Bert Brussen is onderwerp van onderzoek wegens bedreiging en haatzaaien na het herplaatsen van een dreigtweet, minister van Justitie Hirsch Ballin wil dat het Openbaar Ministerie de mogelijkheid krijgt websites eigenhandig te sluiten en de Koninklijke Bibliotheek wordt door het Justitie ontraden ‘fout materiaal’ online te plaatsen. Drie berichten van de afgelopen week die ogenschijnlijk niets met elkaar te maken hebben, maar die duiden op een verdergaande controle van Justitie op uitingen op internet.

De digitale waakhond Bits of Freedom waarschuwt al een tijdje tegen een concept-wetsvoorstel van minister Hirsch Balin dat het Openbaar Ministerie de mogelijkheid geeft websites met strafbare informatie te verwijderen. Momenteel komt daar nog een gerechtelijke toetsing aan te pas, maar deze zou volgens dit wetsvoorstel komen te vervallen.

Maar is een dergelijke verantwoordelijkheid wel veilig bij officieren van Justitie? Kan het OM een onafhankelijke beoordeling maken? De zaak Bert Brussen geeft hierin te denken. Het OM lijkt de plank ernstig mist te slaan door de boodschapper te vervolgen en de bedreiger zélf pas op het politiebureau te ontbieden nadat deze daar zelf om verzocht heeft.

Ook is het niet de eerste keer dat het OM zich op glad ijs begeeft. Afgelopen najaar plaatste de linkse site Ravage een satirische column waarin Wilders ook werd ‘bedreigd’: “Wilders zijn kop moet er inderdaad af! Goeie gasten zijn dat toch, bij Offensief, AFA en Fabel. Wie weet, staat er weer een nieuw volkertje op.”

Het leidde tot de arrestatie van de webmaster van Ravage. Uiteindelijk zonder gevolgen, de zaak werd geseponeerd. Wat opvalt aan deze zaak is de nasleep. D66 Kamerlid Boris van der Ham stelde naar aanleiding hiervan Kamervragen aan minister Hirsch Balin van Justitie. De minister haalde bakzeil en excuseerde zich in de Tweede Kamer als volgt:

“Achteraf bezien kan gesteld worden dat bij de beslissing omtrent aanhouding en inverzekeringstelling de gehele column had moeten worden beoordeeld, zodat de satirische aard al op dat moment duidelijk was geworden. (..)De reden om te seponeren lag niet in de vrijheid van meningsuiting, maar in de constatering dat de column geen «redelijke vrees» opriep. Dit is een vereiste voor de strafbaarheid van bedreiging. (..) Het College van procureurs-generaal heeft de betreffende hoofdofficier van justitie nogmaals gewezen op het grote belang uiterste zorgvuldigheid te betrachten in zaken waarbij het gaat om het beoordelen van uitingen, opdat mensen die op een artistieke, uitdagende, scherpe manier deelnemen aan het maatschappelijk debat daarin niet ten onrechte worden gehinderd.”

Lees die laatste zin nog eens en denk dan aan de manier waarop de zaak rond Bert Brussen wordt behandeld. Waakhond Bits of Freedom merkt dan ook niet ten onrechte op dat het OM niet in staat is tot een afgewogen oordeel “Zoals blijkt uit deze affaire is het OM daar niet de instantie voor”.

Een ander voorbeeld is de manier waarop Justitie onlangs de Koninklijke Bibliotheek heeft benaderd. De KB is momenteel bezig in het kader van het prijzenswaardige project Historische Kranten bezig kranten uit de oorlogstijd digitaal toegankelijk te maken. Dus ook de NSB-krant Volk en Vaderland. Justitie heeft vervolgens de KB afgeraden dit materiaal online te plaatsen omdat ze geen garantie konden geven dat het OM niet tot vervolging zou overgaan omdat dit een "vermenigvuldiging van strafbare uitingen" zou zijn.

Mocht het concept-wetsvoorstel het halen dan heeft het OM in theorie de mogelijkheid om de site van Brussen, maar ook de die van de Koninklijke Bibliotheek offline te halen als het haar goeddunkt. De Groene Amsterdammer concludeert dan ook terecht dat “de houding van Justitie en OC&W van weinig begrip getuigt van de werking van de hedendaagse mediacultuur”. (..) Zo’n politiek van ontkenning werkt niet en draagt bovendien het gevaar in zich van politieke en juridische willekeur.”

Ik ben benieuwd naar de antwoorden van de minister van Justitie op de nieuwe Kamervragen van VVD en D66.

Bekijk de reportage hier:

De zaak Bert Brussen: OM op glad ijs

Vragen? Stel ze!

Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.