radio LIVE tv LIVE
meer NPO start

De buren in Colettes flat zijn door corona hechter dan ooit: 'Het voelt nu echt als een dorp'

De buren in Colettes flat zijn door corona hechter dan ooit: 'Het voelt nu echt als een dorp'
Gezellig koffie drinken in de huiskamer van de flat: sinds corona doet Colette (rechts) het regelmatig
Bron: Eigen beeld

Het begon met een gezamenlijke huiskamer en al snel kwamen bewoners in de flat van Colette op allerlei manieren samen. Allemaal om de coronacrisis door te komen en eenzaamheid tegen te gaan. En de nieuwe ideeën blijven maar komen.

"Het is een soort sneeuwbaleffect geweest", vertelt Colette Reijnierse. Ze woont inmiddels 10 jaar in een groot appartementencomplex van negen etages in Haarlem-Zuid. Echt hecht was het er nooit, tot corona uitbrak. "Van het een kwam het ander en nu wordt er van alles georganiseerd."

Koffie in de huiskamer

Net voor de coronacrisis ontstond het idee voor een gezamenlijke huiskamer. "We hadden vroeger een bestuurskamer beneden en die hebben we omgebouwd. Er was al een keuken en toilet, dus dat ging makkelijk."

"We zijn begonnen met koffiedrinken in de ochtend." Maar toen het land in lockdown ging, moest dat idee even terug de ijskast in. "Aan het begin van de corona-uitbraak kon er weinig, maar toen het in mei eenmaal weer mocht hebben we alles naar buiten verplaatst."

Colette
Bron: Eigen beeld
Colette bij de gezamenlijke kerstboom in de hal

Samen tuinieren

Van het een kwam al snel het ander. "Er is een groenstrook voor het gebouw. Toen we buiten koffiedronken, ontstond ineens het idee om die te adopteren van de gemeente. Dat kon en nu is er één keer in de week een tuingroepje dat daar in de tuin werkt. We kregen budget van de gemeente en konden daar allerlei plantjes voor kopen."

Daar bleef het niet bij. Uit alle hoeken en gaten van het gebouw kwamen mensen met een hobby die het ook leuk vonden om iets te organiseren. "Iemand die erg van boeken houdt, beheert nu de bibliotheek. Tijdens een workshop maakten we kerstdecoraties, daar hangt de boom in de hal nu vol mee. En er is ook een klusruimte ingericht."

Bekijk ook

'Blij verrast'

"Iedereen die een talent heeft en daar iets mee wil doen, zet dat hier nu soms in. Ik ben echt blij verrast waartoe dat allemaal kan leiden", zegt Colette trots. Het heeft het complex veel meer tot elkaar gebracht, ziet ze. "Mensen hebben nu dagelijks contact met elkaar. Het is echt niet dat iedereen meedoet, maar mensen spreken elkaar wel steeds vaker. De drempel is lager."

"Die samenhang was er vroeger niet zo. Nu is het echt een dorpje geworden." In de flat was het eerder best wel anoniem, vertelt ze. "Hier wonen veel generaties door elkaar en jongeren hebben normaal gesproken toch minder contact met de oudere generatie. Nu is het makkelijker geworden om elkaar aan te spreken. Elkaar straal voorbij lopen is er echt niet meer bij."

Weer in lockdown

Nu ons land weer in een harde lockdown zit, is het wel moeilijker geworden om samen dingen te ondernemen. "Maar de huiskamer gaat elk geval door. Elke dag is er nu plek voor twee mensen en daar kun je je voor inschrijven. Vooral de mensen op leeftijd die slecht ter been zijn, komen anders nergens meer. Nu kunnen ze tenminste één keer in de week even koffie drinken."

In de huiskamer is elke dag een gastvrouw die ook echt oog heeft voor wie er langskomen. "Zij blijven op de hoogte van wat mensen nodig hebben en pikken het snel op als er iets met iemand is. Er wordt op elkaar gelet."

Bekijk ook

Even een praatje

Toch benadrukt Colette dat het echt niet alleen maar oudere mensen zijn die met eenzaamheid te maken hebben. "In Haarlem zijn, geloof ik, de meeste alleenstaanden van Nederland. Dat gaat van jong tot oud. Ik woon zelf ook alleen en ben ook echt wel eens eenzaam."

Als zelfstandig reisadviseur en facilitair dienstverlener werkt ze net als veel anderen thuis. "En dan denk ik: goh, ik wil wel even kletsen. Nu kan dat gelukkig en dan ga ik gewoon even naar beneden. Daar ga ik dan op een bankje zitten en er is altijd wel iemand die langskomt."

'Nodig iemand uit voor kerst'

Ze heeft gemerkt hoe fijn het is om aansluiting te vinden in de buurt en raadt het iedereen aan die ook weleens eenzaam is. "Leg het eens aan iemand voor om ook zoiets op te zetten. Er is heel veel behoefte aan." En een boodschap voor anderen: kijk naar elkaar om: "Bekommer je om mensen die alleen zijn. Vraag eens: 'Wat doe je met kerst?' En als iemand zegt 'niks', nodig hem dan gewoon uit."

"Zelf had ik op eerste kerstdag iemand uit de flat uitgenodigd, en op tweede kerstdag zit ik bij de buurvrouw onder. Het is gewoon leuk dat iemand zegt: 'Je bent welkom'." Op wat er de afgelopen tijd in de flat gebeurd is, is ze best trots. "Dit is allemaal ontstaan sinds corona, dat is nog maar anderhalf jaar geleden. Ik vind het echt opvallend wat er allemaal kan ontstaan in zo'n korte periode."

Bekijk ook

Vragen? Stel ze!

Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.

Tienduizenden door Rusland ontvoerde Oekraïense kinderen inzet van vredesbesprekingen: 'Bang dat ik mijn familie nooit meer zou zien'

Tienduizenden door Rusland ontvoerde Oekraïense kinderen inzet van vredesbesprekingen: 'Bang dat ik mijn familie nooit meer zou zien'
De 14-jarige Veronika werd ontvoerd door de Russen en bevrijd
Bron: After The Rain: Putin's Stolen Children Come Home

Bijna 20.000 Oekraïense kinderen zijn sinds de invasie door de Russen ontvoerd. President Zelensky wil geen vredesakkoord voordat alle gedeporteerde burgers teruggekeerd zijn, terwijl Rusland ontkent. "Ze beroven ons van onze toekomst."

Twee van deze kinderen zijn Veronika en Sasha. Hun verhaal wordt verteld in de documentaire 'After The Rain: Putin's Stolen Children Come Home' van de Brits-Oekraïense regisseur Sarah McCarthy. "Sasha werd als kleuter bij een Russische controlepost van haar vader gescheiden", vertelt McCarthy.

Ontvoerd op zomerkamp

"Haar vader kwam in een detentiekamp terecht en Sasha belandde met haar broertjes en zusjes in een tehuis in Moskou. Na zijn vrijlating moest haar vader zelf uitzoeken waar zijn kinderen waren. Ook Veronika, de dochter van een Oekraïense soldaat, werd gedeporteerd."

''Ze namen ons mee naar een soort kamp in Rusland. De politie pakte onze telefoons af. Ik huilde constant, omdat ik bang was dat ik mijn familie nooit meer zou zien'', vertelt Veronika in de film. McCarthy, die zelf een Oekraïense moeder heeft, reist met haar documentaire nu de wereld rond om zoveel mogelijk mensen te laten zien wat er gebeurt. "Dit is de keiharde realiteit voor duizenden Oekraïense gezinnen."

Bekijk ook

Nieuwe identiteit

Inmiddels zijn er 1.247 kinderen teruggehaald, vertelt Darya Gerasymchuk. Zij is kinderrechtencommissaris en adviseur van president Zelensky. "Maar van heel veel kinderen weten we nog niet waar ze zijn. Ze zijn ondergebracht bij Russische pleeggezinnen en hebben een nieuwe naam en identiteit gekregen.''

Het is heel moeilijk om te achterhalen waar de kinderen zich bevinden. ''Vaak begint het met een tip van een ouder, of beelden op Russische televisie waarin kinderen te zien zijn bij adopties of heropvoedingsprogramma's'', zegt Gerasymchuk. ''Ook Amerikaanse satellietbeelden hielpen bij het opsporen van kinderen. Maar de financiering van dat programma is inmiddels stopgezet door de Trump-regering."

Rusland ontkent

Zodra duidelijk is waar een kind zich bevindt, wordt er door de organisatie Save Ukraine contact opgenomen met de familie. Deze organisatie is opgericht door Mykola Kuleba, voormalig kinderombudsman van Oekraïne, en werkt om de kinderen terug te halen.

Meestal gaat er dan een moeder of oma met een medewerker op pad naar Rusland of bezet gebied, via veilige routes zoals Polen, Wit-Rusland of Turkije. Met juridische stappen, onderhandelingen of persoonlijke contacten wordt dan geprobeerd om het kind vrij te krijgen.

Bekijk ook

'Genocide op ons volk'

En dat is niet eenvoudig, vervolgt Gerasymchuck. "Want Rusland erkent zelden dat er sprake is van ontvoering en werkt vrijwel nooit actief mee aan terugkeer. Het belangrijkste doel van de ontvoering van Oekraïense kinderen door de Russen is de genocide op het Oekraïense volk. Door het Oekraïense volk kinderen te ontnemen, proberen de Russen ons van onze toekomst te beroven."

Voor Sasha en Veronika liep het goed af. Sasha woont nu in Letland, en Veronika is terug in Kyiv. Ze hebben inmiddels beiden getuigd bij het Internationaal Strafhof. Maar veel kinderen komen getraumatiseerd terug en zijn geïndoctrineerd door Russische propaganda. Duizenden kinderen zijn nog altijd vermist.

Voorwaarde voor vrede

De vredesonderhandelingen tussen Rusland en Oekraïne verlopen moeizaam. Voor Oekraïne is de terugkeer van alle gedeporteerde burgers, met als prioriteit de ontvoerde kinderen, een belangrijke voorwaarde voor een akkoord. President Zelensky is stellig: alle kinderen moeten terug zijn voordat er serieus over vrede kan worden gepraat.

Het onderwerp stond bovenaan de Oekraïense agenda tijdens de besprekingen in Saoedi-Arabië eind vorige maand. Volgens de Amerikanen gold de terugkeer van de kinderen als een eerste stap om vertrouwen op te bouwen tussen de partijen, maar ook dat lijkt nog ver weg.

Bekijk ook

Meer steun nodig

Darya Gerasymchuk hoopt dat de aanklacht van het Internationaal Strafhof in het vredesproces een verschil kan maken. "De arrestatiebevelen tegen president Poetin en zijn commissaris voor de kinderrechten Maria Lvova-Belova waren historisch", zegt ze.

"Ze erkenden niet alleen het oorlogsmisdrijf van kinderontvoering, maar ook het bredere patroon van genocide: het systematisch overbrengen van Oekraïense kinderen naar Russische gezinnen.''

Juridische druk

''Hopelijk zet dit juridische druk op Rusland en helpt het ons om meer kinderen terug te krijgen. De wereld ziet nu zwart-op-wit wat wij al lang weten: wat Rusland 'redding' noemt, is in werkelijkheid gedwongen deportatie'', zegt Gerasymchuk.

Ze is ook blij met de internationale coalitie Bring Kids Back UA, een gezamenlijk initiatief van Oekraïne en Canada, waar inmiddels 41 landen aan deelnemen. "Maar we hebben meer steun nodig. Alleen met internationale druk en sancties krijgen we beweging. De terugkeer van deze kinderen is voor ons essentieel", benadrukt ze. "Zolang zij niet thuis zijn, is vrede onmogelijk."

Vragen? Stel ze!

Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.

Moet btw op energie lager? Deze deskundigen denken dat oplossing tegen energiearmoede ergens anders ligt

Moet btw op energie lager? Deze deskundigen denken dat oplossing tegen energiearmoede ergens anders ligt
Energie-expert Gwen Jansen van Milieu Centraal en energiecoach Claar Wachter
Bron: EenVandaag

De Consumentenbond doet vandaag een oproep in de Tweede Kamer: verlaag de btw op elektriciteit om de energierekening financieel behapbaar te houden. Maar is dat de oplossing? "Tijdelijke pleister."

De energierekening: voor veel mensen is het een grote zorg. Daarom roept de Consumentenbond op om het btw-tarief voor energie van 21 procent naar 9 procent te verlagen.

Hoge rekening profiteert

Dat er iets moet gebeuren is duidelijk, ook volgens energie-expert bij Milieu Centraal Gwen Jansen. Maar het voorstel van de Consumentenbond is volgens haar maar 'een tijdelijke pleister'. Daarbij is het vooral voordelig voor mensen die al veel stroom gebruiken, en niet voor mensen die juist proberen de energierekening laag te houden omdat ze al moeite hebben met betalen.

"Dit voorstel is eigenlijk vooral goed voor de mensen met een hoge energierekening, want die profiteren het meest", vertelt ze. "Maar juist de mensen die het heel hard nodig hebben, maar een lagere energierekening hebben, profiteren minder. Dus wij zijn voorstander van meer structurele maatregelen."

Beter isoleren

Minder btw betalen klinkt als een goed idee, maar houdbaar is het niet volgens Jansen. "Want uiteindelijk gaat die btw weer omhoog, dus je kan beter kijken hoe deze mensen op de langere termijn geholpen kunnen worden."

Maar er zijn volgens de energie-expert wel andere maatregelen die genomen kunnen worden om de energierekening betaalbaar te houden. "Verreweg op één staat het beter isoleren en ventileren van de woningen. Energie die je niet verbruikt hoef je ook niet te betalen. 2 op de 3 woningen zijn nog slecht geïsoleerd en 9 op de 10 slecht geventileerd. Dat zorgt voor veel hogere kosten dan nodig is."

Bekijk ook

Inzet energiecoaches

Maar volgens Jansen kunnen zogenaamde energiecoaches ook een groot verschil maken. Dat terwijl in bijvoorbeeld de gemeente Amsterdam de huis-aan-huisbezoeken met de energiecoaches worden stopgezet. "Uit onderzoek van TNO blijkt heel duidelijk dat energiecoaches, heel goed werk leveren en dat zij de maatschappelijke kosten ook op termijn heel erg laag kunnen houden. Ook voor de gezondheid van heel Nederland is dat goed."

Het is een laagdrempelige manier om mensen te helpen, zegt Jansen. "Je ziet dat heel veel energiehulp mensen nog niet bereikt. De deuren blijven dicht, vooral bij mensen die de energierekening niet kunnen betalen. Daar is schaamte en wantrouwen. Hoe kom je daar wel binnen? Door heel dicht bij deze mensen te staan." Volgens de experts is dat het geval met energiecoaches. "Die werken ook vaak met vrijwilligers uit de buurt, die wel binnenkomen bij deze mensen."

Radiatorfolie, douchetimers en tochtstrips

Claar Wachter is zo'n energiecoach bij organisatie !WOON die bewoners in Amsterdam bijstaat. Zij weet precies waar ze op moet letten als ze bij mensen over de vloer komt, en heeft een aantal trucjes die ze altijd aanbeveelt. Bijvoorbeeld een timer voor in de douche: "Na 5 minuten geeft die een geluid als een sirene." Of folie achter de verwarming: "Dat zorgt dat je niet de buitenmuur verwarmt, maar dat alles binnen blijft."

En zo kan ze nog even verder gaan: tochtstrips, de instellingen van de cv-ketel en zelfs de brievenbus komen aan bod bij haar huisbezoeken. Daar ziet ze ook wat de hoge rekening met mensen kan doen. "Ik kom ook wel bij mensen die hun verwarming niet aan durven te zetten vanwege de energierekening. Dat is ook niet goed voor de gezondheid."

Bekijk ook

'Het is altijd zinvol'

Het werk van Claar wordt gewaardeerd door de mensen die het nodig hebben. "Mensen zijn blij als ik uitleg hoe de verwarming werkt: dat je niet de radiatoren aan en uit moet doen, maar de thermostaat moet gebruiken. Of mijn uitleg over de radiatorfolie of over ventileren. Het is altijd zinvol, ook als het alleen is om mensen gerust te stellen dat ze het meeste goed doen."

Een lagere btw is volgens Claar helemaal niet zo'n slecht idee. "Er zit nu wel heel veel belasting op voor de consument, dus ik ben het wel eens met de redenatie." Verder is de energiecoach het met Milieu Centraal eens dat goede isolatie in woningen de meest duurzame oplossing is. "Dat scheelt enorm."

Investeren in energiehulp

Helemaal tegen het idee van de Consumentenbond is Jansen van Milieu Centraal overigens niet. "Elke poging om te zorgen dat die energierekening betaalbaar wordt, is hartstikke goed want het is heel erg nodig. Maar", gaat ze verder, "wij denken dat er een betere maatregel is."

"Wij zijn er groot voorstander van dat het energiehulp-werkveld eigenlijk versterkt wordt om hun werk nog beter te kunnen doen. Dat ze de tools krijgen, de content, de kennis om de mensen ook structureel te kunnen helpen", sluit ze af.

Moet btw op energie lager? Deze deskundigen denken dat oplossing tegen energiearmoede ergens anders ligt

Vragen? Stel ze!

Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.

Ook interessant