Op 4 mei herdenken we slachtoffers die vielen tijdens de Tweede Wereldoorlog. Maar waar we te weinig bij stilstaan, zegt historicus Joël Stoppels, is dat er in de maanden na de oorlog ongeveer duizend geallieerden op Nederlandse bodem overleden.

Stoppels is deskundige Tweede Wereldoorlog en deed onderzoek naar operaties van geallieerden in Nederland tijdens de Tweede Wereldoorlog. Volgens hem vond vlak na de bevrijding van ons land een drama plaats dat maar weinig mensen kennen.

Suïcide, ziekte en verdrinking

Namelijk dat ongeveer duizend geallieerden, onder andere uit Canada, vlak na de bevrijding in Nederland overleden. Onder andere als gevolg van suïcide, ziekte, verdrinking en verkeersongelukken.

Onderzoekers Jan Braakman en Henk Vincent van de researchcommissie Canadese Begraafplaats Holten, waar tweehonderd 'vergeten' bevrijders liggen, kwamen tot deze ontdekking tijdens het optekenen van de verhalen van de soldaten.

Logistieke operatie

Na de bevrijding konden tienduizenden Canadese militairen niet direct terugkeren naar hun thuisland. Zij moesten een half jaar wachten.

"Alle geallieerden in Nederland, België en Duitsland moesten terug naar Groot-Brittannië, de Verenigde Staten en Canada. Daarvoor waren ontzettend veel schepen nodig, het was een enorme logistieke operatie om hen terug te brengen", zegt Stoppels. De laatsten vertrokken pas in februari 1946.

Zelfmoord

"In de tussentijd bleven de Canadezen in Nederland en moesten ze worden beziggehouden. Velen hadden traumatische ervaringen. Om ongelukken en zelfmoord te voorkomen en het moreel hoog te houden, werden er activiteiten georganiseerd", vertelt de historicus.

Zo bezochten ze Amsterdam, namen ze deel aan sportdagen, zwem- en danswedstrijden. Maar nazorg gericht op de trauma's die de soldaten opliepen tijdens zware gevechten in Europa was er niet. De verwerking liep daardoor moeizaam.

Bron: EenVandaag

Geen aandacht voor PTSS

"Ze konden hun verhaal niet kwijt. In die tijd was het begrip posttraumatische stressstoornis (PTSS) niet bekend, althans men wilde er geen aandacht aan geven. Als je dat wel deed was je een slappeling, de meesten kozen er daarom voor er niet over te praten", zegt onderzoeker Henk Vincent.

Veel soldaten correspondeerden tijdens en na de oorlog met hun geliefden per post. "Als er post kwam, dan sprongen de mannen vol blijdschap op, omdat de brieven hen toch een beetje houvast gaven, zelfs in hun verschrikkelijke condities. Maar na de oorlog zag de terugkeer naar huis er uitzichtloos uit", zegt Stoppels.

Dear John Letter

Velen kregen op een gegeven moment een zogenoemde 'Dear John Letter' van hun vrouw, vertelt de historicus.

"Daarin werd aangekondigd dat ze een ander had, of de relatie wilde beëindigen. Verschrikkelijk moet dat zijn geweest. Ze konden ook niets, want de afstand was heel groot. Voor velen was zo'n brief de druppel, een trigger. Tientallen Canadese soldaten pleegden zelfmoord."

Vergeten bevrijders

Stoppels noemt het "heel tragisch", wat er met de duizend buitenlandse bevrijders is gebeurd. "Ze hadden net een zware oorlog overleefd, maar kwamen in de periode erna om", zegt de historicus.

"Tientallen overleden na zelfmoord, anderen tijdens het opruimen van munitie of hun eerder opgelopen verwondingen. Ook was er een aantal die het niet overleefde door roekeloos gedrag zoals een ongeluk in het verkeer of het nuttigen van veel alcohol, waarna ze dronken zwommen en verdronken. Het gaat hier om een grote groep vergeten bevrijders."

Helden

Volgens Henk Vincent en Joël Stoppels verdienen de overleden bevrijders dezelfde aandacht als de militairen die omkwamen tijdens de oorlog en moeten we ook hen herdenken. Stoppels: "Er wordt weleens gezegd: 'Een militair die zelfmoord pleegt, is geen held', maar ik vind dat deze soldaten wel helden zijn. Ze hebben verschrikkelijke dingen meegemaakt en namen deel aan onze bevrijding."

"Het is onze gezamenlijke verantwoordelijkheid om hen te herdenken", zegt hij. "We moeten hun verhalen publiceren en ons bewust zijn van wat zij hebben meegemaakt."

Het ministerie van Landbouw publiceerde onlangs het Actieplan Biodiversiteit. Eerdere doelen worden in dat plan afgezwakt, ondanks dat het slecht gaat met de biodiversiteit in Nederland. Maar ondertussen kunnen burgers wel zelf aan de slag.

Het ministerie van Landbouw, Visserij, Voedselzekerheid en Natuur (LVVN) presenteerde eind maart het nieuwe Nationaal Biodiversiteit Strategie & Actieplan Nederland. Staatssecretaris Jean Rummenie (BBB) schreef in een begeleidende brief aan de Tweede Kamer dat het doel om de ecologische voetafdruk van Nederland vóór 2050 te halveren, wordt losgelaten.

Veel soorten al verdwenen

Een zorgelijke ontwikkeling, vindt programmaleider biodiversiteit Jeanne Nel van de Wageningen University & Research (WUR). "Nederland is al een van de slechtst scorende landen van Europa als het gaat om biodiversiteit. Veel dier- en plantensoorten zijn bedreigd of al verdwenen."

"Er zijn enkele geïsoleerde succesverhalen, waarbij de hoeveelheid en diversiteit van planten en dieren weer toeneemt", vervolgt de onderzoeker. "Maar over de hele breedte blijven we de natuur aantasten, het water vervuilen, de bodemgezondheid schaden en dus de biodiversiteit verminderen."

'Biodiversiteit is een levensvoorwaarde'

De grootste boosdoeners zijn intensieve landbouw en verstedelijking, waardoor natuurlijke leefgebieden verdwijnen. "Biodiversiteit is geen luxe", zegt Nel. "Het is een levensvoorwaarde."

"Omdat we er als mensen letterlijk afhankelijk van zijn. Voor schoon drinkwater en een vruchtbare bodem, maar ook voor de bestuiving van gewassen en zelfs voor ons mentale welzijn."

'Ook voor boeren belangrijk'

GroenLinks-PvdA-Tweede Kamerlid Laura Bromet noemt het nieuwe biodiversiteitsplan van het ministerie 'een gemiste kans'. "We waren goed bezig in Nederland om de natuur weer een beetje op weg te helpen", zegt ze.

"Maar nu is er een kabinet met twee bewindspersonen op het ministerie van LVVN, die er alleen maar voor de kortetermijnbelangen van de landbouw zitten", vindt het Kamerlid. "De natuur lijkt hen heel vaak in de weg te zitten. Biodiversiteit is maar een lastpak voor dit kabinet. Terwijl ik denk dat het juist voor de boeren ontzettend belangrijk is."

Curve ombuigen

Biodiversiteitsexpert Nel beaamt dat een sturende rol van de overheid essentieel is. "Er moet echt opgeschaald worden. We moeten de curve van de afnemende biodiversiteit ombuigen."

Buiten de overheid om kunnen burgers zelf ook actie ondernemen, benadrukt Paulien van der Geest. Zij is expert duurzaam tuinieren bij voorlichtingsorganisatie Milieu Centraal. "Mensen kunnen de natuur op allerlei manieren een handje helpen."

Dertien Hoge Veluwes

Volgens haar is er veel winst te behalen in particuliere tuinen. "70 procent van de Nederlandse huishoudens heeft een tuin, met een gemiddelde grootte van zo'n 130 vierkante meter. Bij elkaar opgeteld is dat een oppervlakte die gelijkstaat aan dertien keer het Nationaal Park De Hoge Veluwe."

"Stel dat al die tuinbezitters tien vierkante meter extra vergroenen," berekent Van der Geest, "bijvoorbeeld door bloemen te planten waar nu nog tegels liggen. Dan creëren ze samen direct een nieuw natuurgebied ter grootte van De Hoge Veluwe. Dat is meer dan symboliek, dat is echte winst voor insecten, vogels, planten en bodemleven."

Driekwart wil insecten graag helpen

Milieu Centraal zet zich samen met natuurorganisaties en tuinbrancheverenigingen in voor meer biodiversiteit, onder meer tijdens de zogeheten Maand van de Groene Tuin. De hele maand april werden er workshops en activiteiten georganiseerd rondom het vergroenen van tuin en terras.

"We hebben onderzoek gedaan waaruit blijkt dat driekwart van de respondenten heel graag bijen en vlinders en andere insecten wil helpen met een goede omgeving", vertelt Van der Geest. "Maar vaak weten tuin-, terras- en balkonbezitters niet zo goed hoe dat moet."

Inheemse plantensoorten

Het begint met simpele keuzes, volgens de expert. "Zet een regenton neer. Laat een hoekje rommelig voor egels en bijen. Maar vooral: verruil die hortensia of die vlinderstruik voor een inheemse plantensoort, zoals een Gelderse roos of een wilde liguster. Dit soort inheemse planten zijn erg belangrijk, want daar komen bedreigde inheemse insectensoorten op af."

Juist die insecten hebben hulp nodig: in de afgelopen 25 jaar is zo'n 75 procent van alle vliegende insecten in Nederland uitgestorven. "Dat is best schokkend, want niet alleen vogels en andere dieren hebben deze vliegende insecten nodig. Ook wij hebben ze hard nodig voor onze voedselgewassen", waarschuwt Van der Geest.

Plantjes zonder pesticiden

De expert heeft nog een belangrijke tip: "Let op dat je een biologische plant koopt. Dat maakt heel veel uit. Voor biologische planten zijn namelijk geen bestrijdingsmiddelen gebruikt die giftig zijn voor bijen. Als een bij afkomt op een mooie en aantrekkelijke plant die wel gekweekt is met gif, dan gaat ze daarvan eten en sterft ze vervolgens misschien alsnog. Dat is het tegenovergestelde van wat je wil bereiken."

"Burgers kunnen zeker een bijdrage leveren", vindt ook onderzoeker Jeanne Nel. "Maar het is de verantwoordelijkheid van de overheid om het makkelijker te maken voor mensen om dat daadwerkelijk te doen, om de natuur terug in ons leven te brengen."

President Trump verkoopt sinds kort petjes, bekers en shirts bedrukt met 'Trump 2028'. Velen denken dat hij hiermee hint naar de volgende presidentsverkiezingen. Hij zou zijn zinnen hebben gezet op een derde termijn. Iets wat niet mag volgens de grondwet.