Dat orka's nu ook in Noorwegen boten aanvallen is 'waarschijnlijk een toevalstreffer'

De grote zwarte beesten vallen al jaren boten aan bij Spanje. Maar nu maken orka's een boot bij Noorwegen ook knap lastig. Waarom nu ook daar? "Het is waarschijnlijk een toevalstreffer", zegt bioloog Roy Veldhuizen.

De Nederlandse zeezeiler Wim Rutten is op zee bij Noorwegen gebeukt door een orka. "Ik schrok vooral van het harde geluid van de ademhaling. Veel harder als dat van een dolfijn." De aanval door een orka's is voor zover bekend nog niet eerder op die plek gebeurd. In de Straat van Gibraltar zitten orka's al veel langer achter zeilboten aan. Daar raakten boten beschadigd, die vervolgens zonken.

Spelen of aangevallen voelen

Volgens bioloog Roy Veldhuizen zijn er twee mogelijke theorieën waarom de orka's boten aanvallen. "Ze zijn heel slim en heel speels. Er is al vaker vastgesteld dat ze samen een spelletje bedenken en dat aan elkaar aanleren voor plezier", vertelt Veldhuizen over de ene theorie.

"Maar het kan ook te maken hebben gehad met dat ze een slechte confrontatie hebben gehad met een boot, waardoor ze denken dat ze die boot moeten wegwerken. Daar ligt iets interessants onder. Deze dieren zijn heel intelligent en kunnen heel goed dingen aan elkaar leren. Als ze als familiegroep bij elkaar zijn ze heel erg op elkaar ingespeeld." Volgens Veldhuizen zijn zeezeilboten nu zo'n tientallen keren aangevallen.

Zeehonden overgooien

Orka's zijn van nature niet agressief. "Ze zijn agressief in gevangenschap, maar we denken dat dat te maken heeft met een stoornis die ze oplopen door gevangenschap. Bij mensen zijn ze niet per se agressief. Maar als zeehond moet je bijvoorbeeld niet langs een hongerige orka zwemmen", vertelt Veldhuizen.

Orka's houden over het algemeen van spelen. Zo gooien ze ter vermaak zelfs zeehonden naar elkaar over, weet Veldhuizen. "Dan gooien ze met hun staart een zeehond omhoog en dan vangt de ander hem op. Als we die theorie vasthouden, dan denk ik niet dat ze nu door hebben dat hun aanval de boot kapotmaakt. Maar houd je de andere theorie aan, dan brengen ze dus bewust schade aan aan de boot."

Bron: AFP

Eigen dialect

Dat nu een orka ook een boot in de buurt bij Noorwegen heeft aangevallen, heeft hoogstwaarschijnlijk niks te maken met het gedrag van walvissen bij Spanje. "Orka's hebben over de hele wereld een soort cultuurverschillen. Ze hebben zelfs eigen dialecten. Per familiegroep over de wereld verspreid spreken ze een andere taal."

Uitwisselingen tussen families en groepen komt daarom niet veel voor. "Het is niet plausibel dat de Spaanse orka's naar Noorwegen zijn gegaan en het de orka's daar geleerd hebben. Ik denk dat het een toevalstreffer is", zegt Veldhuizen.

Zorgen maken om orka's, niet om mensen

Mensen vragen zich nu af of ze zich zorgen moeten maken op een zeilboot. Maar is dat wel een legitieme vraag? Omdat het niet veel gebeurt, hoeven we ons geen zorgen te maken, zegt Veldhuizen. Maar veel beter is het om deze vraag om te draaien. Wat doen wij als mensen die kunnen leven op land, zo dichtbij een orka die leeft in de zee?

"We zijn met ons eco-toerisme best dichtbij de orka aan het komen. Stel dat de orka dit doet omdat ze een aanvaring met een boot hebben gehad, dan moeten we misschien meer afstand nemen. Ook boten die zich 'eco-toeristisch' noemen, komen te dichtbij. Eigenlijk maak ik mij meer zorgen om de orka dan om de mensen, als ik eerlijk ben." En wat als je op een zeilboot zit in een gebied waar orka's zitten? "Je moet op voorhand afstand houden."