Worden kwetsbare mensen voldoende beschermd tegen een coronabesmetting met het huidige beleid? Een groep experts en mensen met een kwetsbare gezondheid vinden van niet. Ze vinden zelfs dat de overheid er mensenrechten mee schendt.

Eva Kiliç is een van de ondertekenaars van een brandbrief aan minister Ernst Kuipers van Volksgezondheid, Wetenschap en Sport (VWS). Zij heeft een zware vorm van astma: "Ik heb er 2 jaar alles aan gedaan om corona buiten de deur te houden, maar in maart 2022 ging het toch nog mis."

Klap van corona

"In die tijd mochten kinderen met een besmette huisgenoot gewoon naar school komen zolang ze zelf nog niet besmet waren. Mijn zoontje nam COVID mee naar huis via een klasgenootje", vertelt ze.

Waar Eva bang voor was, kwam uit: "Ik ben er flink ziek van geweest. Het is een zware aanslag op mijn longen geweest. Ik had weken geen stem en ik ben nog steeds aan het herstellen. En afgelopen jaar was voor mij al een slecht 'longjaar'. Deze klap kwam daar bovenop."

Bron: EenVandaag

'Politiek laat mensen vallen'

De impact van corona voor mensen met een kwetsbare gezondheid is groot. "Ik heb een periode wel weer op kantoor gewerkt. Als ik zei dat er in de zomer een nieuwe golf aankwam, werd dat een beetje weggelachen." Voor veel mensen bestaat corona niet meer, merkt ze.

"Ik heb voldoende inkomsten en de mogelijkheid om thuis te werken, maar er zijn ook mensen die zichzelf of naasten willen beschermen en afhankelijk zijn van het openbaar vervoer. En voor wie steeds nieuwe FFP2-maskers aanschaffen een dure grap is. De politiek laat deze mensen vallen."

'Gemiste kans'

Voor epidemioloog Arnold Bosman, die de brandbrief ook ondertekende, is het duidelijk dat corona nog steeds veel invloed heeft op de maatschappij. Hij mist het gevoel van urgentie bij dit kabinet. "Het ziekteverzuim is anderhalf keer zo groot als voor corona. In de zorg is de uitstroom enorm. En er heerst veel maatschappelijke onrust omdat de politiek nul handvatten biedt."

Het ontbreekt dit kabinet aan preventie, zegt Bosman. "Ook over het bestrijden van andere of nieuwe infectieziektes wordt amper nagedacht. Je zou denken dat we de coronapandemie juist aangrijpen om ons preventiebeleid bij infectieziektes aan te scherpen. Dat gebeurt nu niet en dat is een gemiste kans." Als minister Kuipers geen preventiemaatregelen neemt tegen corona, stappen de ondertekenaars naar het College voor de Rechten van de Mens.

Vaccineren

"Corona is niet weg, dat herken en onderschrijf ik", zegt minister Kuipers in een reactie op de brandbrief. "En dat betekent ook dat sommige mensen gevoeliger zijn voor ernstige ziekte als ze met het virus besmet raken." Dat geldt in eerste instantie voor mensen die niet gevaccineerd zijn, benadrukt hij.

"Dus hen wil ik oproepen zich alsnog te laten vaccineren. En dan zijn er de mensen met een - vaak chronische - onderliggende aandoening." Het coronavirus krijgt geen vrijspel, benadrukt Kuipers. "We roepen op tot vaccineren en geven mondkapjes uit op drukke plekken. Maar de mogelijkheid om bijvoorbeeld breed te verordenen dat iedereen weer een mondkapje op moet, hebben we op dit moment niet."

'Begrip voor angst'

Dat er fundamentele mensenrechten worden geschonden, zoals in de brief staat, vindt hij niet. "Ik begrijp heel goed dat mensen met een kwetsbare gezondheid bang zijn om besmet raken. Maar die verhoogde gevoeligheid kan ik niet wegnemen. Ik kan wel vaccinatie aanbieden en zo nodig medicijnen."

Kuipers' advies? "Informeer jezelf en anderen over hoe je behandeld wil worden. Dat kan zitten in kleine handelingen als een boks geven in plaats van een hand. Of verplaatsen naar een grotere ruimte met de ramen open, een mondkapje dragen." Het is in elk geval niet zo dat de overheid niets doet, zegt hij: "In de afgelopen periode is er door de betrokken partijen ongelooflijk hard gewerkt, waardoor er nu een algemeen advies van de Gezondheidsraad ligt, dat elke week wordt beoordeeld."

NSC en ChristenUnie pleiten voor een zogenaamde rode knop om jongeren digitaal beter te beschermen. Waarmee met één druk op de knop, al jouw online gegevens in één keer worden verwijderd. De vraag is of dat gaat werken.

Jongeren moeten beter beschermd worden op het internet. Dat is de boodschap die Don Ceder van de ChristenUnie en Jesse Six Dijkstra van NSC aan de Tweede Kamer duidelijk willen maken. "Voordat je achttien bent, zijn er verschillende online profielen van je gemaakt."

Cookies slaan alles op

"Onze persoonlijke gegevens worden opgeslagen door cookies', zegt Lotje Beek, beleidsadviseur bij Bits of Freedom. "Cookies zijn een soort bestandjes die op een website zitten, en vervolgens vanaf de website terug gaan naar je computer'', legt ze uit. "Hierdoor houden ze bij wat jij online doet, op welke dingen je klikt, en voor hoelang."

"Deze informatie wordt vervolgens opgeslagen door bedrijven zoals Meta en Google. Op basis hiervan schetsen ze jouw persoonlijk profiel", vervolgt Beek. "Ze weten hierdoor precies welke boodschap ze aan jou kunnen meegeven, bijvoorbeeld om iets te kopen op het internet. Hierdoor verlies je de autonomie."

Persoonlijke online profiel

"Middels een online profiel kunnen bedrijven jou opdelen in bepaalde categorieën", vertelt cyberexpert Dave Maasland. "Bijvoorbeeld op interessegebied, leeftijdscategorie en of je man of vrouw bent. Dat kan heel gedetailleerd gaan."

"Maar dat gebeurt niet alleen via cookies", maakt hij duidelijk. "Ook je mobiele apparaat slaat informatie op. Het belangrijkst is dat mensen beseffen dat als je digitale voetsporen achterlaat, je snel persoonlijke informatie vrijgeeft."

Kansongelijkheid voor jongeren

Volgens NSC en ChristenUnie kunnen digitale profielen negatieve gevolgen hebben en leiden tot kansenongelijkheid. Ook beleidsadviseur Beek kan zich hierin vinden. "Vacatures voor mannelijke beroepen worden voor 90 procent vaker aan mannen laten zien, blijkt uit onderzoek van het College van de Rechten voor de Mens. Vrouwen zien weer vaker vacatures voor kappersopleidingen, waardoor zij vacatures als monteurs bijvoorbeeld missen. Dit levert minder kansen op en verdeelt de samenleving."

Ook cybersecurity-expert Maasland ziet problemen. "Als eenmaal iets op het internet staat, zal deze informatie niet snel verdwijnen. Bijvoorbeeld fanatieke berichten over je voetbalclub, of een boze reactie naar een leraar, die kunnen later altijd weer opduiken. Tijdens een ruzie of een sollicitatie bijvoorbeeld," legt hij uit.

'Niet hoe het internet werkt'

Precies hier zit volgens Maasland ook de crux. "De informatie op het internet staat altijd ergens opgeslagen, zelfs met een mooie rode knop. Hoe graag we ook een makkelijke oplossing willen, dit is niet hoe het internet werkt."

Desondanks vinden beide experts het goed dat NSC en ChristenUnie dit onderwerp onder de aandacht brengen. "Jongeren moeten beter beschermd worden op het internet, maar we moeten in deze fase vooral kijken naar de voorkant," vervolgt Maasland. "Kinderen moeten weten dat het belangrijk is om na te denken wát je plaatst op het internet. De oplossing zit in meer educatie en mediabewustzijn. Niet bij een magische knop."