijk is van Amerikaanse technologie", zegt hij.

Eigen boontjes doppen

"Het gaat gewoon op zwart als Trump dat wil. We zullen onze eigen boontjes moeten doppen. Dat hadden we zelf niet zo voorspeld, dat de Amerikanen zo ver van ons af zouden kunnen drijven. En dat betekent voor ons dat er niks anders op zit dan onze technologische industrie in eigen hand nemen", aldus Groothuis.

"Er zijn Europese alternatieven, maar nog niet op de schaal die we nodig hebben. Die zul je langzaam moeten gaan creëren." Die investeringen kunnen volgens beide Europarlementariërs in de honderden miljarden euro's lopen. De EU zou daarbij vooral regels moeten opstellen om ervoor te zorgen dat data van Europese burgers ook altijd in Europa blijft.

Bekijk ook

Cloud Kootwijk

Maar volgens de Europarlementariërs staat vast dat Europa op eigen digitale benen moet komen te staan. Techexpert Hubert vindt ondertussen dat Nederland het heft in eigen handen moet nemen: Cloud Kootwijk, een Nederlandse, veilige cloud voor overheid en zorg - voor e-mail, chat, videobellen en bestandsdeling - zou digitale soevereiniteit moeten garanderen.

De naam is een verwijzing naar Radio Kootwijk, waarmee de Nederlandse staat zichzelf een eeuw geleden onafhankelijk maakte van buitenlandse communicatienetwerken. Staatssecretaris Zsolt Szabó van Digitalisering komt nog voor de zomer met een nieuwe Nederlandse cloudstrategie.

Nederlandse overheid te afhankelijk van Amerikaanse techbedrijven, waarschuwen experts

Vragen? Stel ze!

Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.

Grote zorgen bij klimaatwetenschappers om beleid Donald Trump, in Amerika én daarbuiten: 'Staan aan rand van afgrond'

Grote zorgen bij klimaatwetenschappers om beleid Donald Trump, in Amerika én daarbuiten: 'Staan aan rand van afgrond'
Het nieuwe beleid van Donald Trump is geen goed nieuws voor klimaatwetenschap
Bron: NASA / EenVandaag

De nieuwe regering van president Donald Trump in de Verenigde Staten zet het mes in klimaatonderzoek en klimaatbeleid. "Wetenschappers worden geïntimideerd, er heerst echt chaos."

Meer dan 30 jaar werkte Dan Costa bij de Environmental Protection Agency (EPA), het Amerikaans milieuagentschap. Als National Director was hij onder meer verantwoordelijk voor onderzoek naar luchtvervuiling en klimaatverandering, en de gevolgen daarvan voor de volksgezondheid.

'Volksgezondheid kon hen niets schelen'

Costa werkte onder zes verschillende presidenten. "Er was altijd wel verschil te merken tussen Republikeinse en Democratische regeringen", vertelt hij.

"Maar toen de eerste Trump-regering aantrad kregen we voor het eerst het gevoel dat volksgezondheid hen eigenlijk niets kon schelen. We merkten snel dat alles wat werd gedaan op het gebied van milieu en volksgezondheid door die regering werd geïsoleerd en gemarginaliseerd."

Frontale aanvallen

Wat nu gebeurt gaat volgens Costa nog een stap verder: "De toekomst van veel wetenschappelijk onderzoek is opeens onzeker, mensen beginnen het gevoel te krijgen dat ze aan de rand van een afgrond staan. Wetenschappers worden geïntimideerd, er heerst echt chaos."

Costa doelt op het rappe tempo waarmee wetenschap onder de regering-Trump onder druk komt te staan. Vooral de takken die niet in de politieke ambities van de regering passen, zoals onderzoek naar klimaatverandering en klimaatadaptatie, krijgen met frontale aanvallen te maken.

Bekijk ook

'Geweldige denkers'

"Wat mij verbijstert, is de snelheid waarmee wetenschap wordt afgebroken. Ik ben echt sprakeloos", reageert de Nederlandse klimaatwetenschapper Heleen de Coninck.

"En dat terwijl de Amerikaanse klimaatwetenschap zo belangrijk is voor verdere kennisopbouw op de hele wereld. Er zitten daar geweldige denkers."

Samenwerking van 'levensbelang'

De Coninck is verbonden aan de TU Eindhoven en de Radboud Universiteit in Nijmegen en schreef mee aan verschillende VN-klimaatrapporten. Regelmatig werkt ze samen met collega's in de Verenigde Staten. "Er zit daar enorm veel wetenschappelijke kracht, met veel relevante data."

"Klimaatverandering is echt een mondiaal probleem. Als we resultaten met z'n allen blijven delen kunnen bijvoorbeeld ook ontwikkelingslanden zich beter voorbereiden op klimaatverandering en extreem weer. Goede internationale samenwerking is van levensbelang, letterlijk."

Bekijk ook

Helft van personeel moet weg

Of deze internationale samenwerking blijft bestaan, is de vraag: onlangs liepen medewerkers van miljardair Elon Musk, die de overheid efficiënter en goedkoper wil maken, het hoofdkantoor binnen van de National Oceanic and Atmospheric Administration (NOAA). Dit onderzoeksinstituut is vergelijkbaar met het Nederlandse KNMI.

NOAA speelt in de VS een cruciale rol bij het voorspellen van gevaarlijke weersomstandigheden, het beschermen van de oceanen en het verzamelen van wetenschappelijke gegevens over klimaatveranderingen. Desondanks kregen medewerkers te horen dat de helft van het personeel op termijn moet vertrekken en dat het budget met zo'n 30 procent wordt gekort.

'Trump-loyalist zonder inhoudelijke kennis'

"We verwachten dat ook binnen de Environmental Protection Agency zoiets zal gebeuren", zegt Dan Costa. "Maar het is onduidelijk hoe drastisch de gevolgen zullen zijn."

Gerust is hij er in ieder geval niet op: "De nieuwe EPA-baas is een Trump-loyalist en hij heeft geen enkele kennis van milieuwetenschappen."

Bekijk ook

Klimaatdata veilig stellen

Ook de NASA ligt onder vuur. Met behulp van satellieten, onderzoeksvliegtuigen en grondstations wordt daar een breed scala aan klimaatdata verzameld. Gegevens zoals temperatuurveranderingen in de atmosfeer, hittegolven en afwijkingen in klimaattrends, maar ook smeltende ijskappen, zeespiegelstijging, extreme regenval en meer.

"NASA doet veel moeite om ervoor te zorgen dat de datasets beschikbaar blijven, bijvoorbeeld op veilige parallelle servers en websites", vertelt Costa. "Zelfs als de oorspronkelijke websites offline worden gehaald."

Data beschermen

Al In 2016 werd daarvoor de Environmental Data Governance Initiative opgericht. "Betrokken wetenschappers ontwikkelden een strategie om gegevens te bewaren", legt Costa uit. "Ze proberen data te beschermen, toegankelijk en up-to-date te houden. Dat is nu cruciaal, de situatie is erg onzeker."

De ontgoocheling onder wetenschappers is groot. "Waarheid en feiten lijken er niet meer toe te doen", stelt De Coninck vast. "De redelijkheid is echt zoek. Tegenwoordig ontkent men wetenschappelijke bevindingen vaak glashard, en dat is op lange termijn zeer zorgelijk. Dat zeg ik niet alleen als wetenschapper, maar ook als burger."

Bekijk ook

Duur onderzoek

De Coninck stoort zich ook aan de beeldvorming rondom zogenaamd duur en log onderzoek, zoals nu in de VS. "Bedrijven zoals die van Musk bouwen voort op onderzoek en innovatie die ook door de Amerikaanse overheid zijn betaald", legt ze uit.

"De talenten, zoals ingenieurs die er werken, zijn opgeleid dankzij de overheid", benadrukt de wetenschapper. "Dus het saneren van overheden op deze manier zorgt eerder voor een innovatie-armer land dan een innovatievere economie."

'We leven in cruciale periode'

Haar Amerikaanse collega Dan Costa hoopt dat de wetenschap niet verder wordt ondermijnd. "We leven in zo'n cruciale periode. Als we klimaatverandering willen aanpakken, kunnen we niet verder met een, of zelfs twee handen op onze rug gebonden."

"Ik kijk vaak naar mijn kleinkinderen en vraag me af: wat is de erfenis die mijn generatie aan deze jonge mensen zal nalaten?", sluit hij af.

Grote zorgen bij klimaatwetenschappers om beleid Donald Trump, in Amerika én daarbuiten

Vragen? Stel ze!

Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.

Ook interessant