18 jaar geleden vertrok Andrea Pruijssers voor een stage naar de Verenigde Staten. Nu leidt ze er baanbrekend onderzoek naar het coronavirus en staat ze aan de wieg van een veelbelovend vaccin. We bezochten haar in het laboratorium.

Andrea begon met een studie biologie aan de Universiteit van Wageningen en kwam uiteindelijk terecht op de prestigieuze Vanderbilt University in Nashville, Tennessee in het zuidoosten van de Verenigde Staten. De Nederlandse Andrea specialiseerde zich hier de afgelopen jaren in coronavirussen, waarvan COVID-19 er een is. Inmiddels kijkt de hele wereld over haar schouder mee.

Brabants accent

"Van de achtergrond kwam ik ineens op de voorgrond terecht. Dat is leuk, maar ook wennen. Wij doen dit werk al jaren, maar ineens weet iedereen van ons onderzoek en waarom we het doen, dat is bijzonder", vertelt ze met een licht Brabants accent.

Operation Warp Speed

Het leven van Andrea staat sinds afgelopen februari volledig op z'n kop. "Het is keihard werken op dit moment om het vaccin en de medicijnen te testen. Ik heb geen vrije tijd of vakanties meer." Maar klagen doet ze zeker niet. "Ik slaap misschien iets minder, maar het is voor een goed doel."

Andrea's onderzoek kreeg een enorme impuls van de Amerikaanse overheid. Onder de naam Operation Warp Speed werken bedrijven en verschillende laboratoria in het land nu zoveel mogelijk samen om het onderzoek naar coronamedicijnen en -vaccins te versnellen.

Druk van Trump

"We hebben al verschillende medicijnen ontwikkeld, zoals remdesivir. Dat lijkt goed aan te slaan bij coronapatiënten. Nu testen we het zogeheten Moderna-vaccin op mensen en kijken we of zij hierna antilichamen voor het virus ontwikkelen", legt Andrea uit.

De hele wereld hoopt vurig dat er snel een vaccin beschikbaar komt en president Trump voert de druk nog wat extra op voor Andrea en haar collega's: hij benadrukt regelmatig dat er binnen zeer korte termijn een vaccin beschikbaar zal zijn. In zijn toespraken heeft hij het zelfs over eind oktober.

Mogelijk eind van het jaar een succesvol vaccin

Maar Andrea laat zich niet opjagen, zelfs niet door de president van de Verenigde Staten. "We kunnen niet sneller, het gaat al onnoemelijk snel. Ik word er wel nerveus van dat de president zoveel macht heeft. Als hij zegt dat we het vaccin moeten goedkeuren terwijl we nog niet alle data hebben om te verzekeren dat het veilig is, hebben we wel een probleem." Ze hoopt dat het bluf is. "Dat doet hij wel vaker. Maar het zit wel in mijn achterhoofd: wat als?"

Andrea is voorzichtig optimistisch over de ontwikkelingen, maar eind oktober is volgens haar echt niet haalbaar. "Er zijn nu nog niet genoeg data om te zeggen: alles is veilig en effectief en we kunnen de hele wereld laten inenten. We kunnen al wel een eerste indicatie krijgen van of het effectief is, maar het duurt nog wel tot het einde van het jaar voordat we kunnen vaccineren."

NSC en ChristenUnie pleiten voor een zogenaamde rode knop om jongeren digitaal beter te beschermen. Waarmee met één druk op de knop, al jouw online gegevens in één keer worden verwijderd. De vraag is of dat gaat werken.

Jongeren moeten beter beschermd worden op het internet. Dat is de boodschap die Don Ceder van de ChristenUnie en Jesse Six Dijkstra van NSC aan de Tweede Kamer duidelijk willen maken. "Voordat je achttien bent, zijn er verschillende online profielen van je gemaakt."

Cookies slaan alles op

"Onze persoonlijke gegevens worden opgeslagen door cookies', zegt Lotje Beek, beleidsadviseur bij Bits of Freedom. "Cookies zijn een soort bestandjes die op een website zitten, en vervolgens vanaf de website terug gaan naar je computer'', legt ze uit. "Hierdoor houden ze bij wat jij online doet, op welke dingen je klikt, en voor hoelang."

"Deze informatie wordt vervolgens opgeslagen door bedrijven zoals Meta en Google. Op basis hiervan schetsen ze jouw persoonlijk profiel", vervolgt Beek. "Ze weten hierdoor precies welke boodschap ze aan jou kunnen meegeven, bijvoorbeeld om iets te kopen op het internet. Hierdoor verlies je de autonomie."

Persoonlijke online profiel

"Middels een online profiel kunnen bedrijven jou opdelen in bepaalde categorieën", vertelt cyberexpert Dave Maasland. "Bijvoorbeeld op interessegebied, leeftijdscategorie en of je man of vrouw bent. Dat kan heel gedetailleerd gaan."

"Maar dat gebeurt niet alleen via cookies", maakt hij duidelijk. "Ook je mobiele apparaat slaat informatie op. Het belangrijkst is dat mensen beseffen dat als je digitale voetsporen achterlaat, je snel persoonlijke informatie vrijgeeft."

Kansongelijkheid voor jongeren

Volgens NSC en ChristenUnie kunnen digitale profielen negatieve gevolgen hebben en leiden tot kansenongelijkheid. Ook beleidsadviseur Beek kan zich hierin vinden. "Vacatures voor mannelijke beroepen worden voor 90 procent vaker aan mannen laten zien, blijkt uit onderzoek van het College van de Rechten voor de Mens. Vrouwen zien weer vaker vacatures voor kappersopleidingen, waardoor zij vacatures als monteurs bijvoorbeeld missen. Dit levert minder kansen op en verdeelt de samenleving."

Ook cybersecurity-expert Maasland ziet problemen. "Als eenmaal iets op het internet staat, zal deze informatie niet snel verdwijnen. Bijvoorbeeld fanatieke berichten over je voetbalclub, of een boze reactie naar een leraar, die kunnen later altijd weer opduiken. Tijdens een ruzie of een sollicitatie bijvoorbeeld," legt hij uit.

'Niet hoe het internet werkt'

Precies hier zit volgens Maasland ook de crux. "De informatie op het internet staat altijd ergens opgeslagen, zelfs met een mooie rode knop. Hoe graag we ook een makkelijke oplossing willen, dit is niet hoe het internet werkt."

Desondanks vinden beide experts het goed dat NSC en ChristenUnie dit onderwerp onder de aandacht brengen. "Jongeren moeten beter beschermd worden op het internet, maar we moeten in deze fase vooral kijken naar de voorkant," vervolgt Maasland. "Kinderen moeten weten dat het belangrijk is om na te denken wát je plaatst op het internet. De oplossing zit in meer educatie en mediabewustzijn. Niet bij een magische knop."