De tijd dat we alleen nog maar contant betaalden, ligt al decennia achter ons. Pinnen en digitaal betalen zijn de gewoonste zaak van de wereld. Nu debatteerde de Kamer zelfs over de digitale euro. 5 vragen daarover aan politiek commentator Joost Vullings.

1. Wat is de digitale euro?

"Vooralsnog niets concreets, want hij bestaat nog niet. Maar we kennen allemaal contant geld; muntjes, briefjes. Dat is publiek geld, uitgegeven door De Nederlandsche Bank. Maar al je geld dat op de bank staat is in private handen. De digitale euro komt naast wat je al kent, het is een nieuw betaalmiddel."

Volgens Vullings is het te vergelijken met bitcoin. "Maar dan een soort bitcoin die wel gegarandeerd wordt door de Europese Centrale Bank (ECB). De bitcoin is wat een gek ervoor geeft en zolang mensen erin geloven heeft het een waarde, maar een digitale euro is ook echt een euro waard en dus gegarandeerd door de ECB."

"Dat zit er ook wel een beetje achter: heel veel mensen zitten in crypto's, dat is heel onveilig, dus is het idee bij centrale banken om een veilige variant te ontwikkelen."

2. Waarom zou je de digitale euro nodig hebben?

"Je kunt zeggen: 'Ik heb nu totaal geen probleem met betalen, je kunt met je telefoon of je pas contactloos betalen, dus waarom zou ik met een digitale euro betalen?' Ik weet niet of het aan een behoefte voldoet, maar je kunt zeggen dat dit het nieuwe cash geld is, waarvan mensen minder gebruik maken."

"En het is publiek geld, dus de waarde is wel gegarandeerd. En dat is eigenlijk wel waarom crypto's zijn opgekomen, want stel dat jouw bank in elkaar stort en er ontstaat een bankrun, dan mag je nog blij zijn dat je cash geld of digitale euro's hebt."

3. Welke bezwaren zijn er tegen de digitale euro?

"Digitale munten zijn eigenlijk gewoon een stukje software, dat is geprogrammeerd. Dan kom je bij de angst dat, als je een rekening moet openen bij de ECB, ze kunnen zien wat je doet."

"Dat is een grote angst van mensen, of het wel anoniem wordt. Met cash geld kun je allemaal leuke dingen doen, ook illegaal en zwart." Dat zit ook wel achter de gedachte om een digitale munt te ontwikkelen, zegt Vullings. "Zuidelijke landen in Europa die denken: wacht eens even, als er bij ons minder cash geld rondgaat in de economie, en meer via de digitale euro, dat is wel makkelijker om belasting te heffen."

"Maar dat is precies waarvan de Nederlandse parlementariërs zeggen: 'No way, ontwerp het dan als een chipknip. 200 euro laat je uitbetalen in digitale euro's en dan betaal je met je chipknip, zodat de centrale bank totaal niet kan zien wat je doet'."

4. Moet ik straks verplicht gebruik maken van de digitale euro?

"Nee, het is niet verplicht en cash geld blijft bestaan, zeggen ze. Dat wordt nu gegarandeerd. Het goede van het Nederlandse parlement is dat ze zeggen dat het een aanvulling kan zijn op wat we hebben, maar wel onder strakke voorwaarden."

5. Wanneer kan ik een digitale euro-rekening openen?

"Voorlopig nog niet. Ze moeten het allemaal nog gaan ontwerpen, maar het is wel iets om in de gaten te houden."

"Het Nederlandse parlement doet dat, maar ze balen er wel van dat ze er niet het laatste woord over hebben."

Het ministerie van Landbouw publiceerde onlangs het Actieplan Biodiversiteit. Eerdere doelen worden in dat plan afgezwakt, ondanks dat het slecht gaat met de biodiversiteit in Nederland. Maar ondertussen kunnen burgers wel zelf aan de slag.

Het ministerie van Landbouw, Visserij, Voedselzekerheid en Natuur (LVVN) presenteerde eind maart het nieuwe Nationaal Biodiversiteit Strategie & Actieplan Nederland. Staatssecretaris Jean Rummenie (BBB) schreef in een begeleidende brief aan de Tweede Kamer dat het doel om de ecologische voetafdruk van Nederland vóór 2050 te halveren, wordt losgelaten.

Veel soorten al verdwenen

Een zorgelijke ontwikkeling, vindt programmaleider biodiversiteit Jeanne Nel van de Wageningen University & Research (WUR). "Nederland is al een van de slechtst scorende landen van Europa als het gaat om biodiversiteit. Veel dier- en plantensoorten zijn bedreigd of al verdwenen."

"Er zijn enkele geïsoleerde succesverhalen, waarbij de hoeveelheid en diversiteit van planten en dieren weer toeneemt", vervolgt de onderzoeker. "Maar over de hele breedte blijven we de natuur aantasten, het water vervuilen, de bodemgezondheid schaden en dus de biodiversiteit verminderen."

'Biodiversiteit is een levensvoorwaarde'

De grootste boosdoeners zijn intensieve landbouw en verstedelijking, waardoor natuurlijke leefgebieden verdwijnen. "Biodiversiteit is geen luxe", zegt Nel. "Het is een levensvoorwaarde."

"Omdat we er als mensen letterlijk afhankelijk van zijn. Voor schoon drinkwater en een vruchtbare bodem, maar ook voor de bestuiving van gewassen en zelfs voor ons mentale welzijn."

'Ook voor boeren belangrijk'

GroenLinks-PvdA-Tweede Kamerlid Laura Bromet noemt het nieuwe biodiversiteitsplan van het ministerie 'een gemiste kans'. "We waren goed bezig in Nederland om de natuur weer een beetje op weg te helpen", zegt ze.

"Maar nu is er een kabinet met twee bewindspersonen op het ministerie van LVVN, die er alleen maar voor de kortetermijnbelangen van de landbouw zitten", vindt het Kamerlid. "De natuur lijkt hen heel vaak in de weg te zitten. Biodiversiteit is maar een lastpak voor dit kabinet. Terwijl ik denk dat het juist voor de boeren ontzettend belangrijk is."

Curve ombuigen

Biodiversiteitsexpert Nel beaamt dat een sturende rol van de overheid essentieel is. "Er moet echt opgeschaald worden. We moeten de curve van de afnemende biodiversiteit ombuigen."

Buiten de overheid om kunnen burgers zelf ook actie ondernemen, benadrukt Paulien van der Geest. Zij is expert duurzaam tuinieren bij voorlichtingsorganisatie Milieu Centraal. "Mensen kunnen de natuur op allerlei manieren een handje helpen."

Dertien Hoge Veluwes

Volgens haar is er veel winst te behalen in particuliere tuinen. "70 procent van de Nederlandse huishoudens heeft een tuin, met een gemiddelde grootte van zo'n 130 vierkante meter. Bij elkaar opgeteld is dat een oppervlakte die gelijkstaat aan dertien keer het Nationaal Park De Hoge Veluwe."

"Stel dat al die tuinbezitters tien vierkante meter extra vergroenen," berekent Van der Geest, "bijvoorbeeld door bloemen te planten waar nu nog tegels liggen. Dan creëren ze samen direct een nieuw natuurgebied ter grootte van De Hoge Veluwe. Dat is meer dan symboliek, dat is echte winst voor insecten, vogels, planten en bodemleven."

Driekwart wil insecten graag helpen

Milieu Centraal zet zich samen met natuurorganisaties en tuinbrancheverenigingen in voor meer biodiversiteit, onder meer tijdens de zogeheten Maand van de Groene Tuin. De hele maand april werden er workshops en activiteiten georganiseerd rondom het vergroenen van tuin en terras.

"We hebben onderzoek gedaan waaruit blijkt dat driekwart van de respondenten heel graag bijen en vlinders en andere insecten wil helpen met een goede omgeving", vertelt Van der Geest. "Maar vaak weten tuin-, terras- en balkonbezitters niet zo goed hoe dat moet."

Inheemse plantensoorten

Het begint met simpele keuzes, volgens de expert. "Zet een regenton neer. Laat een hoekje rommelig voor egels en bijen. Maar vooral: verruil die hortensia of die vlinderstruik voor een inheemse plantensoort, zoals een Gelderse roos of een wilde liguster. Dit soort inheemse planten zijn erg belangrijk, want daar komen bedreigde inheemse insectensoorten op af."

Juist die insecten hebben hulp nodig: in de afgelopen 25 jaar is zo'n 75 procent van alle vliegende insecten in Nederland uitgestorven. "Dat is best schokkend, want niet alleen vogels en andere dieren hebben deze vliegende insecten nodig. Ook wij hebben ze hard nodig voor onze voedselgewassen", waarschuwt Van der Geest.

Plantjes zonder pesticiden

De expert heeft nog een belangrijke tip: "Let op dat je een biologische plant koopt. Dat maakt heel veel uit. Voor biologische planten zijn namelijk geen bestrijdingsmiddelen gebruikt die giftig zijn voor bijen. Als een bij afkomt op een mooie en aantrekkelijke plant die wel gekweekt is met gif, dan gaat ze daarvan eten en sterft ze vervolgens misschien alsnog. Dat is het tegenovergestelde van wat je wil bereiken."

"Burgers kunnen zeker een bijdrage leveren", vindt ook onderzoeker Jeanne Nel. "Maar het is de verantwoordelijkheid van de overheid om het makkelijker te maken voor mensen om dat daadwerkelijk te doen, om de natuur terug in ons leven te brengen."

President Trump verkoopt sinds kort petjes, bekers en shirts bedrukt met 'Trump 2028'. Velen denken dat hij hiermee hint naar de volgende presidentsverkiezingen. Hij zou zijn zinnen hebben gezet op een derde termijn. Iets wat niet mag volgens de grondwet.