radio LIVE tv LIVE
meer NPO start

De formatie is begonnen en verkenner Gom van Strien is aan zet: 'Je kunt de plank flink misslaan'

De formatie is begonnen en verkenner Gom van Strien is aan zet: 'Je kunt de plank flink misslaan'
Vera Bergkamp ontvangt Gom van Strien in de Tweede Kamer
Bron: ANP

De formatie is begonnen. Nu is de vraag welke partijen samen gaan regeren. Aan verkenner Gom van Strien de taak te onderzoeken welke coalities mogelijk zijn. Staatsrechtsgeleerde Peter Rehwinkel legt uit hoe een verkenner zijn werk doet.

Vandaag kwamen alle fractievoorzitters bij elkaar om een verkenner aan te wijzen. Dat werd dus Gom van Strien, die zo'n 12 jaar namens de PVV in de Eerste Kamer zit. Vlak voor de bijeenkomst liet VVD-leider Dilan Yeşilgöz weten dat haar partij niet wil meeregeren in een komend kabinet. Dat de verkenner een pittige klus te wachten staat, is duidelijk.

Eerder via de koning

Het is aan Van Strien om te onderzoeken welke coalities er mogelijk zijn en waar de gesprekken met fractieleiders over moeten gaan. "Een ding staat vast: een verkenner onderhandelt niet", legt Rehwinkel uit. "Hij brengt het gesprek op gang."

Formeren met een verkenner is relatief nieuw. Tot 2012 was het aan de koning. "Maar toen is de politiek het zelf gaan doen. Er is ook dit jaar wel weer even discussie over geweest, of de koning toch niet terug moest komen in de kabinetsformatie, maar uiteindelijk is dat niet gebeurd."

Bekijk ook

'Van Strien heeft geen indruk gemaakt'

Een belangrijke eigenschap van de verkenner is dat hij of zij ver van de politiek afstaat. Ondanks dat Van Strien in de Eerste Kamer zit, heeft hij volgens Wilders 'niet een groot politiek profiel'.

"Ze willen eigenlijk iemand in die rol die ervaring heeft, maar die niet politiek actief is, maar dat is Wilders dus niet gelukt", zegt politiek commentator Joost Vullings. "Maar Van Strien heeft de afgelopen 12 jaar geen enkele indruk op mij gemaakt", voegt hij toe.

Iemand van de eigen partij

"Een verkenner moet iemand zijn die vertrouwen geniet van de partijen waarmee mogelijk later geformeerd wordt", vertelt Rehwinkel. "Tot nu toe is dat steeds iemand uit de grootste partij geweest, maar dat hoeft niet."

De staatsrechtsgeleerde denkt dat het voor de PVV best moeilijk geweest kan zijn om iemand aan te wijzen, omdat de PVV geen poule van oud-ministers of commissarissen van de koning heeft om uit te putten.

De iconische 'functie elders'-foto
Bron: ANP
De iconische 'functie elders'-foto

'Omtzigt, functie elders'

En dat je als verkenner de plank flink mis kan slaan, is wel duidelijk geworden bij de vorige formatie in 2021. Annemarie Jorritsma (VVD) en Kajsa Ollongren (D66) werden aangewezen als verkenners, maar gingen volgens Rehwinkel onderhandelen. Iets wat je echt niet moet doen als verkenner.

"Op een gegeven moment duurde het ook te lang. En het was natuurlijk helemaal ongelukkig dat Ollongren met dat papier werd gefotografeerd, waarop stond: Omtzigt, functie elders."

Duidelijke termijnen

Volgens Rehwinkel heeft de Tweede Kamer daarvan z'n lesje geleerd. "Er is toen ook een commissie aan de gang gezet met een hoogleraar en er is over gedebatteerd", zegt Rehwinkel. Een van de dingen die daaruit naar voren is gekomen, is dat er termijnen zijn gesteld.

"Dus niet voortdurend maar mensen ontvangen, maar duidelijke termijnen, ook voor de verdere kabinetsformatie", vertelt Rehwinkel.

Bekijk ook

Het is nu aan de verkenner om te onderzoeken welke coalitie een mogelijke regering kan vormen

Vragen? Stel ze!

Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.

Minder zorgstudenten in het mbo, terwijl personeelstekort groeit: 'We moeten ons rot schrikken als samenleving'

Het aantal studenten op mbo-opleidingen voor verpleegkundigen en verzorgenden blijft maar dalen. In de laatste 5 jaar ging het om een daling van 30 procent, terwijl er juist veel vraag is naar zorgpersoneel. De MBO Raad wil nu actie van het kabinet.

Vragen? Stel ze!

Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.

Kans op inslag van asteroïde 2024 YR4 op aarde steeds groter, maar volgens deze ruimteonderzoeker hoeven we niet bang te zijn

Kans op inslag van asteroïde 2024 YR4 op aarde steeds groter, maar volgens deze ruimteonderzoeker hoeven we niet bang te zijn
Bron: Unsplash

Een groep astronomen trekt aan de bel, want de kans dat een asteroïde de aarde gaat raken wordt steeds groter. In 2 weken tijd steeg deze van 2,6 naar 3,1 procent. "Historisch, maar niet te vergelijken met de asteroïde die dinosaurus heeft uitgeroeid."

De asteroïde, die volgens NASA op 22 december 2032 de aarde zou kunnen raken, heeft zelfs al een naam: 2024 YR4. Hij heeft een geschatte doorsnee van tussen de 40 en 90 meter, en verplaatst zich met een snelheid van meer dan 10 kilometer per seconde. Mocht hij de aarde raken, dan krijgen we dus met een flinke klap te maken.

'Neem het met een korrel zout'

Zijn we over 7 jaar in gevaar? Als je het aan ruimtevaartspecialist Angelo Vermeulen vraagt, niet. "Je moet het met een grote korrel zout nemen", merkt hij op. "Het is een vrij relatief hoog cijfer. Maar de gemeenschap van astronomen wereldwijd maakt zich eigenlijk geen zorgen."

"Want wat er meestal gebeurt, is dat naarmate men meer en meer informatie te weten komt over de baan en de snelheid van de asteroïde, door meerdere metingen te doen, ze zich eigenlijk realiseren dat de kans kleiner wordt dat hij de aarde zou raken."

Bekijk ook

Nog geen 'doomsdag'

"Dit is dus zeker nog geen 'doomsday-scenario'", zegt Vermeulen. Op het moment van de eerste observatie is de asteroïde namelijk nog ver verwijderd van de aarde. Het is een klein object in de verre verte. Om hem te spotten hebben astronomen een sterke telescoop nodig.

"Dan probeer je zo goed mogelijk de baan en de snelheid op te meten", legt hij uit. "Het percentage gaat dan vaak schommelen, soms omhoog en dan soms weer omlaag. Wanneer hij dichterbij de aarde zit kunnen we hem veel makkelijker observeren en opmeten." Pas dan kunnen astronomen écht spreken over de kans op een inslag. "Maar in het verleden is eigenlijk altijd gebleken dat die kans dan 0 procent werd en dat het dan langs de aarde heen vliegt."

Meerdere asteroïden in zonnestel

Naast 2024 YR4 vliegen er meer dan een miljoen asteroïden door het zonnestel, weet Vermeulen. Tussen Mars en Jupiter zit een asteroïdengordel waar een groot deel van deze 'mini planeetjes' vliegen. "Die zitten daar eigenlijk vrij veilig, want ze draaien in een baan om de zon. Ze zijn geen bedreiging."

"Maar er zijn dus ook asteroïden die los door het zonnestelsel vliegen." En voor die losse - zoals 2024 YR4 - moeten we uitkijken. "Ze zouden mogelijk op de aarde kunnen neerstorten. En dat is in het verleden al gebeurd, er zijn genoeg voorbeelden. De bekendste is natuurlijk het uitsterven van de dinosauriërs, veroorzaakt is door zo'n inslag."

Bekijk ook

Zeer zeldzame gebeurtenis

Ook in de Amerikaanse staat Arizona sloeg zo'n 50.000 jaar geleden een asteroïde in. Onderzoekers schatten in dat deze een diameter van ongeveer 50 meter had en rond de 300.000 ton woog. "Je kan hem bezichtigen, een prachtige geologische formatie", noemt de ruimtevaartspecialist het.

De aarde blijft dus niet gespaard van zulke inslagen, vertelt Vermeulen. "Maar dat het zal gebeuren in een tijdbestek van een mensenleven is zeer zeldzaam."

DART

Ook vertelt de ruimtevaartspecials dat NASA technologie heeft ontwikkeld om de banen van asteroïden te wijzigen, zodat ze de aarde niet raken. "Tijdens die missie, genaamd DART, heeft men met een ruimte toestel van ongeveer 600 kilo recht op een asteroïde laten inslaan om te zien of we de baan van die asteroïde konden wijzigen."

"En dat is een groot succes geworden", gaat hij verder. De baan is zelfs veel meer veranderd dan gehoopt. "Dus we kunnen asteroïden wel van een baan doen afwijken. En als je dat op tijd doet, zelfs al is het een kleine wijziging, dan heeft het groot effect wanneer het in de buurt van de aarde komt."

Bekijk ook

Tsunami als gevolg

Maar stel het gebeurt wel, hoe zou dat er dan uit zien? "De gevolgen van zo'n inslag zijn niet te overzien", antwoordt Vermeulen. "Maar het zal minder apocalyptisch zijn dan wat je ziet in films."

En dat komt vooral doordat het grootste oppervlak van de aarde, ongeveer 70 procent, bedekt is met water. "In het Los Alamos National Laboratory heeft men een computersimulatie laten maken (van een asteroïde inslag, red.). En zo hebben ze ontdekt dat het best meevalt. Wat je krijgt is een tsunami, en het blijkt dat maar een fractie van de totale energie van die asteroïde omgezet wordt in golven. De golven zullen niet zo heel ver reizen. Dus we kunnen daar ook wel wat wat geruster over zijn."

Aardbevingen en klimaatverandering

Wel kan die eventuele inslag op 22 december 2032 voor seismisch effecten zorgen, zoals een aardbeving. "En in een gebied waar veel vulkanische activiteit is, kan het die activiteit gaan uitlokken. Want je krijgt bij een inslag sowieso een enorme schokgolf als een asteroïde in de atmosfeer ontploft of op aarde neerstort." Hij vergelijkt het met honderdmaal de kracht van een bom van Hiroshima.

"En als zo'n ding in de atmosfeer komt, genereert dat verder ook heel veel hitte waardoor het branden kan veroorzaken", gaat Vermeulen verder. "Dat is een effect dat lang na de inslag nog kan blijven doorwerken, het werpt allerlei stoffen in de atmosfeer op, die dan een deel van het zonlicht kunnen blokkeren en waardoor je het klimaat kan gaan verstoren."

Kans op een asteroïde inslag op aarde wordt steeds groter, maar volgens deze ruimtespecialist hoeven we niet bang te zijn

Vragen? Stel ze!

Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.

Ook interessant