De juiste informatie over coronavaccinatie bereikt niet alle groepen: dit proberen organisaties eraan te doen

Een chip in je arm waarmee alles wat je doet wordt gevolgd. Het is een van de vele complottheorieën over coronavaccins die online populair zijn. Door dit soort theorieën kan de vaccinatiebereidheid omlaag gaan, vrezen verschillende organisaties.

De overheid bereikt met haar vaccinatiecampagne lang niet iedereen, weet voorzitter Mohamed Bouimj van de Stichting Platform Islamitische Organisaties Rijnmond (SPIOR). "Onder Nederlandse moslims bestaat er een groot wantrouwen richting overheidsinformatie."

Vooral jongeren wantrouwen overheid

Dat komt onder meer door de manier waarop in het parlement over Marokkanen en moslims wordt gesproken, vertelt Bouimj. "Vooral jongeren denken dat iedereen tegen ze is. Ze nemen niks aan van de overheid, een hardnekkig probleem." Hij waarschuwt ervoor dat binnen Nederlandse moslimgemeenschappen complottheorieën en onbetrouwbare nieuwsbronnen over corona circuleren. "Dat heeft negatieve gevolgen voor de vaccinatiebereidheid."

Meestal zijn het de jongeren die hun ouders en grootouders adviseren over corona, vervolgt Bouimj. "De meeste ouderen spreken minder goed Nederlands en zijn afhankelijk van informatie van hun kinderen en die zeggen: 'ik laat vader en moeder niet inenten'. Dat komt echt vaak voor. Want die jongeren worden beïnvloed door al die filmpjes van complotdenkers op social media."

Livestreams en filmpjes

SPIOR ziet dit als een probleem en pakt het aan in samenwerking met artsen en moskeeën, vertelt Bouimj. "Onze groep is beïnvloedbaar en eerlijke informatie is voor veel mensen binnen deze groep niet gemakkelijk toegankelijk."

De stichting gaat de onjuiste informatie te lijf te met livestream seminars, gericht op Nederlandse moslims. Daarnaast verspreiden artsen en andere sleutelfiguren met een islamitische achtergrond informerende filmpjes via social media, in het Arabisch, Turks, Engels en Nederlands.

Asielzoekers en nieuwkomers

Het probleem dat overheidsinformatie niet iedereen bereikt, of dat ontvangers de informatie wantrouwen, speelt zeker niet alleen binnen de moslimgemeenschap. Ook een grote groep asielzoekers en nieuwkomers krijgt nauwelijks iets mee van de coronamaatregelen en het vaccinatiebeleid, omdat ze de Nederlandse taal nog niet machtig zijn.

Ook binnen deze groepen doen complotgedachten de ronde. Dat zegt Milka Yemane van Corona Actiecomité Statushouders (CAS), een groep vrijwilligers die zelf ook een migratie-achtergrond heeft. Met een telefonische helpdesk beantwoorden ze de vragen van statushouders in hun eigen taal. Meestal is dat Arabisch of Tigrinya, de taal die onder andere wordt gesproken in Eritrea en een deel van Ethiopië. "En we willen nepnieuws tegengaan door zelf betrouwbare informatie via social media te verspreiden", zegt Yemane. Daarnaast organiseert CAS webinars waar mensen kunnen inbellen met hun vragen.

Laaggeletterden

En dan zijn er nog duidelijke signalen dat corona-overheidsinformatie over maatregelen en het vaccin veel laaggeletterde Nederlanders niet bereikt. Mohammed Azzouz van kennisinstituut Pharos houdt zich bezig met deze groep. Hij constateert dat laaggeletterden moeite hebben om de informatie op de juiste manier tot zich te nemen, omdat ze het niet begrijpen.

"Er zijn in Nederland 2,5 miljoen mensen die moeite hebben met lezen en schrijven. De helft van hen bestaat uit autochtone Nederlanders. Zij hebben moeite om de maatregel op de juiste manier na te leven, weten niet goed wat er van hen verwacht wordt en hebben ook vaak werk waarbij het moeilijk is om afstand te houden."

Onzekerheid en angst

Volgens Azzouz levert dat voor deze groep veel onzekerheid en angst op. "We horen dat een deel van deze groep heel graag gevaccineerd wil worden, maar niet begrijpt wanneer ze aan de beurt zijn. Maar er is ook een groep die veel twijfels heeft en aangeeft liever niet gevaccineerd te willen worden. Er gaat veel nepnieuws rond waardoor ze het vaccin niet vertrouwen. Wat niet meewerkt om de pandemie eronder te krijgen."

Pharos probeert, samen met zogeheten taalambassadeurs van de Stichting ABC met eenvoudig voorlichtingsmateriaal - zo min mogelijk tekst en veel animaties - de laaggeletterden te bereiken.